هدیه غیرمنتظره افغانی‌ها برای ایران/ کارگران در خوشی غرق شدند!
اقتصاد ایرانی: افزایش دستمزد کارگران ایرانی در پی خروج مهاجران افغان از بازار ساخت‌وساز؛ رونق دوباره صنعت ساختمان با گرم شدن هوا و تعیین نرخ‌های جدید دستمزد پس از نوروز.
امسال، بازار ساخت‌وساز در پایتخت شاهد تحولات جدید و کم‌سابقه‌ای بود. با شدت گرفتن روند اخراج مهاجران غیرمجاز، تغییرات چشمگیری در بازار نیروی کار به‌ویژه در حوزه کارگران ساختمانی رخ داده است. این تغییرات از اوایل زمستان سال گذشته آغاز شد و در سال ۱۴۰۴ شدت بیشتری پیدا کرد. به گفته کارشناسان، کارگران افغان که اغلب با دستمزد کمتر و بدون بیمه در پروژه‌های ساختمانی مشغول به کار بودند، اکنون بازار کار ساختمانی را ترک کرده‌اند و این موضوع تأثیرات زیادی بر این صنعت گذاشته است.
افزایش دستمزد کارگران روزمزد
در حال حاضر، دستمزد کارگرانی که کارهای ساده‌ای نظیر تخلیه مصالح ساختمانی از کامیون یا جابه‌جا کردن آن‌ها در کارگاه را انجام می‌دهند، به بیش از یک میلیون تومان در روز رسیده است. این مبلغ نسبت به سال گذشته که بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان بود، افزایش چشمگیری داشته است. در مقایسه، کارگران افغان پیش‌تر همین کار را با دستمزدی در حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان انجام می‌دادند. این موضوع باعث شده است که کارگران ایرانی، باوجود دستمزدهای بالاتر، فرصت بیشتری برای اشتغال پیدا کنند.
شرایط کارگران روزمزد در میدان‌ها
چهارراه‌ها و میدان‌هایی که سابقاً محل تجمع کارگران ساختمانی بودند، حالا نسبت به قبل خلوت‌تر شده‌اند. بسیاری از کارگرانی که در این مکان‌ها تجمع می‌کنند، از شهرهای اطراف به تهران می‌آیند و منتظر یافتن کار هستند. برخی از این کارگران مانند «امیر» که اهل باغستان است، روزانه بیش از یک میلیون تومان دستمزد درخواست می‌کنند. اما نبود قطعیت در یافتن کار و هزینه‌های رفت‌وآمد، آن‌ها را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است.
برخی از چالش‌های کارگران ساختمانی به شرح زیر است:
چالش توضیحات| هزینه‌های بالای رفت‌وآمد | کارگران برای رسیدن به مکان‌های کار اغلب هزینه بالایی را برای حمل‌ونقل متحمل می‌شوند. |
| نبود کارهای مداوم | تعداد پروژه‌های ساختمانی فعال کاهش یافته و این باعث شده کارگران به سختی کار پیدا کنند. |
| افزایش دمای روزانه | در فصول گرم سال، جستجوی کار حتی تا نیمه روز نیز دشوارتر می‌شود. |
کاهش دسترسی به کارگران ساده
نکته جالب این است که باوجود باقی ماندن استادکاران ماهر مانند سنگ‌کار، آرماتوربند و گچ‌کار در بازار، مشکل اصلی در کاهش تعداد کارگران ساده است. این کمبود باعث شده تا دستمزد استادکاران نیز افزایش یابد. از سوی دیگر، سرعت ساخت‌وساز در شهر به دلیل کاهش نیروی کار ساده افت کرده و همین امر به رکود بیشتر بازار مسکن منجر شده است.
تحلیل وضعیت فضای اشتغال در صنعت ساختمان
سمیه گلپور، رئیس کانون‌عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران، معتقد است که در سال‌های گذشته، کارفرمایان صنعت ساختمان برای کاهش هزینه‌های خود، تمایل بیشتری به استفاده از کارگران غیرمجاز اتباع خارجی داشتند. این مسئله به شکلی گسترده باعث کاهش فرصت‌های شغلی برای کارگران ایرانی شده بود. نمود این موضوع را می‌توان در دستمزدهای پایین‌تر کارگران افغان نسبت به کارگران ایرانی مشاهده کرد.
چرا کارگران ایرانی همچنان در حاشیه‌اند؟
نبود سیستم نظارتی قوی برای مقابله با نیروی کار غیرمجاز
عدم رعایت حقوق و بیمه توسط کارفرمایان
کمبود حمایت‌های اجتماعی برای کارگران ساختمانی ایرانی
باوجود اخراج کارگران غیرمجاز، همچنان مشکلات ساختاری در بخش نیروی انسانی صنعت ساختمان وجود دارد که باید در برنامه‌ریزی‌های آینده مورد توجه قرار گیرد. با ایجاد سیستم‌های حمایتی برای کارگران و تقویت نظارت بر بازار کار، می‌توان بهره‌وری و امنیت شغلی این قشر را افزایش داد.
