شوک بزرگ به دلالان خودرو/ پایان سودهای کلان نزدیک است!

اقتصاد ایرانی: کاهش فاصله قیمت خودرو بین کارخانه و بازار، جذابیت دلالی را از بین برده و با اجرای سیاست‌های جدید خودروسازی، فرصت‌های رانتی در بازار خودرو محدود شده است.

شوک بزرگ به دلالان خودرو/ پایان سودهای کلان نزدیک است!
در سال‌های اخیر یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در بازار خودرو، اجرای ماده‌ای از قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و همچنین طرح اسقاط خودروهای فرسوده بوده است. بر اساس این قانون، خودروسازان موظف بودند 70 درصد از تولیدات خود را به مشمولان این دو طرح اختصاص دهند. هدف این طرح، از منظر سیاست‌گذار، تشویق به ازدواج، افزایش جمعیت و نوسازی ناوگان فرسوده کشور بود، اما در عملیاتی شدن این سیاست، به دلیل وجود فاصله قیمتی چشمگیر بین قیمت کارخانه و قیمت بازار آزاد، این طرح تبدیل به یکی از منابع بزرگ رانت توزیعی در ایران شد.

رانت خودرو؛ از سودآوری تا پایان دوران

مشمولان این طرح با استفاده از امتیاز خرید خودرو از کارخانه، بدون نیاز واقعی به خودرو، از اختلاف قیمت چندهزارمیلیونی بین نرخ کارخانه‌ای و بازار آزاد بهره‌مند شدند و سودهای کلانی به دست آوردند. دولت نیز از این شرایط برای کنترل بازار خودرو و اقدامات سیاسی بهره‌برداری کرد. اما امروز با کاهش اختلاف میان قیمت کارخانه و بازار خودرو، این ابزار رانت‌آور جایگاه سابق خود را از دست داده است.

کاهش اختلاف قیمت؛ پایان جذابیت سودآوری

در برخی از محصولات مانند تارا اتوماتیک، قیمت کارخانه تقریباً برابر با قیمت بازار شده است. این موضوع سبب شده که سود ثبت‌نام و فروش به حداقل برسد و افراد دیگر انگیزه‌ای برای حضور در این فرآیند نداشته باشند. این تغییرات موجب شده که دولت و خودروسازان با چالش جدی مواجه شوند.

جدول زیر به بررسی اختلاف قیمت خودروهای تولیدی در کارخانه و بازار می‌پردازد:

نام خودرو قیمت کارخانه (میلیون تومان) قیمت بازار (میلیون تومان) اختلاف قیمت (میلیون تومان) نسبت اختلاف قیمت
 
تارا اتوماتیک 1,103 1,160 57 5%
دناپلاس دنده ای رینگ فولادی 868 940 72 8.3%
کوییک دنده‌ای 505 525 20 4%
راناپلاس 744 780 36 4.8%

رانت خودرویی؛ از جذابیت تا تغییر مأموریت

با کاهش اختلاف قیمت، طرح‌های فروش خودرو که زمانی میلیون‌ها نفر را جذب می‌کرد، دیگر از توانایی لازم برای جذابیت‌سازی برخوردار نیستند. کارشناسان معتقدند که اگر سیاست‌گذاران قصد استفاده از خودرو به عنوان ابزار تشویق را داشته باشند، باید این طرح‌ها را با رویکرد جدید و مشوق‌های مالی، بلندمدت و واقعی بازطراحی کنند.

چالش‌های جدید برای بازار خودرو

حسن کریمی سنجری، کارشناس حوزه خودرو، تأکید دارد که کاهش فاصله قیمتی نتیجه فروکش کردن عطش تقاضای سوداگرانه در بازار خودرو است. وی همچنین می‌گوید که استفاده از خودرو به عنوان ابزار اعطای امتیاز دیگر کارآیی سابق را ندارد و دولت باید به دنبال راه‌حل‌های جایگزین باشد. وی اضافه می‌کند که تغییرات اقتصاد کلان یا سیاسی ممکن است دوباره شرایط بازار را تغییر دهد.

لزوم بازنگری در سیاست‌های خودرویی

اختلاف قیمت اندک میان قیمت کارخانه و بازار، هم برای مصرف‌کنندگان واقعی و هم برای دلالان، انگیزه لازم را از بین برده است. روند کنونی نشان‌دهنده نیاز به اصلاح این سیاست‌هاست تا بتوان ابزارهایی مانند خودرو را به شکلی کارآمدتر برای تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی به کار گرفت.​

وبگردی
    ارسال نظر