خبر خوش مجلس برای مستاجران؛ خانه‌های کوچک در راه هستند
اقتصادایرانی: بحران مسکن در ایران با افزایش شکاف طبقاتی و فشار مالی بر خانوارها به چالشی جدی تبدیل شده است؛ ناکارآمدی سیاست‌های توسعه شهری و عرضه ناکافی مسکن، توان اقتصادی خانوارها را تحت تاثیر قرار داده و بر کیفیت زندگی تأثیر منفی گذاشته است.
یکی از دلایل اصلی مشکلات موجود در بازار مسکن، ضعف در برنامه‌ریزی شهری و سیاست‌گذاری‌های مرتبط با مسکن است. نبود برنامه‌های بلندمدت و هم‌جهت با نیاز واقعی جمعیت باعث شده تا عرضه و تقاضا به تناسب نرسند و قیمت‌ها به شکل افسارگسیخته‌ای افزایش یابند. همچنین محدودیت زمین، هزینه‌های سرسام‌آور ساخت‌وساز و نبود جذابیت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری هوشمند، آهنگ توسعه مسکن را بسیار کند کرده و فشار بر بازار ادامه دارد.
مسکن، علاوه بر تأمین نیازهای افراد، تأثیرات مستقیمی بر کیفیت زندگی و رفاه روانی مردم دارد. نبود اطمینان از داشتن مسکن و افزایش مداوم هزینه‌ها، به نگرانی‌های مستمر دامن زده و توانایی برنامه‌ریزی بلندمدت را کاهش می‌دهد. این مسئله به بحران‌های اجتماعی نظیر کاهش نرخ ازدواج، مهاجرت به کلان‌شهرها و فشار شدید بر زیرساخت‌های شهری منجر می‌شود و پیامدهای جمعیتی و شهری ایجاد می‌کند.
تنها راه عبور از این بحران، اتخاذ یک رویکرد جامع و بلندمدت است که نوسازی نظام برنامه‌ریزی و ارائه مشوق‌های لازم اقتصادی برای تأمین مسکن را هم‌زمان در بر بگیرد. سیاست‌های کارآمد باید جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را در نظر گیرند و با مشارکت دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی، زمینه‌ساز دسترسی عادلانه به مسکن شوند. تغییرات اساسی در این زمینه، گامی اساسی در جلوگیری از تبدیل مسکن به چالشی بزرگ‌تر است.
برای بررسی دقیق‌تر ابعاد این بحران، گفت‌وگویی با غلامرضا رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، انجام شد. او به بررسی مشکلات بازار مسکن، چالش‌های موجود در این حوزه و حتی اثرات تحولات اخیر بر صنعت ساختمان کشور پرداخت.
ارزیابی سیاست توقف ساخت‌وساز در کلان‌شهرها
شنیده‌ها حاکی از آن است که سیاست‌هایی برای توقف ساخت مسکن در تهران و کلان‌شهرها در دست تدوین است. این سیاست با هدف جلوگیری از بارگذاری جمعیتی پیشنهاد شده است. اما آیا این راه‌حل منطقی است؟
غلامرضا رضایی کوچی معتقد است که «مسکن باید بر اساس نیازهای واقعی جامعه ساخته شود.» او اظهار کرد که توقف ساخت‌وساز به دلیل ناترازی انرژی، حرکت اشتباهی است. به گفته وی، باید توجه کرد که مسکن به‌گونه‌ای ساخته شود که با امکانات موجود سازگار باشد و از انرژی‌های در دسترس استفاده کند. برای شهر تهران، نمی‌توان ساخت‌وساز را به طور کامل متوقف کرد، زیرا همچنان با تقاضای زیاد مواجه است.
تمرکز زدایی از تهران یک راه‌حل ممکن
یکی از دلایلی که دولت از توقف ساخت‌وساز حمایت می‌کند، مسئله کمبود منابع آب در تهران است. به همین دلیل، برنامه‌هایی برای توجه به مناطق جنوبی و سواحل کشور پیشنهاد شده است. اما آیا این طرح‌ها جوابگوی نیاز مردم خواهد بود؟
طبق گفته رضایی کوچی، انتقال تمرکز از تهران به نوار ساحلی کشور می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. او تأکید کرد که با سرمایه‌گذاری مناسب، ساخت‌وساز در مناطقی که منابع آبی کافی دارند، منطقی‌تر است. همچنین، با هدف رفع بحران کنونی، باید صنایعی که مصرف بالایی دارند از تهران منتقل شوند و فرهنگ مصرف بهینه آب بهبود یابد.
ضرورت کاهش ساخت‌وسازهای پیش‌بینی نشده در تهران
کاهش تدریجی ساخت‌وسازهای بی‌رویه در تهران ضروری به نظر می‌رسد. رضایی کوچی معتقد است که تمرکز امکانات و خدمات فقط در پایتخت، باعث مهاجرت بی‌رویه شده است. برای نمونه، بسیاری از دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها می‌توانند به شهرهای دیگر منتقل شوند تا توزیع جمعیت متناسب‌تر شود.
خانه‌های کوچک‌تر، راه‌حلی مؤثر
قیمت‌های بالای مسکن، نیاز به واحدهای کوچک‌تر و مقرون به صرفه‌تر را آشکار کرده است. به گفته رضایی کوچی، ساخت خانه‌های ۶۰ متری می‌تواند گزینه‌ای عملی باشد. او تأکید کرد: «امروز بسیاری از مردم توان خرید خانه‌های بزرگ را ندارند. پس چرا نباید خانه‌های کوچکی طراحی کنیم که با نیازها و شرایط اقتصادی فعلی سازگار باشد؟»
نقش تکنولوژی در ساخت‌وساز
استفاده از تکنولوژی‌های نوین می‌تواند عاملی تعیین‌کننده در حل مشکلات بخش مسکن باشد. سرعت، کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت از جمله مزایای این رویکرد است. رضایی کوچی اضافه کرد که «قانون‌گذاری در این زمینه وجود دارد، اما باید نظارت بیشتری صورت گیرد تا استفاده از این ابزارها اجباری شود.»
همکاری دولت و بخش خصوصی تنها راه‌حل
رضایی کوچی اثرگذاری مثبت همکاری دولت و بخش خصوصی را بر رفع بحران مسکن مؤثر می‌داند. او معتقد است: «بخش خصوصی باید اعتماد و امکانات بیشتری دریافت کند تا بتواند نقشی فعال‌تر ایفا کند و ساخت مسکن مورد نیاز با سرعت بیشتری پیش برود.»
