هزینه‌های پنهان انصراف از طرح مسکن ملی چیست؟
اقتصاد ایرانی: در طرح نهضت ملی مسکن، تأخیر طولانی در تحقق وعده‌ها بسیاری از متقاضیان را به فکر انصراف انداخته است؛ اما آیا انصراف از این طرح ضرر مالی و کاهش ارزش پول را به همراه دارد؟ در این خبر به بررسی ابعاد این موضوع می‌پردازیم.
۴ سال از آغاز طرح نهضت ملی مسکن سپری شده اما هنوز بسیاری از متقاضیان اولیه این طرح که واریزی اولیه خود را از مهرماه ۱۴۰۰ شروع کرده‌اند، منتظر تحقق رویای خانه‌دار شدن هستند. این انتظار زمانی سخت‌تر می‌شود که برخی از این افراد حتی مجبور به پرداخت اجاره‌خانه می‌شوند. در این شرایط، تعدادی از متقاضیان به انصراف از طرح فکر می‌کنند.
چالش‌های انصراف از طرح نهضت ملی مسکن
انصراف از این طرح در شرایط کنونی معنای وارد شدن به یک معامله دو سویه زیان‌آور را می‌دهد. نه تنها این افراد هنوز به خانه خود نرسیده‌اند، بلکه ارزش پول آنان نیز دچار کاهش جدی شده است. در پی این مسئله، وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده که مبلغ پرداختی متقاضیان به همراه نرخ سود بانکی به آنان بازگردانده خواهد شد. اما وقتی این موضوع را از نزدیک بررسی کنیم، مشخص می‌شود که ضرر این افراد همچنان قابل‌توجه باقی خواهد ماند.
روند اجرای طرح از سال ۱۴۰۰
اجرای طرح نهضت ملی مسکن طبق قانون جهش تولید مسکن در سال ۱۴۰۰ آغاز شد. در آن زمان مقرر شده بود که هر متقاضی، مبلغی به‌صورت ۸ قسط ۴۰ میلیون تومانی (جمعاً ۳۲۰ میلیون تومان) پرداخت کند و با دریافت تسهیلات مرتبط، صاحب خانه شود. اما مشکلات اجرایی، به‌ویژه عدم همکاری نظام بانکی ، باعث شد که حتی تعدادی از متقاضیانی که از ابتدا مبالغی به این طرح واریز کرده بودند، نتوانند به خانه خود دست یابند.
چرا متقاضیان می‌خواهند از طرح خارج شوند؟
در ماه‌های گذشته، این روند به افزایش تمایل افراد به انصراف از طرح منجر شده است. مستاجرانی که درگیر افزایش قیمت‌های اجاره‌بها هستند، یکی از گروه‌هایی محسوب می‌شوند که بیشترین فشار را تحمل می‌کنند. در کنار این، مدل قراردادهای مربوط به طرح نهضت ملی مسکن نیز هزینه‌های ساخت را وابسته به قیمت روز مصالح قرار داده است. همچنین، افزایش جهشی قیمت نهاده‌ها و مصالح ساختمانی بسیاری از متقاضیان را در شرایط دشوار مالی قرار داده و باعث شده برخی در تصمیم‌گیری برای ادامه مشارکت دچار تردید شوند.
نظر مسئولان درباره انصراف از طرح
طاهرخانی، معاون وزارت راه و شهرسازی، در این زمینه گفت: امکان انصراف از طرح نهضت ملی مسکن فراهم است و هیچ محدودیتی در این خصوص وجود ندارد. وی تاکید کرد که گروه‌های کم‌درآمد جامعه مانند دهک‌های یک تا چهار از حمایت‌های ویژه برخوردار خواهند شد تا به دلیل فقدان توان مالی مجبور به انصراف نشوند. با این‌حال، دهک‌های بالاتر که اولویت‌های سرمایه‌گذاری‌شان تغییر کرده است، در صورت تصمیم به انصراف مشکلی برای بازگشت مبالغ خود نخواهند داشت. همچنین وی اعلام کرد که فرم «ج» این متقاضیان پس از انصراف، مجدداً سبز خواهد شد.
برآورد میزان ضرر و زیان انصراف دهندگان
اگر بخواهیم میزان ضرر مالی متقاضیان انصراف‌دهنده را مدنظر قرار دهیم، با محاسبات پیچیده‌ای روبرو می‌شویم. برای نمونه، یکی از متقاضیان حدود ۴۰۰ میلیون تومان را طی ۸ مرحله از مهر ۱۴۰۰ تا پایان سال گذشته در این طرح سرمایه‌گذاری کرده است. طبق اطلاعات موجود، اگر این فرد اکنون تصمیم به انصراف بگیرد و مبلغ پرداختی‌اش با نرخ سود کوتاه‌مدت پنج درصد محاسبه شود، تنها حدود ۴۳۱ میلیون تومان دریافت خواهد کرد.
این در حالی است که بر اساس شاخص قیمت مصرف‌کننده در همین بازه زمانی، ارزش واقعی پرداختی‌های وی در شهریورماه سال جاری چیزی بیش از ۷۲۰ میلیون تومان است. این موضوع نشان‌دهنده اختلاف قابل توجه در میزان اصل پول با ارزش حقیقی آن به سبب کاهش قدرت خرید پول است.
با توجه به شرایط ذکرشده، تصمیم به انصراف از طرح نهضت ملی مسکن در حالی که برخی از افراد متقاضی هنوز نتوانسته‌اند به خانه برسند، نیازمند بررسی دقیق و ارزیابی مالی است. همچنین، مسئولان مربوطه باید برنامه‌های حمایتی جدی‌تری برای دهک‌های پایین درآمدی تدوین کنند تا افراد کم‌بضاعت توان ادامه طرح و خانه‌دار شدن را داشته باشند.
