خداحافظی با تومان؟ / دو واحد پولی جدید ایران اعلام شد!

پس از سال‌ها بحث و بررسی، کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی طرح حذف ۴ صفر از پول ملی ایران را تصویب کرد. بر اساس این مصوبه، واحد پولی جدید تحت عنوان "ریال جدید" معرفی می‌شود که هر ریال جدید معادل ۱۰ هزار ریال فعلی و واحد خرد آن معادل ۱۰۰ قِران خواهد بود. این تغییرات بر پایه لایحه‌ای مطرح شده که شش سال پیش از سوی دولت ارائه شد و هدف اصلی آن بازنگری در سیستم پولی کشور عنوان شده است.

دلایل موافقان طرح حذف صفرها

موافقان این طرح معتقدند که حذف صفرها موجب کاهش پیچیدگی در محاسبات مالی و سهولت در تراکنش‌های روزمره خواهد شد. از دیدگاه آن‌ها، این اقدام می‌تواند اثر روانی مثبت داشته باشد و باعث بهبود وجهه مالی و اقتصادی کشور در عرصه بین‌المللی شود. همچنین معرفی واحد پول خرد جدید مانند "قِران" را نوعی بازگشت به میراث پولی تاریخی ایران تلقی می‌کنند.

نگرانی‌های منتقدان طرح

با این حال، منتقدان حذف صفرها از پول ملی تاکید دارند که این تغییر ساختاری قادر نیست مشکلات اقتصادی بنیادی مانند تورم را حل کند. تورم ناشی از عواملی نظیر چاپ پول بدون پشتوانه، تحریم‌های اقتصادی و ضعف در تولید داخلی است که با حذف صفرها تغییر نمی‌کند. از طرف دیگر، اثرات روانی ناشی از این تغییر نیز معمولاً کوتاه‌مدت است و با تداوم تورم، مشکلات اقتصادی مجدداً پدیدار خواهند شد.

نمونه‌های جهانی همچون زیمبابوه و ونزوئلا نشان داده‌اند که حذف صفرها بدون اصلاحات اقتصادی استراتژیک نه تنها بی‌نتیجه است، بلکه می‌تواند به تورم افسارگسیخته منجر شود. در مقابل، کشورهایی مانند ترکیه و برزیل با اجرای اصلاحات ساختاری مهار تورم را پیش از حذف صفرها انجام دادند و به نتایج موفقیت‌آمیزی دست یافتند.

چالش فنی و هزینه‌های عملیاتی

اجرای طرح حذف صفرها نیازمند تغییرات گسترده در سیستم‌های مالی و اقتصادی کشور است. نرم‌افزارهای بانکی، سیستم‌های حسابداری شرکت‌ها و نهادهای مالی باید با واحد پولی جدید تطبیق داده شوند. هزینه این تحول قابل توجه بوده و ممکن است تا چندین میلیارد تومان برسد. همچنین بازنویسی دفاتر مالی، قراردادهای حقوقی و استانداردسازی قیمت‌ها در بورس و سایر بازارها نیز چالش‌های بزرگی ایجاد خواهد کرد.

نگاهی به تجربیات جهانی

کشور نتیجه حذف صفرها اقدامات پیش‌زمینه

ترکیه	موفق	مهار تورم و اصلاحات اقتصادی
برزیل	موفق	کنترل تورم پیش از اجرا
زیمبابوه	ناموفق	عدم مهار تورم
ونزوئلا	ناموفق	عدم اجرای اصلاحات بنیادی

عبور از سایه تورم؛ شرط موفقیت ریال جدید

با توجه به پیشینه اقتصادی ایران، طرح حذف ۴ صفر از پول ملی تنها زمانی موفق خواهد بود که سه شرط اساسی تحقق یابد:

مهار تورم با راهکارهایی مانند استقلال بانک مرکزی و کاهش کسری بودجه.

اصلاح نظام بانکی برای مدیریت بهتر منابع مالی.

جلب همراهی و پذیرش عمومی برای تسهیل اجرای تغییرات.

در نهایت، موفقیت ریال جدید وابسته به خروج اقتصاد کشور از تورم مزمن است. در غیر این صورت، صفرهای حذف شده در آینده‌ای نزدیک باز خواهند گشت و این چرخه تکرارپذیر خواهد بود.