جامساز پرده برداشت/ FATF برای ایران فقط یک نمایش کاغذی؟
اقتصاد ایرانی: پس از شش سال، ایران به مذاکرات حضوری با گروه ویژه اقدام مالی (FATF) دعوت شد؛ گامی مهم که می‌تواند با شفاف‌سازی مالی و رفع موانع جهانی، مسیر تقویت تعاملات اقتصادی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و رونق کسب‌وکار را هموار کند.
گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، به عنوان یک نهاد بین‌المللی مؤثر در عرصه اقتصادی و مالی، بار دیگر از ایران دعوت کرده است تا به مذاکرات حضوری بپیوندد. این دعوت، پس از شش سال وقفه، گامی مهم در راستای تعاملات مالی ایران با جهان محسوب می‌شود. با این حال، سوال‌های بسیاری پیرامون تأثیر واقعی این همکاری‌ها و امکان اجرایی شدن آنها مطرح شده است.
چیست FATF و چه نقشی در اقتصاد جهانی دارد؟
گروه ویژه اقدام مالی یا FATF ، یک سازوکار بین‌دولتی است که در سال ۱۹۸۹ توسط کشورهای عضو گروه هفت تأسیس شد. هدف اصلی این گروه، مبارزه با پولشویی و مقابله با تأمین مالی تروریسم است. این سازمان یک سری استانداردهای جهانی ارائه می‌دهد که کشورها باید برای شفافیت و قانونی بودن تراکنش‌های مالی خود، به آن پایبند باشند. به همراه کنوانسیون‌هایی مانند CFT و پالرمو، این نهاد تلاش می‌کند تا مانع جرائم سازمان‌یافته فراملی شود.
دعوت ایران به مذاکرات؛ فرصت یا نمایش کاغذی؟
محمود جامساز، اقتصاددان، در گفت‌وگو با خبرآنلاین، از این رویداد به عنوان یک گام مثبت یاد کرد که می‌تواند مسیر تراکنش‌های بانکی ایران را هموارتر سازد. وی اشاره کرد که این دعوت، به دنبال تصویب کنوانسیون پالرمو توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام صورت گرفته و پیش‌شرط‌های دیگری نیز باید توسط ایران پذیرفته شود. به‌ویژه تصویب کنوانسیون CFT که هنوز در حال بررسی است.
تحلیل موانع پیش‌روی ایران
جامساز به موانع مختلفی مانند ضرورت بازتعریف واژه تروریسم در ایران، پذیرش نظارت‌های بین‌المللی و همچنین چالش‌های داخلی اشاره کرد. واژه «تروریسم» از منظر FATF یک تعریف مشخص دارد، اما ایران گروه‌هایی مانند حزب‌الله لبنان را به عنوان جنبش‌های آزادی‌بخش تعریف می‌کند. به همین دلیل، اختلاف نظرها در این زمینه می‌تواند پیوستن ایران به FATF را پیچیده سازد.
فرصت‌ها و چالش‌های FATF برای ایران
پیوستن به FATF می‌تواند فرصت‌هایی از جمله تسهیل در مبادلات مالی جهانی و جذب سرمایه‌گذار خارجی را فراهم سازد. از سوی دیگر، موانع نظیر نگرانی امنیتی، اختلافات ایدئولوژیک و اقتصادی، و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها، ممکن است اجرای موفق این همکاری‌ها را به چالش بکشد.
فرصت‌ها چالش‌ها
| افزایش اعتبار اقتصادی | تنش‌های بین‌المللی |
| جذب سرمایه‌گذاری خارجی | اختلافات داخلی پیرامون تعریف تروریسم |
| تسهیل تراکنش‌های مالی با بانک‌های جهانی | محدودیت‌ها در شرایط تحریم |
| کاهش ریسک‌های اقتصادی | مقاومت گروه‌های ذی‌نفوذ اقتصادی |
نقش FATF در تعاملات جهانی؛ پیامدهای شکست مذاکرات
عدم موفقیت در مذاکرات FATF می‌تواند پیامدهایی همچون بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، تشدید تحریم‌های آمریکا و ایجاد محدودیت‌های گسترده اقتصادی برای ایران به همراه داشته باشد. این موضوع به کاهش ارزش پول ملی، افزایش تورم و سایر بحران‌های اقتصادی دامن خواهد زد.
آیا FATF می‌تواند راه‌گشا باشد؟
جامساز تأکید کرد که پیوستن به FATF تنها زمانی مؤثر خواهد بود که ایران بتواند تنش‌های سیاسی با غرب را کاهش دهد. در غیر این صورت، با ادامه مکانیسم ماشه و تحریم‌ها، تأثیر FATF در اقتصاد کشور محدود خواهد بود. این وضعیت همچنین به افزایش فعالیت‌های اقتصادی غیرشفاف داخلی و چالش‌های ناشی از مقاومت مافیاهای اقتصادی داخلی منجر می‌شود.
بررسی دقیق شرایط اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی نشان می‌دهد که پیوستن به FATF برای ایران یک فرصت منحصربه‌فرد است. اما این فرصت، تنها با اتخاذ سیاست‌های واقع‌گرایانه و کاهش تنش‌ها در عرصه جهانی به نتیجه خواهد رسید. FATF می‌تواند پل ارتباطی ایران با اقتصاد جهانی باشد، به شرط آنکه موانع داخلی و خارجی به طور مؤثر مدیریت شوند.
