بحران باور نکردنی مسکن/ با دولت رئیسی یا پزشکیان، کدام بهتر عمل کرد؟

با گذشت بیش از یک سال از آغاز فعالیت دولت چهاردهم، پرسش‌هایی پیرامون عملکرد این دولت در حوزه مسکن و مقایسه آن با نتایج دولت پیشین، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، وعده داده بود که برنامه‌های خود را در چارچوب ظرفیت‌های موجود و بدون دخالت مستقیم در روند مسکن‌سازی پیش ببرد. اما آیا این روش توانسته است بحران مسکن کشور را مدیریت کند یا خیر؟

نگاه دولت به بحران مسکن: از برنامه‌ریزی تا عمل

مسعود پزشکیان در طول رقابت‌های انتخاباتی تاکید کرده بود که برنامه‌ای خاص برای ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی ندارد. او بر این باور بود که مشکل مسکن از ریشه‌های تورمی و سیاست‌های اقتصادی نادرست نشات می‌گیرد و نه تنها با ساخت و ساز مشخص، بلکه با اصلاح سیاست‌ها و همکاری بخش خصوصی می‌توان بهبود ایجاد کرد.

از سوی دیگر، وزیر راه و شهرسازی دولت چهاردهم، فرزانه صادق، وعده تکمیل پروژه‌های مسکن مهر و اجرای طرح‌های حمایتی مثل واگذاری زمین به محرومان را مطرح کرده بود. با این حال، کمبود اطلاعات آماری و عدم انتشار گزارش‌های شفاف، مانع از ارزیابی واقعی عملکرد این وزارتخانه شده است.

نقش عوامل خارجی در تعمیق رکود بازار

بازار مسکن ایران از گذشته نیز در رکود بود، اما عوامل سیاسی و اقتصادی گوناگون موجب تشدید این وضعیت شد. افزایش تنش‌های سیاسی میان ایران و قدرت‌های جهانی، نظیر تنش‌های میان ایران و اسرائیل و نیز تحولات مربوط به بازگشت دونالد ترامپ به صحنه سیاست آمریکا، نااطمینانی در بازار را عمیق‌تر کرد. این وضعیت منجر به خروج سرمایه‌ها از بازار مسکن و حرکت آن به سمت بازارهای موازی نظیر طلا و ارز شد.

تحولات نظامی، مانند جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، نیز اثرات شدیدی بر بازار مسکن گذاشت. در این دوره، معاملات مسکن عملاً به صفر نزدیک شد و رکود این بازار وارد مرحله جدیدی شد.

تاثیر مشکلات اقتصادی بر سازندگان

انبوه‌سازان نیز در این میان با مشکلات فراوانی مواجه بودند. افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز، رشد تورم، و عمل نکردن بانک‌ها به تعهدات خود، وضعیت را برای سازندگان دشوارتر کرده است. همچنین، ناترازی موجود در سیستم بانکی امکان ارائه تسهیلات مالی و حمایتی به این بخش را محدود کرد.

مقایسه عملکرد دولت‌های رئیسی و پزشکیان در حوزه مسکن

آمارهای رسمی از روند قیمت مسکن نشان‌دهنده افزایش مستمر قیمت‌ها در هر دو دولت است. در یک سال آخر دولت سیزدهم، متوسط قیمت هر متر مسکن از ۶۲ میلیون و ۶۶۰ هزار تومان به ۸۸ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسید که به معنی رشد ۴۰.۶ درصدی است. اما در نخستین سال دولت چهاردهم، این قیمت از ۸۸ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به ۱۱۹ میلیون و ۵۴۰ هزار تومان صعود کرد، که حاکی از رشد ۳۱.۶ درصدی است.

دوره زمانی قیمت هر متر مسکن در ابتدای دوره (تومان) قیمت هر متر مسکن در انتهای دوره (تومان) درصد تغییر

یک سال آخر دولت رئیسی	۶۲,۶۶۰,۰۰۰	۸۸,۱۰۰,۰۰۰	۴۰.۶٪
یک سال اول دولت پزشکیان	۸۸,۱۰۰,۰۰۰	۱۱۹,۵۴۰,۰۰۰	۳۱.۶٪

تحلیل نهایی

یافته‌های موجود نشان می‌دهد که علیرغم وعده‌های دولت چهاردهم برای حل بحران مسکن، وضعیت این بازار همچنان با چالش‌های فراوانی روبه‌رو است. تغییرات قیمت مسکن در هر دو دوره نشان‌دهنده افزایش شدید هزینه‌ها برای خانوارها است. به نظر می‌رسد که سیاست‌های کُند و ناکارآمد، همراه با شرایط سیاسی و اقتصادی کشور، مانع از خروج بازار مسکن از رکود شده است.