گرانی برنج؛ خرید کیلویی یا کیسهای؟ انتخابی که دیگر ممکن نیست!
اقتصادایرانی: گرانی افسارگسیخته برنج در ایران، این کالای اساسی را به یک کالای لوکس برای بسیاری از خانوارها تبدیل کرده است؛ شرایطی که با کاهش شدید قدرت خرید و بیثباتی بازار، خرید کیسهای برنج برای اکثر مردم ناممکن شده و اعتراضها را به اوج رسانده است.
بازار کالاهای اساسی در ایران طی سالهای اخیر همواره با نوسان و بیثباتی همراه بوده، اما در ماههای پایانی سال ۱۴۰۴، وضعیت برخی اقلام از جمله برنج به مرحلهای رسیده که صدای اعتراض مردم را بیش از گذشته بلند کرده است. خبرنگار گسترش نیوز در گفتوگو با خریداران و فروشندگان بازار برنج، به واقعیتی نگرانکننده رسیده است؛ برنجی که روزگاری پای ثابت سفره ایرانیها بود، حالا برای بسیاری از خانوارها به کالایی گران و حتی نیمه لوکس تبدیل شده است.
افزایش هزینههای تولید، مشکلات واردات، نوسانات نرخ ارز و نبود سیاستگذاری مؤثر باعث شده قیمت برنج ایرانی و خارجی بهطور مستمر افزایش پیدا کند. این شرایط در حالی رقم خورده که درآمد بخش بزرگی از جامعه تغییری متناسب با این گرانیها نداشته و فاصله میان هزینه و درآمد خانوارها هر روز بیشتر شده است. نتیجه این شکاف، کوچکتر شدن سفرهها و تغییر الگوی مصرف مردم است؛ تغییری که آثار آن را میتوان بهوضوح در بازار برنج مشاهده کرد.
برنج ایرانی از کالای اساسی تا رسیدن به کالای لوکس؟
بررسیهای میدانی خبرنگار گسترش نیوز نشان میدهد قیمت برنج ایرانی در دیماه ۱۴۰۴ به سطحی رسیده که بسیاری از خانوارها از خرید منظم آن منصرف شدهاند. ارقام پرمصرفی مانند هاشمی، طارم و صدری که همواره انتخاب اول خانوادهها بودند، حالا با قیمتهایی عرضه میشوند که حتی قشر متوسط جامعه نیز برای خرید آنها با تردید مواجه است.
فروشندگان بازار میگویند میزان فروش برنج ایرانی نسبت به سالهای گذشته بهشدت کاهش یافته و بسیاری از مشتریان تنها در حد یک یا دو کیلو برای مصرف محدود اقدام به خرید میکنند. یکی از کسبه بازار در گفتوگو با خبرنگار گسترش نیوز میگوید: «قبلاً مشتری میآمد و بدون سوال یک کیسه ۱۰ یا ۲۰ کیلویی میخرید، اما حالا بیشتر مردم اول قیمت را میپرسند و بعد اگر بتوانند، کیلویی میخرند.»
برنج خارجی هم از دسترس مردم خارج شد
برنجهای وارداتی هندی و پاکستانی که زمانی گزینهای اقتصادی برای خانوارهای کمدرآمد محسوب میشدند، حالا دیگر تفاوت چندانی با برنج ایرانی از نظر فشار بر بودجه خانوار ندارند. افزایش نرخ ارز، هزینههای حملونقل، مشکلات ثبت سفارش و سیاستهای ناپایدار تنظیم بازار باعث شده قیمت این نوع برنجها نیز بهطور قابل توجهی افزایش یابد.
به گفته فروشندگان، حتی تقاضا برای برنجهای خارجی نیز کاهش یافته و بسیاری از خانوارها مصرف خود را به حداقل رساندهاند. این موضوع نشان میدهد که بحران معیشتی تنها به یک نوع برنج محدود نمیشود، بلکه کل بازار این کالای اساسی را تحت تأثیر قرار داده است.
