پاس گل جنجالی دولت به مشاوران املاک
اقتصاد ایرانی: سامانه «خودنویس» با حذف واسطه‌ها و ایجاد شفافیت در معاملات مسکن، طی ۲۰ ماه اخیر با ثبت گردش مالی ۱۰ هزار میلیارد تومانی و سه میلیون قرارداد، تحولی بزرگ در بازار املاک رقم زده است.
عملکرد سامانه خودنویس نشان داده است که حذف دلالان و واسطه‌های غیرضروری می‌تواند نقش بسزایی در کاهش هزینه‌ها و افزایش اعتماد میان خریداران و فروشندگان داشته باشد. این شفافیت به خریداران اطمینان بیشتری برای ورود به بازار داده و فروشندگان نیز می‌توانند بدون دغدغه، ملک خود را با شرایط واقعی عرضه کنند.
از سوی دیگر، رقم بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان تراکنش مالی در این سامانه طی کمتر از دو سال، بیانگر ظرفیت بالای آن در تغییر الگوی سنتی بازار مسکن است. چنین حجمی از معاملات نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از فعالان بازار، این بستر را جایگزینی مطمئن برای روش‌های قدیمی دانسته‌اند.
افزون بر این، سه میلیون قرارداد ثبت‌شده نه‌تنها نمایانگر میزان اعتماد عمومی به سامانه است، بلکه از گسترش فرهنگ استفاده از خدمات دیجیتال در معاملات ملکی نیز حکایت دارد. این موضوع می‌تواند در بلندمدت به کاهش فساد، جلوگیری از معاملات صوری و افزایش بهره‌وری بازار مسکن منجر شود.
با توجه به تجربه موفق سامانه «خودنویس»، انتظار می‌رود توسعه و به‌روزرسانی زیرساخت‌های آن در دستور کار قرار گیرد تا هم دامنه خدمات گسترده‌تر شود و هم اعتماد عمومی نسبت به کارکردهای این سامانه تقویت گردد. استمرار چنین روندی می‌تواند به یکی از ابزارهای مؤثر برای تعادل‌بخشی به بازار مسکن و حمایت از اقشار مختلف جامعه بدل شود.
حذف واسطه‌ها و افزایش شفافیت
محمدعلی شایان‌اصل، کارشناس سیاست‌گذاری اقتصادی در رابطه با رویکرد مثبت دولت در زمینه ایجاد سامانه خودنویس به نفع مردم و به ضرر انحصارگران بازار معاملات مسکن کشور گفت: راه‌اندازی سامانه خودنویس را می‌توان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت در حوزه شفاف‌سازی معاملات مسکن و مردمی‌سازی اقتصاد دانست.
سال‌ها بود که مردم در فرآیند خرید، فروش یا اجاره ملک ناچار به مراجعه به مشاوران املاک و پرداخت هزینه‌های گزاف برای عقد قرارداد و دریافت کد رهگیری بودند. این هزینه‌ها که عملاً در قالب کارمزد و کمیسیون به دفاتر املاک پرداخت می‌شد، بار مالی سنگینی را بر دوش مردم می‌گذاشت و در بسیاری موارد حتی به ایجاد انحصار و فساد در بازار مسکن منجر می‌شد. دولت با طراحی سامانه‌ای برخط و شبانه‌روزی، امکان ثبت رسمی قراردادهای ملکی و دریافت رایگان کد رهگیری را فراهم کرد و به این ترتیب، یکی از بزرگ‌ترین اصلاحات اقتصادی در حوزه بازار مسکن رقم خورد.
وی در ادامه افزود: شفافیت یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این تحول است. بازار مسکن ایران در دهه‌های گذشته همواره یکی از کانون‌های اصلی سوداگری و شکل‌گیری حباب‌های قیمتی بوده است. نبود شفافیت در معاملات، دست واسطه‌ها و دلالان را برای افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها باز می‌گذاشت. با راه‌اندازی سامانه خودنویس، کلیه قراردادها به صورت شفاف و در بستر رسمی ثبت می‌شود و این داده‌ها می‌تواند مرجع مهمی برای سیاست‌گذاران، وزارت اقتصاد، وزارت راه و شهرسازی و حتی قوه قضائیه در پیگیری دعاوی و اختلافات باشد. در واقع، دیگر امکان جعل قرارداد یا سوءاستفاده از فقدان داده‌های دقیق وجود ندارد.
کمک بی‌سابقه به مشاوران املاک؛ حال بنگاهی‌ها خوب شد
این کارشناس اقتصادی در رابطه با مزیت مهم سامانه خودنویس در افزایش رقابت‌پذیری در بازار معاملات مسکن کشور خاطرنشان کرد: این سامانه به افزایش رقابت‌پذیری مشاوران املاک نیز کمک می‌کند. شاید در نگاه اول تصور شود که حذف هزینه‌های واسطه‌گری، جایگاه مشاوران املاک را تضعیف می‌کند، اما واقعیت آن است که با افزایش شفافیت و حذف انحصار، مشاوران املاک حرفه‌ای و کارآمد فرصت خواهند داشت تا خدمات خود را بر پایه کیفیت عرضه کنند نه صرفا انحصار در صدور کد رهگیری. این روند در بلندمدت به ارتقای سطح خدمات بازار املاک و افزایش رضایت مردم خواهد انجامید.
وی در رابطه با اهمیت سامانه خودنویس در بین کارهای وزارت راه و شهرسازی گفت: مهم‌ترین کار وزارت راه و شهرسازی در چند سال اخیر در حوزه سامانه‌محوری و ارائه خدمت واقعی به مردم همین سامانه خودنویس بوده است و ایجاد امکان برای مردم در جهت عقد رایگان قرارداد مسکن خود و همچنین کاهش هزینه‌های مردم در زمان خرید خانه یا جابه‌جایی منزل به عنوان یک مستاجر، تقریبا بزرگ‌ترین اقدام حمایتی از مردم در این بخش بوده است.
شایان‌اصل در پایان گفت: سامانه خودنویس در ۲۰ ماه گذشته عملکرد موفقی در زمینه حذف واسطه‌ها از بازار مسکن و کاهش هزینه‌های مردم داشته است و در این مدت بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان و ۳ میلیون قرارداد معامله مسکن در این سامانه انجام شده است.
