بازار مسکن در آستانه شوک قیمت‌ها؛ سونامی گرانی در راه است ؟

افزایش قیمت مصالح و تأثیر بر صنعت ساختمان

در میان گروه‌های اجرایی، بیشترین تورم در بهار امسال به گروه «سیمان، بتن، شن و ماسه» با افزایش ۳۸.۱ درصد اختصاص دارد و کمترین تورم متعلق به گروه اجرایی «آهن آلات، میلگرد، پروفیل درب و پنجره و نرده» بوده که فقط ۳ درصد رشد داشته است. فعالان صنعت ساختمان بیان می‌کنند که هزینه ساخت هر متر مربع بدون در نظر گرفتن قیمت زمین، از حدود ۲۵ میلیون تومان در پایان سال گذشته به ۳۰ میلیون تومان رسیده است.

حسن محتشم، کارشناس بازار مسکن، تأکید دارد که بلاتکلیفی بازارها تا مشخص شدن وضعیت تعاملات بین‌المللی ادامه خواهد داشت. هزینه‌های ساخت شامل مجموعه‌ای از آیتم‌ها مانند مصالح ساختمانی، دستمزد کارگران و خدمات مرتبط می‌شود. همین هزینه‌ها نشان‌دهنده رشد ۵۰ درصد در شاخص گروه خدمات طی بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته است.

کاهش معاملات در بازار مسکن

اگرچه هزینه تولید مسکن رشد چشمگیری داشته، اما معاملات مسکن به دلیل کاهش تقاضای مؤثر وارد رکود شده است. کارشناسان عوامل سیاسی، منطقه‌ای و افت توان خرید متقاضیان مصرفی را از دلایل اصلی این رکود اعلام کردند. وزارت راه و شهرسازی تلاش‌هایی نظیر خرید مصالح از طریق بورس و اختصاص ۳۰ هزار تن میلگرد برای پروژه‌های حمایتی انجام داده‌است. اما این اقدام‌ها تنها ۱۰ درصد از کل ساخت و ساز مسکن کشور را شامل می‌شوند. سال گذشته برای حدود ۴۵۰ هزار واحد مسکونی پروانه ساخت صادر شد که بیشتر مربوط به طرح نهضت ملی مسکن و ساخت‌وساز بخش خصوصی بوده است.

چالش‌ها و ناکامی طرح نهضت ملی مسکن

فرشید پورحاجت، دبیر کانون انبوه‌سازان، در بیان آخرین برآوردها اعلام کرده که هزینه ساخت در تهران بدون احتساب قیمت زمین حدود ۳۰ میلیون تومان است، که ۲۵ میلیون برای ساخت و ۵ میلیون برای خدمات‌رسانی هزینه می‌شود. وی با انتقاد از عملکرد طرح نهضت ملی مسکن اظهار داشت که پس از گذشت سه سال، نتیجه واقعی این طرح هنوز مشهود نیست و از اهداف اولیه آن فاصله زیادی دارد.

راهکار بخش خصوصی برای عبور از چالش‌ها

پورحاجت با اشاره به نقش بخش خصوصی در صنعت ساخت‌وساز تاکید دارد که دولت باید از ظرفیت‌های این بخش بهره‌مند شود. بخش خصوصی دارای توان تخصصی و مالی است و می‌تواند به کنترل هزینه‌ها کمک کند. برخی طرح‌های دولتی مانند مسکن مهر با مشکلاتی مواجه بودند و برای اجرایی شدن بسیاری از این پروژه‌ها زمان‌های طولانی صرف شده است.

حسن محتشم، عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران، نیز معتقد است بلاتکلیفی وضعیت سیاست خارجی بر روی بازار مسکن تأثیرگذار بوده و موجب کاهش سرمایه‌گذاری در این بخش شده است. علاوه بر این، رکود معاملات در دو سال گذشته ناشی از عدم تقاضای مؤثر بوده و سرمایه‌گذاران برای ورود به بازار احتیاط می‌کردند.

افزایش امنیت سرمایه‌گذاری و چالش‌های پیش رو

محتشم در مورد آینده بازار مسکن اشاره کرد که ممکن است با کاهش تحریم‌ها، سرمایه‌گذاری و تولید مسکن افزایش پیدا کند. اما تنش‌های اخیر اقتصادی و سیاسی همچنان بازار را تحت تأثیر خود قرار داده‌اند. وی بیان نمود که تقاضای سرمایه‌گذاری در بعضی مناطق مانند شمال تهران وجود دارد، اما تعداد متقاضیان کاهش یافته است.

با توجه به شرایط موجود، این کارشناس ادامه داد که اگر تعاملات بین‌المللی بهبود یابد، اقتصاد کشور می‌تواند از بحران خارج شده و رونق بیشتری به بازار مسکن داده شود. در نهایت، باید اشاره کرد که بازار مسکن همچنان به عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی وابستگی زیادی دارد و تصمیم‌گیری‌های کلان تأثیر مستقیمی بر وضعیت این بازار خواهند داشت.