جدول قیمت انواع برنج ایرانی در بازار دی ماه ۱۴۰۴
| برنج | فروش عمده |
| برنج هاشمی آستانه اشرفیه | 375.000 تومان |
| برنج دم سیاه آستانه اشرفیه | 410.000 تومان |
| برنج علی کاظمی | 365.000 تومان |
| برنج طارم هاشمی | 345.000 تومان |
| برنج طارم محلی فریدونکنار | 355.000 تومان |
| برنج بینام | 335.000 تومان |
| برنج امراللهی | 335.000 تومان |
| برنج شیرودی | 255.000 تومان |
| برنج چین دوم | 370.000 تومان |
| برنج کشت دوم (امراللهی) | 375.000 تومان |
| برنج کشت دوم (بینام) | 375.000 تومان |
| برنج کشت دوم(هاشمی) | 370.000 تومان |
| برنج گرده | 245.000 تومان |
| برنج فجرگرگان | 275.000 تومان |
| برنج دم سیاه مینودشت | 340.000 تومان |
| برنج ندا گرگان | 245.000 تومان |
| برنج کامفیروزی | 325.000 تومان |
| برنج عنبربو شوشتر | 245.000 تومان |
| برنج چمپا میداوود | 310.000 تومان |
| برنج طارم لرستان | 335.000 تومان |
| برنج علی کاظمی دورود | 355.000 تومان |
| برنج علی کاظمی بروجرد | 355.000 تومان |
| برنج میانه | 335.000 تومان |
| برنج علی کاظمی زنجان | 345.000 تومان |
| هاشمی دشت مغان | 350.000 تومان. |
| برنج لنجان | 320.000 تومان |
| برنج شیرین دره | 330.000 تومان |
| برنج عنبربو ایلام | 335.000 تومان |
| برنج شمشیری | 330.000 تومان |
| برنج دم سیاه کلات نادر | 375.000 تومان |
| برنج دم سیاه درگز | 370.000 تومان |
| برنج هاشمی الموت | 335.000 تومان |
| برنج چمپا لردگان | 320.000 تومان |
| برنج چمپا یاسوج | 315.000 تومان |
| برنج قهوه ای هاشمی | 380.000 تومان |
| برنج قهوه ای طارم | 365.000 تومان |
| برنج قهوه ای کامفیروزی | 335.000 تومان |
| برنج قهوه ای - چمپا | 325.000 تومان |
| برنج قهوه ای شیرودی | 305.000 تومان |
| برنج دودی دم سیاه | 455.000 تومان |
| برنج دودی (هاشمی) | 395.000 تومان |
| برنج دودی (شیرودی) | 310.000 تومان |
| برنج فجر نوراباد | 255.000 تومان |
| برنج گوهر نوراباد | 235.000 تومان |
| برنج شمیم نوراباد | 220.000 تومان |
| برنج لاشه هاشمی گیلان | 240.000 تومان |
| برنج لاشه بینام | 205.000 تومان |
| برنج لاشه طارم هاشمی | 205.000 تومان |
| برنج لاشه کشت دوم | 260.000 تومان |
| برنج لاشه فجر گرگان | 205.000 تومان |
| برنج لاشه دم سیاه مینودشت | 205.000 تومان |
| برنج لاشه ممان میانه | 250.000 تومان |
| برنج لاشه دودی | 270.000 تومان |
| برنج نیم دانه هاشمی گیلان | 210.000 تومان |
| برنج نیم دانه بینام | 165.000 تومان |
| برنج نبم دانه کشت دوم | 220.000 تومان |
| برنج نیم دانه طارم هاشمی | 205.000 تومان |
| برنج نیم دانه فجرگرگان | 175.000 تومان |
| برنج نیم دانه دم سیاه مینودشت | 195.000 تومان |
| برنج نیم دانه عنبربو | 165.000 تومان |
جدول قیمت انواع برنج خارجی در بازار دی ماه ۱۴۰۴
عنوان کالا قیمت (تومان)
| قیمت برنج هندی 1121 باسماتی 10 کیلوگرمی خوش نشا | ۵۹۸,۰۰۰ تومان |
| قیمت برنج هندی دانه بلند 10 کیلوگرمی هم خوان | ۵۵۰,۰۰۰ تومان |
| قیمت برنج هندی 10 کیلویی کاکا | ۵۶۹,۰۰۰ تومان |
