حمله به سنگر فدرال رزرو
پویا جبل‌عاملی / اقتصاددان
اقتصادایرانی: تقابل ترامپ با رئیس فدرال‌رزرو در بحبوحه کاهش اعتبار دلار و تضعیف جایگاه جهانی آمریکا، گامی تازه در جدال با نهادهای کلیدی اقتصاد ایالات متحده.
یادداشت را به طور کامل بخوانید:
همچنان‌که اعتبار دلار آمریکا نیز به واسطه سیاست‌های دو بام و هوای ترامپ و جنگ تجاری‌اش در حال ترک برداشتن است. ترامپ آمده تا برخلاف آنچه می‌گوید، جایگاه ایالات متحده را در جهان به زیر کشد و حالا آخرین گامش، تقلا برای برداشتن رئیس فدرال‌رزرو است؛ درحالی‌که بندهای قانونی شفاف برای محافظت از اتمام دوره جرومی پاول وجود دارد.
آن‌چنان‌که در این چندماه ترامپ از کانال دادگاه عالی، اراده خود را پیش برده است، این‌بار نیز از این نهاد یاری طلبیده و پاسخ شنیده که وی باید بتواند دلیلی روشن برای اخراج پاول اقامه کند. البته راه‌های اذیت کردن فدرال‌رزرو توسط ترامپ بسیار است از جمله اینکه دولت وی، بودجه بیشتر را برای نوسازی ساختمان‌های فدرال‌رزرو تایید نکرده است تا نشان دهد، ابزار فشار آوردن بر بانک مرکزی را دارد.
فدرال‌رزرو را می‌توان یک نهاد شبه خصوصی دانست که از دل بانکداری زاده شد؛ جایی که نیاز بود تا بیم‌های مالی سیستم بانکداری توسط قرض‌دهنده نهایی تقلیل یابد. «فد» باید جلوی ایجاد ریسک‌های عام بر سیستم بانکی را می‌گرفت، آن‌چنان‌که در سال۲۰۰۷ این نهاد کارآیی خود را در کنترل دامنه بحران مالی نشان داد. اما این کارآیی تنها زمانی حفظ می‌شود که سیاست پولی فارغ از تصمیم دولت‌ها و رئیس‌جمهوری اتخاذ شود. اگر استقلال بانک مرکزی نباشد، قدرت خلق پول در دست مطامع سیاسی قرار خواهد گرفت. جایی که دولت برای به رخ کشیدن کارآمدی خود، با کاهش نرخ بهره و افزایش تقاضا نشان می‌دهد، توانسته برای خیل بیشتری کار ایجاد کند و رونق در همه بازارها نمود دارد، فارغ از اینکه چنین سیاستی می‌تواند در ادامه باعث تورم شود. اما ترامپ می‌خواهد همچنان بر فدرال‌رزرو تسلط داشته باشد.
از همین روست که استقلال بانک مرکزی در هر کشوری، اعتبار سیاست پولی آن است و بدون این اعتبار، اثرگذاری بر انتظارات و کنترل تورم محقق نخواهد شد. اگر چنین اعتباری وجود نداشته باشد، بازارهای مالی به هراس خواهند افتاد. شاید همین امر هم بزرگ‌ترین مانع در ذهن ترامپ برای فشار بیشتر بر پاول باشد.
زیر ضرب قرار گرفتن فدرال رزرو، خودعامل دیگری به جز مساله تعرفه‌ها، برای افول دلار آمریکا خواهد بود. ترامپ در میدان‌های مختلف در حال ضربه زدن به اعتبار ایالات متحده است. اما واژگون کردن استقلال بانک مرکزی و تغییر پاول، ضربه‌ای اساسی به نمادهای جهان مدرن است. اگر سیاست پولی ایالات متحده هم به نهاد قدرت متکی باشد، دیگر چه انتظاری از کشورهای در حال توسعه می‌توان داشت؟
نهادهای مدنی آمریکا در دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ به شکل غیرقابل انتظاری در حال عقب‌نشینی هستند. گویی تمام ساختاری که قرار بود جلوی قبضه قدرت توسط رئیس‌جمهوری را بگیرد، آرام‌آرام در حال ترک خوردن هستند. این پژواک سیاست «اول آمریکا»ست.
