از سختی‌هایی که می‌گذریم
عباس عبدی
اقتصاد ایرانی: ارائه لایحه مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع در فضای مجازی از سوی دولت به مجلس، با واکنش‌های متعدد همراه شده و کارشناسان تأکید دارند که مقابله با خلاف‌گویی نیازمند اقدامات فرهنگی و اجتماعی، فراتر از صرف قانون‌گذاری است.
مسئله مقابله با خلاف‌گویی همواره چالشی جدی در جوامع بوده است. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا قانون مجازات می‌تواند به تنهایی راه‌حل این مشکل باشد یا نیاز به یک راهکار جامع‌تر داریم؟ در این مقاله، با تحلیل شرایط و ارائه پیشنهادهایی به بررسی اصول بنیادین مقابله با دروغ‌گویی می‌پردازیم. اهمیت مقابله با دروغ‌گویی در سطوح مدیریتی و رسمی
نخستین گام در مقابله با خلاف‌گویی، تعیین اشد مجازات برای مدیران و مسئولانی است که مرتکب دروغ‌گویی می‌شوند. همان‌طور که در مثل قدیمی گفته شده «الناس علی دین ملوکهم»، این مدیران و مسئولان هستند که الگوی رفتار اجتماعی را شکل می‌دهند. تصور کنید در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که مدیران و مسئولان آن در برابر دروغ‌گویی پاسخگو باشند؛ این موضوع می‌تواند اعتماد عمومی را تقویت کند و زمینه اصلاح رفتارهای خلاف‌گویانه را فراهم آورد.
رسانه‌های رسمی باید حقیقت‌محور باشندیکی دیگر از اصول مهم، سیاست رسانه‌های رسمی در ارائه اخبار واقعی و احترام به حقیقت است. رسانه‌هایی که دروغ می‌گویند به سرنوشت «چوپان دروغگو» دچار می‌شوند، زیرا مردم به اخبار آنها اعتماد نمی‌کنند. اعتماد به رسانه‌ها پایه‌ای است که مرجعیت آنها را تضمین می‌کند.
دسترسی به حقیقت و شفافیت اطلاعاتراههای دسترسی به حقیقت باید برای همه افراد جامعه به صورت آزاد و شفاف فراهم باشد. این امر نقش بسیار مهمی در کشف واقعیت دارد. اما باید توجه داشت که مسئولیت اصلی این امر بر عهده حرفه‌ای‌های رسانه‌ای و خبرنگاران است. با فراهم کردن شفافیت اطلاعات و دسترسی‌های قانونی، دروغ‌گویی و خلاف‌گویی به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
لزوم تقویت حرفه‌ای‌گری در روزنامه‌نگاری
حرفه روزنامه‌نگاری باید به رسمیت شناخته شود و مطابق ضوابط حرفه‌ای عمل کند. همان‌طور که کسی غیر از پزشک حق طبابت ندارد، تولید و انتشار خبر نیز باید بر اساس اصول حرفه‌ای انجام گیرد. این موضوع تضمین‌کننده کیفیت و اعتبار رسانه‌های رسمی خواهد بود.
منابع خبری معتبر؛ رکن اعتبار رسانه‌ها
رسانه‌ها و منابع خبری معتبر برای حفظ اعتبار خود تلاش می‌کنند تا از گفتن خلاف واقع خودداری کنند. اعتبار، مهم‌ترین سرمایه یک رسانه و خبرنگار است. بی‌اعتبار شدن رسانه‌های دروغگو بدترین پیامد این رفتار است و موجب می‌شود اخبار آنان هیچ ارزش و اعتباری نداشته باشد.
نقش دادرسی عادلانه در کشف حقیقت
یک سیستم قضایی مستقل و دادرسی عادلانه می‌تواند نقش کلیدی در کشف حقیقت و مقابله با دروغ‌گویی ایفا کند. هرگونه سوگیری یا نقص در دادرسی، موجبات ترویج دروغ و خلاف‌گویی را فراهم می‌سازد.
موضوع اهمیت اقدامات پیشنهادی| مدیریت دروغ‌گویی در سطح مسئولان | تقویت اعتماد عمومی | تعیین اشد مجازات |
| رسانه‌های رسمی حقیقت‌محور | افزایش مرجعیت رسانه‌ها | پرهیز از انتشار اخبار خلاف واقع |
| شفافیت اطلاعات | کاهش دروغ‌گویی | ایجاد دسترسی آزاد به اطلاعات |
| تجهیز حرفه روزنامه‌نگاری | افزایش اعتبار اخبار | رعایت اصول حرفه‌ای در تولید خبر |
| دادرسی مستقل و عادلانه | کشف حقیقت | برقراری سیستم قضایی مستقل |
دروغ‌های رسمی؛ مشکلی جدی‌تر از فضای مجازی
بررسی‌های مختلف نشان می‌دهد که دروغ‌های رسمی تأثیر منفی بیشتری نسبت به دروغ‌های منتشر شده در فضای مجازی دارند. این مسئله به دلیل عدم وجود شفافیت، فقدان پاسخگویی و دخالت‌های غیرحرفه‌ای در امور رسانه‌ای است. با فراهم کردن بستری شفاف و مستقل برای رسانه‌ها، می‌توان اثرات منفی دروغ‌های رسمی را کاهش داد و به یک جامعه سالم رسانه‌ای دست یافت.