| قیمت برنج هندی 1121 کیسه 10 کیلوگرمی کامنوش | ۵۹۸,۰۰۰ تومان |
| قیمت برنج هندی 10 کیلوگرمی مژده | ۵۹۸,۰۰۰ تومان |
| قیمت برنج هندی 10 کیلوگرمی طبیعت | ۵۹۸,۰۰۰ تومان |
| قیمت برنج هندی 1121 دانه بلند 10 کیلوگرمی شمیران | ۵۹۸,۰۰۰ تومان |
| قیمت برنج هندی دانه بلند 10 کیلوگرمی هم خوان | ۵۰۵,۰۰۰ تومان |
| قیمت برنج هندی 10 کیلوگرمی شکوه | ۵۵۰,۰۰۰ تومان |
| قیمت برنج هندی 1121 دانه بلند 10 کیلوگرمی جشنواره | ۵۹۸,۰۰۰ تومان |
| قیمت برنج هندی 1121 دانه بلند 10 کیلوگرمی خاطره | ۵۹۸,۰۰۰ تومان |
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران درباره بازار برنج چه میگوید؟
رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران، در اظهارات اخیر خود درباره وضعیت بازار برنج اعلام کرده است که نبود ثبات در سیاستهای اقتصادی و افزایش هزینههای جانبی، بازار این کالای اساسی را با چالش جدی مواجه کرده است. به گفته او، کاهش قدرت خرید مردم باعث شده تقاضا بهطور محسوسی افت کند و این موضوع نهتنها مصرفکنندگان، بلکه فعالان بازار را نیز تحت فشار قرار داده است.
کنگری تأکید کرده است که ادامه این روند میتواند به تغییر الگوی مصرف خانوارها و کاهش کیفیت تغذیه منجر شود؛ مسئلهای که پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گستردهای خواهد داشت.
کالابرگ حمایتی ناکافی در برابر گرانی
دولت در ماههای اخیر با اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی تلاش کرده بخشی از فشار معیشتی را کاهش دهد، اما بررسیهای گسترش نیوز و اظهارات مردم نشان میدهد این طرح نتوانسته تأثیر ملموسی بر سفره خانوارها بگذارد. مبلغ اختصاصیافته به کالابرگ در برابر قیمتهای فعلی بازار بسیار ناچیز است و بسیاری از خانوارها نیز اصلاً مشمول دریافت این حمایت نمیشوند.
یکی از مخاطبان گسترش نیوز نوشته است: «با این قیمتها، کالابرگ فقط اسمش حمایته. نه میشود با آن برنج کافی خرید، نه بقیه اقلام ضروری.»
گلایه هایی از طرف مردم که هر روز تکرار میشود
بازخوردهای مردمی که به گسترش نیوز رسیده، نشان میدهد نارضایتی از وضعیت بازار برنج به اوج رسیده است. بسیاری از مردم از بیثباتی قیمتها، نبود نظارت مؤثر و بیتوجهی مسئولان گلایه دارند.
یکی از شهروندان در پیام خود نوشته است: «هر روز قیمت برنج عوض میشود. ما دیگر نمیدانیم چطور باید زندگی کنیم. مسئولان فقط وعده میدهند.» شهروند دیگری گفته است: «قبلاً ماهی یک بار کیسه برنج میخریدیم، الان مجبوریم کیلویی و با حسابوکتاب خرید کنیم.»
کلام پایانی
آنچه امروز در بازار برنج مشاهده میشود، تصویری روشن از وضعیت معیشتی مردم است. افزایش قیمتها، کاهش قدرت خرید، ناکارآمدی سیاستهای حمایتی و نارضایتی عمومی نشان میدهد که بازار برنج تنها یک بازار نیست، بلکه آینهای از شرایط اقتصادی جامعه است. مردم انتظار دارند مسئولان هرچه سریعتر با تصمیمات مؤثر و عملی، ثبات را به بازار کالاهای اساسی بازگردانند و از کوچکتر شدن بیش از این سفرههای خانوار جلوگیری کنند؛ مطالبهای که در دیماه ۱۴۰۴ بیش از هر زمان دیگری شنیده میشود.
