حفظ انسجام اجتماعی مسئولیت دولت و ملت

اقتصادایرانی: در روزهای بحرانی جنگ ۱۲ روزه، رفتار ملت ایران با متانت و مسئولیت‌پذیری همراه بود؛ کمترین میزان گران‌فروشی و احتکار ثبت شد، در حالی که انسجام اجتماعی و همکاری مردم جلوه‌ای متفاوت از مواجهه با بحران را نشان داد.
گزارش را به طور کامل بخوانید:

رفتار مردم با متانت بود، اگر دیدن تصویر هجوم مردم به فروشگاه ها و خالی کردن قفسه های مواد غذایی در روزهای بحرانی در برخی از کشورها تصاویری عادی است، در ایران و در روزهای اوج تهاجم رژیم صهیونیستی به کشورمان چنین تصاویری مشاهده نشد. برعکس به گفته فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت «در این دوره 12 روزه شاهد کمترین میزان احتکار و گرانفروشی در کشور بودیم.» این موضوعی است که در گفته های کارشناسان اقتصادی نیز به چشم می خورد. محمدرضا غفرالهی عضو اتاق بازرگانی در گفت و گو با خبرگزاری ها گفته بود: «در جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل، هیچ فروشگاهی از مواد غذایی و شوینده خالی نشد و رفتار مردم ایران در دوران جنگ اخیر کاملا با متانت بود.» همه اینها یعنی قلب من برای تو می تپد و درد تو درد من است. همان چیزی که جامعه شناسان و پژوهشگران اجتماعی به آن همبستگی اجتماعی می گویند. همان اکسیری که مردم را دور خود جمع می کند. اما چگونه می توانیم این حس خوب همبستگی را در جامعه نگه داریم. شکی نیست که تقویت همبستگی اجتماعی دو لایه دارد یکی حاکمیتی و مربوط به مسئولان است. لایه دوم به ملت و افراد جامعه مربوط می شود. همبستگی اجتماعی در جامعه زمانی به وجود می آید که هر دو لایه توامان و هماهنگ اقداماتی انجام دهند. روح الله ساعی جامعه شناس با بیان اینکه کمک های کوچک در ایجاد همبستگی و بازسازی اجتماعی قدرتی بزرگ دارد، می گوید: «بعد از بحران کمک های کوچک بسیار تاثیر گذار است. چرا که بعد از جنگ همیشه این تصور وجود دارد که بازسازی اجتماعی بر عهده دولت است، اما واقعیت های اجتماعی از دل کنش های کوچک ساده، انسانی و اخلاقی شکل می گیرد. زمانی که با فردی که دوران سختی را گذرانده تماس می گیرید در واقع به او پیام با هم بودن را می رسانید. همین کنش های کوچک است که شبکه ای از حمایت و همدلی در جامعه ایجاد می کند.» این پژوهشگر اجتماعی با اشاره به اینکه با کنش های ساده انسانی و اخلاقی خودمان به همدیگر پیام می دهیم که در سختی ها همدیگر را حمایت خواهیم کرد و با هم خواهیم بود، توضیح می دهد: «معمولا جامعه شناسان به این نوع همدلی ها سرمایه اجتماعی می گویند. سرمایه ای که به پول، برنامه ریزی و امکانات خاصی نیاز ندارد. اقدامات و گام های کوچکی است که همه باید نسبت به هم برداریم.»

ساعی با بیان اینکه رفتار ما در زمان بحران مهم است، می گوید: «یک عامل مهم دیگر این است که در شرایط بحرانی چه رفتاری از خودمان نشان بدهیم. در این زمان نکته مهم، الگو شدن رفتارهای ماست. وقتی رفتار یا کنشی از خود نشان می دهیم، دیگر یک رفتار و کنش فردی محسوب نمی شود، بلکه به یک الگوی اجتماعی تبدیل می شود که بر جهت دهی رفتارهای جمعی تاثیر می گذارد، برای اینکه مردم بیش از پیش به رفتارها در شرایط بحرانی توجه می کنند. بعد از بحرانی مثل جنگ با وضعیت های نامرئی آسیب زایی مانند بی اعتمادی و کاهش سرمایه اجتماعی مواجه خواهیم بود. باید بتوانیم با اقداماتی مناسب و آموزش هایی مانند فعالیت های اجتماعی و کمک کردن مردم به یکدیگر این موارد را تقویت کنیم.» اما حضور در فضای عمومی یکی از عوامل مهم در حفظ انسجام اجتماعی در جامعه است. این جامعه شناس توضیح می دهد: «بحران هایی مانند جنگ ممکن است برخی افراد را گوشه گیر و آنها را از فعالیت های اجتماعی روزانه دور کند. بنابراین باید افراد را به فعالیت های روزمره شان تشویق کنیم، مثلا پیاده روی کنند و با دوستان و نزدیکان شان دیدار داشته باشند. همچنین باید نحوه تعامل و ارتباط درباره اخبار جنگ را بدانیم و سعی کنیم چه در زمان جنگ و چه پس از آن زیاد اخبار گوش نکنیم و از هیجانات کاذب دوری کنیم.» اما لایه دوم تداوم همبستگی اجتماعی به دولتمردان برمی گردد. ساعی می گوید: «همان طور که در روزهای اخیر هم دیدیم مسئولان از همدلی و حمایت مردم تشکر کردند، اما بعد از تشکر باید بتوانند به مردم نشان بدهند، وامدار مردم هستند و تمام تلاش خود را برای برطرف کردن همه ابعاد فساد و تبعیض در جامعه به کار بگیرند. همان طور که به رسانه ها می آیند و از نقش مردم دفاع می کنند، حالا وظیفه آنهاست که آسایش مردم را فراهم و سعی کنند اضطراب های اجتماعی را با تصمیمات مناسب حل کنند. یعنی مردم باید احساس کنند، مسئولان به فکر آنها هستند.»
منبع: روزنامه ایران