تحول بزرگ در افغانستان/ جزئیات توافق جدید چیست؟

براساس اظهارات عبدالسلام جواد آخندزاده، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت افغانستان، در نشست دو روزه اسلام‌آباد، طرفین تصمیم گرفتند تا تعرفه‌های ترجیحی محصولات زراعتی کاهش یابد و تسهیلات بیشتری برای مبادلات تجاری فراهم شود.

این توافق‌ها شامل صادرات چهار محصول زراعتی افغانستان (انگور، سیب، انار و بادنجان رومی) به پاکستان و متقابل، صادرات چهار محصول پاکستان (کیله، انبه، کچالو و کینو) به افغانستان تحت تعرفه‌ی ترجیحی است.

همچنین مقرر شد که تا ۳۱ آگوست ۲۰۲۵ گذرگاه انگورهده برای رفت‌وآمد میان دو کشور بازگشایی گردد، که اقدامی مهم در ایجاد ارتباطات تجاری و تسهیل حمل‌ونقل کالاها محسوب می‌شود.

متخصصان امور اقتصادی در تحلیل این توافق‌ها بیان کردند که روابط تجاری میان دو کشور از ویژگی‌های بی‌نظیری برخوردار است. شبیر بشیری، کارشناس مسائل اقتصادی، اظهار داشت که پاکستان به واسطه بندر مهم کراچی، نقش استراتژیکی در تجارت افغانستان ایفا می‌کند.

وی افزود که مشابهت‌های تاریخی و جغرافیایی میان افغانستان و پاکستان باعث شده تا میوه‌جات و محصولات کشاورزی افغانستان حتی با بسته‌بندی ساده نیز در بازارهای پاکستان فروش خوبی داشته باشند. با این حال، بشیری تاکید کرد که وابستگی افغانستان به پاکستان در برخی موارد موجب عدم تعادل در روابط اقتصادی دو کشور شده است.

به گفته بشیری، یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در تعاملات اقتصادی افغانستان و پاکستان، سیاست‌های برتری‌جویانه پاکستان است که گاه روابط اقتصادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین موقعیت جغرافیایی محاط به خشکی افغانستان همواره مورد توجه پاکستان برای مسائل سیاسی قرار گرفته است.

عبدالصدیق جوینده، کارشناس دیگر امور اقتصادی، نیز معتقد است که مشکلات گمرکی، انسداد مرزها و بی‌ثباتی سیاسی، موانع جدی در مسیر توسعه تجارت میان دو کشور محسوب می‌شوند.

جوینده در تحلیل‌های خود تاکید کرد که توافق اخیر میان دو کشور درباره تعرفه‌های ترجیحی و سایر تسهیلات، گامی مثبت در جهت بهبود تعاملات اقتصادی است. هرچند افغانستان در حال توسعه راه‌های تجاری بدیل از جمله مسیرهای ایران، آسیای میانه و چین است، اما روابط تجاری با پاکستان همچنان مزایای خاص خود را دارد.

از جمله این مزایا می‌توان به موقعیت استراتژیک جغرافیایی، زیرساخت‌های موجود، هزینه‌های پایین حمل‌ونقل و تقاضای بازار مشابه اشاره کرد. اعتماد تاجران دو کشور به یکدیگر نیز از عواملی است که تجارت میان دو کشور را تسهیل می‌کند.

تحولات اخیر در روابط تجاری میان افغانستان و پاکستان نشانه‌ای مثبت از همکاری اقتصادی دو کشور است. با این حال، حل مسائل مربوط به وابستگی اقتصادی، بی‌ثباتی سیاسی و مشکلات گمرکی ضروری است تا شرایط برای ایجاد روابط پایدارتر فراهم شود.