مسعود پزشکیان: آیا ماه عسل سیاسی به پایان رسیده است؟

کشوری مثل آذربایجان از طریق به‌روزرسانی خطوط انتقال آب و انرژی و نیز استفاده گسترده از انرژی‌های تجدیدپذیر، توانسته سطح تاب‌آوری زیرساخت‌های خود را به شکل قابل توجهی افزایش دهد. استفاده از سامانه‌های هوشمند مدیریت مصرف و کاهش مصرف انرژی در بخش خانگی نیز راهبردی موفق بوده که ایران از اجرای کامل آن هنوز فاصله دارد.

راهبردهای پایدار ارمنستان در مدیریت منابع

در ارمنستان که شرایط اقلیمی‌ای مشابه شمال غرب ایران دارد، استفاده از سدهای کوچک مقیاس و نیروگاه‌های آبی پراکنده به تأمین بخشی از نیازهای آبی این کشور کمک کرده است. این کشور همچنین فرهنگ مشارکت عمومی در مدیریت مصرف را بهبود بخشیده و آموزش زیست‌محیطی را از سنین پایین آغاز کرده است.

در منطقه جنوب، کشورهایی نظیر قطر و امارات متحده عربی به مدد فناوری‌های پیشرفته شیرین‌سازی آب و بازیافت فاضلاب، راهکاری مناسب برای مقابله با بحران کم‌آبی ارائه داده‌اند. این دستاوردها نشان می‌دهد که کمبود منابع طبیعی، لزوماً موجب بروز بحران نمی‌شود.

قطر و امارات، پیشرو در فناوری انرژی و منابع آب

قطر با داشتن تأسیسات پیشرفته نمک‌زدایی، نه‌تنها نیازهای داخلی خود را تأمین کرده بلکه به یک صادرکننده خدمات فنی در این حوزه تبدیل شده است. مدیریت مصرف برق و سامانه‌های تهویه هوشمند نیز به کاهش مشکلات ناشی از گرما و جلوگیری از قطعی برق کمک کرده است. این شیوه، در ایران هنوز چالش‌برانگیز است.

در امارات متحده عربی، استفاده از منابع جایگزین همچون انرژی خورشیدی و هسته‌ای مورد توجه قرار گرفته است. برج خورشیدی محمد بن راشد آل مکتوم در دبی نمونه‌ای از نوآوری در کاهش وابستگی به انرژی‌های فسیلی به شمار می‌رود؛ ظرفیتی که ایران با وجود موقعیت‌های مناسب طبیعی، هنوز به‌خوبی از آن استفاده نکرده است.

ایران با توانایی‌هایی نظیر انرژی تجدیدپذیر و دسترسی به منابع آب‌های آزاد، در صورت مدیریت درست می‌تواند چالش‌های فعلی را پشت سر بگذارد. اما ضعف در مدیریت علمی، فرسودگی زیرساخت‌ها و توجه به پروژه‌های کوتاه‌مدت از جمله مشکلات اصلی کشور است.

عدم بهره‌برداری پایدار؛ چالشی تکراری

مصرف بی‌رویه منابع مانند برداشت‌های بیش از حد از سفره‌های زیرزمینی و توسعه کشاورزی نامنظم، بر تشدید شرایط بحرانی افزوده است. کشورهای دیگر با استفاده از تکنولوژی‌های جدید در مدیریت کشاورزی، مصرف بهینه را ممکن کرده‌اند، در حالی که ایران هنوز به سمت بهره‌وری پایین حرکت می‌کند.

از قراردادهای اجتماعی گرفته تا سیاست‌های کلان، مدیریت مصرف و آموزش عمومی باید در ایران بازنگری شود. دیدگاه کشورهای پیشرفته‌تر در این زمینه نشان می‌دهد که مشارکت عمومی و آگاهی‌بخشی مؤثر، تأثیر عمیقی بر رفتار اجتماعی دارد.

مشکلات ایران نه از کمبود منابع بلکه از چالش‌های مدیریت نشأت می‌گیرد. بازتعریف نقش دولت، توسعه تکنولوژی، تقویت تعاملات منطقه‌ای و سرمایه‌گذاری مشترک می‌توانند فرصت‌های جدیدی برای غلبه بر این بحران فراهم کنند.

در این شرایط، بیش از گرمای تابستان، ضعف مدیریتی بر زیرساخت‌ها و منابع کشور رخ می‌نماید؛ بحرانی که آینده ایران را تحت تأثیر قرار داده و نیازمند تصمیمات جدی و همکاری همه‌جانبه مردمی است.

برای دریافت اخبار جدید حوزه انرژی، سرویس انرژی پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.