شوک جدید در خرید با کالابرگ؛ مردم سردرگم شدند!
اقتصادایرانی: نتایج نظرسنجی مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد طرح کالابرگ الکترونیک با چالش‌هایی از جمله کمبود کالا در فروشگاه‌ها، محدودیت اقلام و صف‌های طولانی روبه‌رو است؛ اما با وجود این مسائل، بیشتر مشمولان تداوم این طرح حمایتی را ضروری می‌دانند.
براساس نظرسنجی مرکز پژوهش‌های مجلس ۵۳.۹ درصد از دریافت‌کنندگان کالابرگ الکترونیک با مشکل «موجود نبودن برخی اقلام کالابرگ در فروشگاه‌ها» مواجه شده‌اند که ۵۰.۸ درصد از این افراد با مشکل «محدود بودن خرید به فقط «۱۱ قلم مواد خوراکی» و ۳۴.۴ درصد از دریافت‌کنندگان کالابرگ با مشکل «شلوغی و صف‌های طولانی خرید» برخورد کرده‌اند.
مرکز پژوهش‌های مجلس نظرسنجی با هدف بررسی میزان استفاده شهروندان مشمول دریافت کالابرگ (هفت دهک درآمدی) از این طرح، سطح رضایتمندی آنان از اجرای طرح کالابرگ و شناسایی چالش ها و موانع احتمالی در فرایند بهره برداری از آن انجام داده است که درمورد مشکلات احتمالی این طرح، از پاسخگویان درباره برخی از مشکلات احتمالی هنگام استفاده از کالابرگ سوال شده است؛ از مهمترین مشکلاتی که دریافت‌کنندگان کالابرگ با آن مواجه شده‌اند می‌توان به این موارد اشاره کرد که ۵۳.۹ درصد از دریافت‌کنندگان کالابرگ با مشکل «موجود نبودن برخی اقلام کالابرگ در فروشگاه‌ها» مواجه شده‌اند. ۵۰.۸ درصد از این افراد با مشکل «محدود بودن خرید به فقط ۱۱ قلم مواد خوراکی» و ۳۴.۴ درصد از دریافت‌کنندگان کالابرگ با مشکل «شلوغی و صف‌های طولانی خرید» برخورد کرده‌اند.
افرادی که از مغازه‌ها و سوپر مارکت‌های محلی با کالابرگ خرید می‌کنند، بیشتر به کیفیت پایین اقلام کالابرگی اعتراض دارند.
افرادی که از مغازه‌ها و سوپرمارکت‌های محلی با کالابرگ خرید می‌کنند، بیشتر به مشخص نبودن راه‌های ثبت شکایات اعتراض دارند.
کسانی که به محدودیت اقلام کالابرگی اعتراض دارند، بیشتر از فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرید می‌کنند. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد ۱۱.۵ درصد از دریافت‌کنندگان کالابرگ، هنگام مراجعه حضوری برای خرید با هیچ یک از این مشکلات و چالش‌های نام برده مواجه نشده‌اند.
تمایل برای مبادله کالابرگ با وجه نقد
از پاسخگویان سؤال شده است «برخی از مردم ترجیح می‌دهند کالابرگ خود را در ازای دریافت پول نقد به شخص دیگری دهند. شما با این کار موافقید؟» اغلب افراد تحت پوشش کالابرگ (۸۹.۸درصد) با واگذاری کالابرگ خود به دیگران در ازای دریافت وجه نقد مخالف بوده و در مقابل تنها ۸.۵ درصد موافقت خود را اعلام کرده‌اند.
طبق نتیجه آزمون آماری، اغلب مشمولان (۸۶.۵ درصد) اذعان کرده‌اند با تبدیل ارزش کالابرگ به وجه نقد معادل آن مخالف هستند و هیچ یک از اطرافیان آنها تاکنون چنین اقدامی انجام نداده است.
هر چه فرد با تعداد مشکلات بیشتری مواجه شده با معاوضه ارزش کالابرگ با معادل نقدی آن موافق‌تر است.
تعویض کالابرگ با وجه نقدی کمتر
در پاسخ به سؤال «حاضرید به چه میزان مبلغ کالابرگ هر نفر کاهش یابد اما به صورت نقدی برایتان واریز شود؟» ۴۲.۴ درصد از دریافت‌کنندگان کالابرگ اذعان کرده‌اند ترجیح می‌دهند خود کالابرگ را دریافت کنند و ۳۱.۴ درصد تمایل دارند همین مبلغ کالابرگ را به صورت نقدی دریافت کنند. گفتنی است سایر افراد ترجیح می‌دهند به طور متوسط ۹۸ هزار و ۱۰۰ تومان از سهمیه کالابرگ هر عضو کاسته شود اما آن را به صورت نقدی دریافت کنند. با در نظر گرفتن افرادی که ترجیح می‌دهند همین ارزش کالابرگ را به صورت نقدی دریافت کنند مقدار متوسط برای کاهش ارزش کالابرگ ۲۶ هزار و ۱۰۰ تومان به دست آمده است.
