مسکن کارگری/ شرایط و درآمد لازم برای خانه‌دار شدن کارگران

طرح مسکن کارگری با هدف خانه‌دار کردن بخش وسیعی از جامعه کارگری کشور آغاز شده است. این طرح که بخشی از نهضت ملی مسکن محسوب می‌شود، با هدف ارائه تسهیلات برای ساخت و تامین مسکن کارگران برنامه‌ریزی شده است. اما پرسش اصلی اینجاست که این طرح، چقدر توانسته است دغدغه خانه‌دار شدن این قشر را رفع کند؟

چالش‌های تأمین مالی مسکن کارگری

یکی از مسائل اصلی در اجرای طرح مسکن کارگری، تأمین مالی این پروژه است. به‌رغم حمایت دولت و تسهیلات ارائه‌شده، هزینه ساخت هر مترمربع زیربنا به شدت افزایش یافته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در ابتدای طرح نهضت ملی مسکن، هر مترمربع ساختمان حدود 4.5 میلیون تومان هزینه داشت؛ اما هم‌اکنون این هزینه به بیش از 16 میلیون تومان رسیده است. این امر باعث شده که بسیاری از متقاضیان از عهده تأمین آورده‌های مالی برنیایند و از طرح کنار بکشند.

جزئیات هزینه ساخت مسکن

مسئولان دولتی اعلام کرده‌اند که هزینه ساخت هر مترمربع در پروژه‌های نهضت ملی مسکن تا پایان سال گذشته 11 میلیون تومان بوده است. اما این هزینه برای واحدهای جدید به دلیل تورم و افزایش قیمت نهاده‌های ساختمانی افزایش یافته است. در شرایط فعلی، هزینه ساخت یک مترمربع مسکن جدید بین 16.5 تا 18 میلیون تومان تخمین زده می‌شود. بنابراین، برای یک واحد مسکونی 100 متری، سرمایه‌گذاری به حدود 1.7 میلیارد تومان نیاز دارد.

مشارکت کارفرمایان در تأمین منابع

بر اساس تفاهم‌نامه‌های امضا شده، کارفرمایان متعهد شده‌اند که حداقل 20 درصد از هزینه ساخت را در طرح مشارکتی مسکن کارگری سرمایه‌گذاری کنند. همچنین این طرح شامل تسهیلات 650 میلیون تومانی از سوی دولت است. با این حساب، کارگران باید مابه‌التفاوت سهم کارفرمایان و تسهیلات دولتی را تأمین کنند که برای یک واحد 100 متری، حداقل 710 میلیون تومان خواهد بود. این مبلغ می‌بایست طی یک دوره 2 تا 3 ساله توسط متقاضیان واریز شود. به طور متوسط، هر کارگر باید ماهانه 20 تا 30 میلیون تومان برای تأمین آورده نقدی کنار بگذارد.

تفاوت هزینه‌سازندگان دولتی و خصوصی

گرچه از سوی دولت هزینه ساخت به‌طور متوسط 16.5 تا 18 میلیون تومان بر مترمربع اعلام شده، اما سازندگان بخش خصوصی ارقام بالاتری را بیان می‌کنند. به گفته فرشید پورحاجت، دبیر کانون انبوه‌سازان کشور، هزینه ساخت هر مترمربع مسکن (بدون در نظر گرفتن زمین) حدود 30 میلیون تومان است. این هزینه شامل 25 میلیون هزینه ساخت و 5 میلیون خدمات مربوط به دستگاه‌های دولتی و عمومی است که در مجموع، 130 درصد بیشتر از نرخ‌های اعلامی دولت خواهد بود.

بررسی ظرفیت اجرایی طرح

اگرچه دولت با جدیت در حال پیاده‌سازی این طرح است، اما هزینه‌های بالای ساخت، ناسازگاری در ارقام اعلام‌شده از سوی سازندگان دولتی و خصوصی و مسائل مرتبط با تأمین نقدینگی، اجرای موفق این پروژه را با دشواری‌هایی مواجه کرده است. به‌نظر می‌رسد برای بهبود شرایط، نیاز به برنامه‌ریزی مجدد و شفاف‌سازی منابع مالی و تعیین نقش هر کدام از نهادهای مسئول است.

جدول مقایسه هزینه‌ها

با نگاهی به این موارد درمی‌یابیم که موفقیت طرح مسکن کارگری نیازمند کاهش اختلافات میان هزینه‌های اعلامی از سوی مسئولان و عوامل اجرایی است. همچنین افزایش حمایت مالی دولت و کاستن از بخشی از بار مالی کارگران، می‌تواند مسیر خانه‌دار شدن کارگران را هموارتر کند.