باز هم خیانت روسیه به ایران/ پشت پرده اتفاقات جدید

سکوت‌های هدف‌دار، وعده‌های معلق‌شده و رفتارهای چندلایه مسکو در لحظات حساس، ایران را با پرسشی بنیادین روبه‌رو کرده‌ است؛ رابطه‌ای که روزگاری قرار بود ستون سیاست خارجی باشد، اکنون در محاصره تردید و بازنگری ایستاده ‌است.

پیچیدگی روابط ایران و روسیه

در مناسبات منطقه‌ای ایران و روسیه، همواره نوعی پیچیدگی رفتاری و عدم توازن استراتژیک وجود داشته است؛ رابطه‌ای که علی‌رغم ظاهر هم‌پیمانی، در بزنگاه‌های حساس عمق واقعی‌اش را از دست داده است. این پیچیدگی در موارد خاصی مانند رویدادهای اخیر بیش از پیش خودنمایی کرده است.

سکوت مسکو در بزنگاه حساس

رویدادهای حملات اخیر به ایران و سکوت تأمل‌برانگیز مسکو، بار دیگر شکاف‌های راهبردی را برجسته ساخت. در حالی که انتظار می‌رفت روسیه به‌عنوان هم‌پیمان منطقه‌ای ایران واکنش نشان دهد، مسکو ترجیح داد رویکردی منفعت‌محورانه در پیش بگیرد. حتی مواضع پوتین نشان داد که پیوندهای قومی و جمعیتی با اسرائیل برای او اولویتی فراتر از تعهدات منطقه‌ای با ایران دارد. این رفتار نشان‌دهنده سیاستی معاملاتی است که فراتر از ملاحظات دیپلماتیک عمل می‌کند.

روابط نظامی و وعده‌های نافرجام

وعده‌های نافرجام مسکو درباره تحویل سامانه‌های دفاعی پیشرفته مانند S-400 و جنگنده‌های سوخو ۳۵ نیز یکی دیگر از نقاط تنش‌آفرین در روابط ایران و روسیه است. تأخیر و تعلیق‌های مکرر در همکاری‌های نظامی نشان‌دهنده عدم اعتماد متقابل و بهره‌برداری مقطعی از این شراکت است. زمانی که فشار غرب افزایش یافت، ایران در میدان مانده بود، اما مسکو با سکوت یا تعلل پاسخ داد.

موضوع رفتار روسیه نتیجه برای ایران

حملات به ایران	سکوت مسکو	شکاف راهبردی
همکاری نظامی	تعلیق و تأخیر	از دست رفتن اعتماد
پرونده برجام	عدم حمایت عملی	ضعف دیپلماتیک

تحریم‌ها و نقش ایران برای روسیه

در مواجهه با تحریم‌های فلج‌کننده غرب، این تجربه ایران در عبور از سدهای مالی، بانکی و تجاری، کمک بزرگی به روسیه بوده است. شبکه‌های صادراتی ایران راه‌هایی را برای مسکو گشودند که علناً به رسمیت شناخته نشدند، اما مورد بهره‌برداری قرار گرفتند. همچنین نزدیکی تهران با مسکو پس از حمله به اوکراین، نوعی اعتبار و تنفس مصنوعی برای روسیه ایجاد کرد. اما رفتار روسیه نشان داده که این وابستگی را به تعهد تبدیل نمی‌کند.

آینده روابط ایران و روسیه

سیاست خارجی مسکو همچنان بر اساس اصل سود آنی بنا شده است. این نگرش معامله‌محور باعث شده ایران بارها در نقطه فشار باقی بماند، بدون آنکه پشتیبانی استراتژیکی دریافت کند. اما ادامه این رفتار نه فقط به زیان ایران، بلکه به تنگنای راهبردی برای خود روسیه خواهد انجامید.

نتایج احتمالی برای روسیه

روسیه اکنون با چالش‌های متعددی روبه‌رو است: از دست دادن نفوذ در آسیای مرکزی، کاهش اعتبار در قفقاز و ضعف مقابل ناتو. ایران به‌عنوان آخرین بازیگر مکمل در منطقه، همچنان نقش حیاتی در مدارهای راهبردی مسکو دارد. از دست دادن این شراکت، خفگی راهبردی برای روسیه خواهد بود. مسکو باید بداند که ادامه این مسیر نه‌تنها موجب تضعیف روابط دوجانبه خواهد شد، بلکه فروپاشی روانی ژئوپلیتیکی برای خود کرملین خواهد داشت.

 توصیه

هنوز فرصت برای روسیه باقی است تا از این رفتار یک‌سویه فاصله بگیرد و شراکت با ایران را به سطحی از تعهد واقعی ارتقا دهد. اگر این روند اصلاح نشود، نه تنها روابط دو کشور آسیب خواهد دید، بلکه جایگاه ژئوپلیتیکی روسیه در دنیا بازنگری خواهد شد. این تصمیم‌گیری باید پیش از آن باشد که دیگر فرصتی برای ترمیم باقی نمانده باشد.