پایان تلخ یک بازار/ نفس‌های آخر لوازم خانگی

شاخص مدیران خرید (شامخ) در خردادماه ۱۴۰۴ به‌صورت واضح نشان‌دهنده وضعیت بحرانی در صنعت ماشین‌سازی و لوازم خانگی کشور است.

طبق گزارش‌ها، عدد شامخ این گروه به ۳۴.۵ رسیده است که بیانگر رکود شدید در فعالیت‌های صنعتی محسوب می‌شود. شاخص‌هایی همچون میزان تولید محصولات (۲۸.۴)، میزان سفارشات جدید (۲۸) و میزان استخدام نیروی انسانی (۳۳.۴) به شدت کاهش یافته‌اند و همین امر تصویری نگران‌کننده از آینده این صنعت ارائه می‌کند. از سوی دیگر، رقم شاخص سرعت انجام و تحویل سفارشات به ۵۳.۸ رسیده که اگرچه بالاتر از مرز رکود است، اما این موضوع عمدتاً ناشی از نبود سفارشات و ظرفیت خالی خطوط تولید است و نمی‌توان آن را نشانه‌ای مثبت قلمداد کرد.

کاهش تقاضا و تغییر رفتار مصرف‌کنندگان

کاهش تقاضا در حوزه لوازم خانگی تا حدی بوده که برخی فروشندگان از روزهایی بدون مراجعه مشتری خبر می‌دهند. بسیاری از مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند به‌جای خرید کالاهای جدید، لوازم خانگی قدیمی خود را تعمیر کنند. اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم خانگی تهران، اعلام کرده است که مردم به دلیل کاهش شدید قدرت خرید، به سمت تعمیرات و نگهداری کالاهای موجود خود حرکت کرده‌اند.

چالش‌های زنجیره تأمین و تولید

یکی از معضلات اساسی صنعت لوازم خانگی، تأمین مواد اولیه است. این مواد تنها از طریق بورس یا بازار آزاد با پرداخت نقدی در دسترس تولیدکنندگان قرار می‌گیرند، در حالی که در بسیاری از کشورها، دولت‌ها مواد اولیه را به صورت اعتباری برای جلوگیری از توقف چرخه تولید تأمین می‌کنند.

خاموشی‌ها و بحران‌های انرژی

قطعی برق و کمبود گازوییل، تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های تولیدکنندگان شده است. کارخانه‌ها مجبور به خرید ژنراتور برای ادامه تولید هستند، اما نبود سوخت کافی باعث ایجاد اختلال در روند تولید شده است. پیشنهاد شده است که شهرک‌های صنعتی با بهره‌گیری از انرژی خورشیدی بتوانند مکانیزم‌های پایدار تولیدی ایجاد کنند.

اثرگذاری نوسانات ارزی و کاهش صادرات

نوسانات نرخ ارز و ضعف در صادرات از دیگر مشکلات صنعت ماشین‌سازی و لوازم خانگی است. با توجه به افزایش هزینه‌های گمرکی و حمل‌ونقل، توان رقابت تولیدکنندگان کاهش یافته و بخش صادرات همچنان نزدیک به صفر باقی مانده است.

آمار بحرانی فروش

طبق اعلام اتحادیه، میزان فروش لوازم خانگی تا ۷۰ درصد کاهش یافته است. مردم به دلیل ترس از آینده و نااطمینانی اقتصادی، ترجیح می‌دهند کالاهای قدیمی خود را نگه داشته یا به تعمیر آنها روی آورند.

راهکارهای پیشنهادی برای جلوگیری از فروپاشی

برای جلوگیری از فروپاشی بازار لوازم خانگی، اقداماتی همچون تأمین برق پایدار، معافیت مالیاتی موقت، ارائه تسهیلات کم‌بهره و توسعه روابط صادراتی پیشنهاد شده است. همچنین، حمایت از تولیدکنندگان برای مقابله با نوسانات ارزی و کاهش فشارهای مالی ضروری به نظر می‌رسد.

آرامش روانی؛ کلید تحریک تقاضا

بازسازی آرامش روانی جامعه می‌تواند به تحریک تقاضا در بازار کمک کند. مردم نیاز دارند تا مطمئن شوند که وضعیت بحرانی کنونی دائمی نیست. این موضوع می‌تواند الگوی رفتار مصرفی مردم را تغییر دهد و در نهایت، به بازگشت رونق به بازار منجر شود.

جدول وضعیت شاخص‌های کلیدی لوازم خانگی

شاخص مقدار توضیحات

شامخ کلی	۳۴.۵	نشان‌دهنده رکود شدید در بازار است.
میزان تولید محصولات	۲۸.۴	افت قابل توجه تولید در این صنعت.
میزان سفارشات جدید	۲۸	نشان‌دهنده کاهش تقاضای مشتریان.
میزان استخدام نیروی انسانی	۳۳.۴	کاهش نیروی کار به دلیل رکود.
موجودی مواد اولیه	۴۲.۹	خبر از محدودیت‌ها در تأمین مواد اولیه می‌دهد.