دلارهای گمشده ایران در راه بازگشت به خانه
اقتصادایرانی: با دستور وزیر اقتصاد، شرکت سرمایه‌گذاری‌های خارجی ایران (ایفیک) با مأموریت احیای دارایی‌های بلوکه‌شده و جذب سرمایه‌های جدید، وارد عمل شد تا منابع مالی گمشده ایران را به چرخه اقتصاد کشور بازگرداند و نقشی کلیدی در دیپلماسی اقتصادی ایفا کند.
در سال‌های گذشته، شرکت سرمایه‌گذاری‌های خارجی ایران (IFIC ) که در دهه ۶۰ برای حضور مالی ایران در خارج تأسیس شده بود، به حالتی راکد درآمده و از کار افتاده بود. اکنون با فرمان وزیر اقتصاد، سیدعلی مدنی‌زاده ، این مجموعه دوباره فعال شده و هدف اصلی آن شامل احیای دارایی‌ها، جذب سرمایه‌های خارجی و بازپس‌گیری منابع پراکنده ایران است. به زبان ساده، مأموریت ایفیک این است که پول‌های گمشده در حساب‌ها و پروژه‌های مشترک را بازیابی کرده و وارد چرخه اقتصادی کشور نماید.
مدل سرمایه‌گذاری اهرمی، راهی برای جذب چند برابری سرمایه
اولین وظیفه ایفیک ایجاد یک زیرساخت قانونی برای سرمایه‌گذاری اهرمی است. این مدل شامل استفاده از منابع ایفیک به عنوان وثیقه جهت جذب سرمایه خارجی بیشتر می‌باشد. برای مثال، اگر ایفیک ۲۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کند ، این میزان می‌تواند وثیقه‌ای برای دریافت ۸۰ میلیون دلار تأمین مالی از شرکای خارجی یا بانک‌ها باشد. وزارت اقتصاد در تلاش است تا ایفیک را از یک نهاد دولتی به یک بازیگر مالی بین‌المللی تبدیل کند.
بازگرداندن مطالبات مالی، پرونده‌ها و چالش‌ها
در گذشته ایران در پروژه‌های مختلف جهانی سرمایه‌گذاری کرده بود اما بخشی از منابع یا سود آن بازنگشته است. به عنوان نمونه شرکت ایهاگ (EIHAG) در آلمان از این موارد است. این دارایی‌ها در میان نهادها و دولت‌ها پراکنده شده و برخی از آنها درگیر پرونده‌های قضایی پیچیده شده‌اند. ایفیک وظیفه دارد این مطالبات را به صورت جامع پیگیری کند و حتی برای این منظور، گروهی از وکلای بین‌المللی استخدام کرده است تا خطرات و ارزش دارایی‌ها را تحلیل کنند.
<
تبدیل سپرده‌های خاموش به ابزار تولید ثروت
سپرده‌های ارزی ایفیک تاکنون در بانک‌ها راکد و کم‌بازده مانده‌اند. اما اکنون برنامه‌ای برای فعال‌سازی این منابع در حال اجراست: این شامل انتقال به بانک‌های خارجی با بهره بهتر ، ورود به صندوق‌های اشتراکی و همچنین پشتیبانی از پروژه‌های صادراتی و مهندسی می‌شود. گزارش‌ها نشان می‌دهد اجرای این طرح می‌تواند ارزش دارایی‌های ایفیک را تا ۴۰ درصد افزایش دهد .
بازسازی سرمایه‌های آسیب‌دیده؛ بهبود قراردادها
ایفیک در حوزه‌های گوناگون مثل نیروگاه‌ها و صنایع غذایی سرمایه‌گذاری کرده که همیشه سودآور نبوده‌اند . مأموریت تازه تعیین‌شده برای آن، بازگرداندن منابع مالی از پروژه‌ها و شرکت‌های مختلف است. این اصلاحات شامل دریافت سود، تغییرات در قراردادهای مشارکتی و در صورت لزوم واگذاری سهام جدید می‌شود. همچنین برخی از توافقات بر اساس تهاتر دارایی‌ها مانند زمین یا سهام انجام خواهد شد.
ارتقای صادرات فنی با ایجاد صندوق تضمین
صادرات خدمات فنی و مهندسی مانند ساخت سد، راه‌ها یا پالایشگاه‌ها عموماً با چالش‌های تأمین مالی و ضمانت روبه‌رو بوده است. ایفیک در این راستا یکی از طرح‌های کلیدی خود را معرفی کرده که شامل ایجاد صندوق ضمانت صادرات فنی و تأمین بخشی از اعتبار فاینانس پروژه‌های خارج از کشور می‌باشد. هدف این طرح تسهیل فعالیت‌های مهندسی ایرانیان در کشورهای هدف نظیر عراق، افغانستان، آفریقا و دیگر کشورها است. با این حمایت، نه‌تنها مشکلات مالی مهندسان برطرف می‌شود، بلکه درآمدهای ارزی واقعی به ایران بازمی‌گردد .
مدل ضمانت مالی بر اساس تجربیات موفق کشورهای دیگر
در شرایط تحریم‌های اقتصادی ، ایفیک از دارایی‌های خود استفاده می‌کند تا مورد اعتماد شرکا و نهادهای مالی خارجی قرار گیرد . برای مثال، ساخت نیروگاه‌های داخلی با منابع خارجی نیازمند ضمانت‌های قانونی و مالی بین‌المللی است. در این مدل، تجربه موفق کشورهایی مانند مالزی و ترکیه به عنوان راهنما برای ایفیک در نظر گرفته شده است که به عنوان ضامن و بازیگر کلیدی در جذب اعتبارات مالی بین‌المللی فعالیت خواهند کرد.
<
دیپلماسی اقتصاد؛ استفاده از ایفیک به عنوان ابزار ارتباطی
یکی دیگر از راهبردهای کلیدی ایفیک، ایجاد ارتباط موثر با جهان از طریق ابزارهای دیپلماسی اقتصادی است. وجود ایفیک در مذاکرات، سوال‌ها را درباره اعتبار قراردادها پاسخ داده و به عنوان سدی محکم در برابر مشکلات بانکی و ارزی عمل می‌کند. این فرآیند نیازمند هماهنگی مستمر بین وزارتخانه‌های اقتصادی و دولت و سیاست‌های پایدار در حوزه خارجی است. آغاز عملیات‌های این مجموعه نشان‌دهنده تحرک و بازگشت آفیش عقلانی به سیاست‌های اقتصادی است.
شش مأموریت حیاتی شرکت سرمایه‌گذاری‌های خارجی (IFIC)
- ایجاد بسترهای قانونی برای سرمایه‌گذاری اهرمی
- رسیدگی به پرونده‌ها و مطالبه حقوق از منابع خارجی
- مدیریت و بهره‌وری از سپرده‌های ارزی
- برگرداندن منابع از پروژه‌های مشترک
- توسعه صادرات خدمات مهندسی با ضمانت مالی
- ایجاد اعتماد در زمینه فاینانس خارجی
ایفیک بازوی اجرایی ماهیت اقتصادی دولت ایران در خارج از کشور است. تلاش‌های این نهاد برای بازگرداندن منابع مالی پراکنده ، وصول بدهی‌ها و احیای سرمایه‌های خاموش نشان‌دهنده آغاز دورانی نوین در عرصه توسعه اقتصادی کشور است.