نتایج آماری نشان می‌دهد در میان مشمولان کالابرگ (به جز افرادی که تحت هر شرایطی دریافت کالابرگ را ترجیح می‌دهند) افرادی که کالابرگ به ارزش ۵۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند تمایل دارند به طور متوسط ۳۴ هزار و ۱۰۰ تومان از ارزش کالابرگ هر عضو کم شود و معادل آن به صورت نقدی پرداخت شود حال آنکه این رقم برای دریافت‌کنندگان کالابرگ ۳۵۰ هزار تومانی، به طور متوسط ۲۰ هزار و ۲۰۰ تومان برآورد شده است.
گروه‌های هدف دریافت کالابرگ
از پاسخگویان که همان مشمولان دریافت کالابرگ هستند یعنی دهک‌های درآمدی ۱ تا ۷ پرسیده شده است «به نظر شما کالابرگ به کدام گروه‌ها باید داده شود؟» ۳۸.۱ درصد از مشمولان طرح معتقدند کالابرگ باید به «همه خانواده‌ها» اختصاص یابد. علاوه بر این، ۳۳.۹ درصد از این افراد تخصیص کالابرگ به «خانواده‌های کم درآمد و با درآمد متوسط» را مناسب‌تر می‌دانند و ۲۶.۷ درصد فقط «خانواده‌های کم درآمد» را مستحق دریافت این خدمت می‌دانند.
مطابق با نتایج آماری حاصل شده، دهک‌های اول و دوم بیشتر از سایر مشمولان کالابرگ معتقدند این طرح فقط باید به خانواده‌های کم درآمد تعلق گیرد. حال آنکه دهک‌های ۳ تا ۷ بیشتر معتقدند کالابرگ برای همه افراد جامعه است.
کسانی که متوسط درآمد ماهیانه خانواده‌شان از ۱۲ میلیون تومان کمتر است، بیشتر از دیگران باور دارند کالابرگ فقط مختص خانواده‌های کم درآمد است.
روستاییان بیشتر از سایر مردم، خانواده‌های کم درآمد را اولویت اصلی در دریافت کالابرگ تلقی کرده‌اند. با افزایش سطح تحصیلات، درصد افرادی که کالابرگ را مختص خانواده‌های کم درآمد می‌دانند، کاهش می‌یابد.
اولویت تخصیص کالابرگ به گروه‌های خاص
از پاسخگویان پرسیده شده است «فرض کنید قرار باشد فقط به یکی از گروه‌هایی که می‌خوانم کالابرگ داده شود، شما کدام گروه را در اولویت بیشتری قرار می‌دهید؟» اولویت دریافت کالابرگ از نظر ۳۹.۳ درصد از مشمولان طرح با «خانواده‌های کم درآمد» از نظر ۲۲.۶ درصد با «زنان سرپرست خانوار» و از نظر ۱۷.۲ درصد با «معلولین» است. همچنین «خانواده‌های دارای کودک» توسط ۷.۸ درصد و «سالمندان» توسط ۳.۴ درصد از کاربران طرح به عنوان گروه‌های اولویت دار جامعه برای دریافت کالابرگ انتخاب شده‌اند.
نتایج آماری گواه آن است که مشمولانی که تحصیلات زیردیپلم دارند بیشتر از سایر گروه‌ها، خانواده‌های کم درآمد را در اولویت دریافت کالابرگ قرار می‌دهند (۵۴.۲ درصد). کسانی که تحصیلات دیپلم و دانشگاهی دارند در مقایسه با دیگران اولویت بیشتری برای زنان سرپرست خانوار و افراد دارای معلولیت قائل هستند.
با افزایش متوسط درآمد ماهیانه خانوار، درصد کسانی که معلولین را شایسته‌تر برای دریافت این حمایت می‌دانند، بیشتر شده است.
با افزایش سن، درصد افرادی که خانواده‌های کم درآمد را نام برده‌اند بیشتر شده (به ترتیب ۳۵.۲، ۴۴.۹ و ۵۷.۳ درصد از جوانان، میانسالان و افراد مسن) و در مقابل از درصد کسانی که زنان سرپرست خانوار و خانواده‌های دارای کودک را به عنوان گروه‌های اولویت‌دار نام برده‌اند، کاسته می‌شود.
مردان بیشتر از زنان، خانواده‌های کم درآمد (۴۶.۴) در مقابل (۳۷.۲ درصد) و معلولان (۲۱.۸ در مقابل ۱۳ درصد) را شایسته برای دریافت کالابرگ می‌دانند؛ حال آنکه زنان سرپرست خانوار (۳۲.۲ در مقابل ۲۱.۸ درصد) و خانواده‌های دارای کودک (۱۳.۸ در مقابل ۶.۳ درصد) توسط زنان بیشتر از مردان نام برده شده است.
الگوی مناسب تخصیص کالابرگ، برابری یا هدفمندی در سهمیه
از پاسخگویان پرسیده شده است «به نظر شما نحوه دریافت کالابرگ چگونه باید باشد؟» در حالی که نزدیک به سه چهارم از دریافت‌کنندگان کالابرگ (۷۲.۸ درصد) باور دارند افراد کم درآمد، باید سهمیه کالابرگ بیشتری دریافت کنند، ۲۵.۹ درصد ترجیح می‌دهند همه به یک میزان این سهمیه را دریافت کنند.
نتایج آماری گواه آن است که مردان بیشتر از زنان بر این نظر هستند که افراد کم درآمد، بیشتر از سایر افراد سهمیه کالابرگ دریافت کنند (۷۶.۲ در مقابل ۶۸.۵ درصد). میان دیدگاه مشمولان طرح کالابرگ در دسته‌های درآمدی تعریف شده، دهک‌های اقتصادی، ساکنان مناطق مختلف کشور (مرکز استان، شهر تابعه و روستا) گروه‌های مختلف سنی (جوان، میانسال و مسن)، گروه‌های مختلف تحصیلاتی (زیر دپیلم، دیپلم و دانشگاهی) در این زمینه تفاوت معناداری مشاهده نمی‌شود.
الگوی مناسب تخصیص کالابرگ یکسان‌سازی با تنوع منطقه‌ای در سهمیه
زمانی که درباره مقدار سهمیه کالابرگ پرسیده شد، ۶۲.۵ درصد از پاسخگویان با این رویکرد موافق بوده‌اند که مقدار کالابرگ متناسب با شرایط اقتصادی هر منطقه متفاوت باشد و در مقابل ۳۵.۳ درصد ترجیح می‌دهند «مقدار کالابرگ در سراسر کشور یکسان باشد.»
۱۶.۵ درصد از مشمولان طرح کالابرگ بر این باورند که کالابرگ باید به همه خانوارها اختصاص یابد و میزان دریافتی در سراسر کشور یکسان توزیع شود در مقابل ۲۲.۴ درصد از این افراد اعتقاد دارند کالابرگ باید به تمامی خانوارها تعلق گیرد اما ارزش آن متناسب با شرایط اقتصادی هر منطقه تعیین شود.
نوع حمایت معیشتی دولت
از پاسخگویان پرسیده شده است شما ترجیح می‌دهید کمک‌های دولت بیشتر به چه صورت باشد؟» نزدیک به نیمی از دریافت‌کنندگان کالابرگ یعنی ۴۸.۹ درصد ترجیح می‌دهند کالابرگ برای همه مواد خوراکی باشد، از طرفی ترجیح ۳۸.۱ درصد بر این است که به جای کالابرگ پول واریز شود و ۱۰.۷ درصد نیز تمایل دارند برای مواد خوراکی معینی کالابرگ داده شود.
نتایج آماری نشان می‌دهد افرادی که با واگذاری کالابرگ به شخص دیگری در ازای دریافت معادل نقدی آن موافق هستند، واریز نقدی ارزش کالابرگ توسط دولت را بیشتر ترجیح می‌دهند (۶۷.۶ در مقابل ۳۶.۲ درصد).
دهک‌های درآمدی که کالابرگ به ارزش ۵۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند به ویژه دهک‌های ۲ و ۳، بیشتر از دهک‌هایی که ارزش کالابرگ‌شان ۳۵۰ هزار تومان است، ترجیح می‌دهند کالابرگ به همه مواد خوراکی تعلق گیرد.
جوانان کمی بیشتر از سایر گروه‌های سنی تمایل دارند به جای دریافت کالابرگ وجه آن را دریافت کنند (۴۲.۷ درصد از جوانان در مقابل به ترتیب ۳۷.۵ و ۳۵.۷ درصد از افراد میانسال و مسن) یا آنکه کالابرگ همه مواد خوراکی را شامل شود (به ترتیب ۵۲، ۴۹.۹ و ۴۶.۹ درصد از جوانان، افراد میانسال و مسن) در مقابل، ترجیح افراد مسن بیشتر بر آن است که کالابرگ برخی مواد خوراکی مشخص را در برگیرد (۱۷.۵ درصد از افراد مسن در برابر به ترتیب ۱۲.۶ و ۵.۴ درصد از میانسالان و جوانان).
میان دیدگاه مشمولان کالابرگ در دسته‌های درآمدی تعریف شده، ساکنان مناطق مختلف کشور (مرکز استان، شهر تابعه و روستا) و گروه‌های مختلف تحصیلاتی (زیردیپلم، دیپلم و دانشگاهی) تفاوت معناداری مشاهده نمی‌شود.
