چرا قیمت لبنیات سر به فلک کشید؟
اقتصاد ایرانی: مقصر گرانی لبنیات کیست؟ افزایش قیمت شیر خام به درخواست دامداران، صنایع لبنی را در آستانه بحران قرار داده است و کارخانجات تولید محصولات لبنی خواستار افزایش قیمت نهایی برای جبران هزینه‌ها هستند.
احسان ظفری، رئیس هیأت مدیره اتحادیه فرآورده‌های لبنی، و مجتبی عالی، مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی دامداران ایران، درباره دلایل افزایش قیمت لبنیات به بحث و بررسی پرداختند.
وضعیت بحرانی کارخانجات لبنی
به گفته احسان ظفری، در مصوبه اردیبهشت‌ماه، قیمت هر کیلوگرم شیر خام ۲۳ هزار تومان مشخص شد و این قیمت با در نظر گرفتن هزینه‌های حمل‌ونقل و فرآیند تولید به ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان در کارخانه می‌رسد. با توجه به اینکه تقریباً ۷۰ درصد قیمت نهایی محصولات لبنی وابسته به قیمت شیر خام است، افزایش قیمت شیر خام به طور مستقیم موجب رشد ۷۰ درصدی هزینه تولید خواهد شد.
علاوه بر این، هزینه‌های دیگر از جمله بسته‌بندی (۱۰ درصد)، حقوق و انرژی (۱۰ درصد) و همچنین مالیات و سود تولیدکننده (۱۰ درصد) تأثیرگذار هستند. باید توجه داشت که این افزایش قیمت در حالی است که تنها هزینه حقوق به‌صورت سالانه افزایش می‌یابد، اما سایر عوامل تحت تأثیر شرایط بازار قرار دارند.
در حال حاضر، از حدود ۶ میلیون لیتر شیر تولید شده در کشور، تقریباً یک میلیون لیتر صادر می‌شود و باقی‌مانده به بازار داخلی وابسته است. اما بازار داخلی توان تقاضای بالایی ندارد و به همین دلیل، بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۸۰۰ واحد لبنیاتی به دلیل فشار هزینه‌ها تاکنون تعطیل شده‌اند.
مشکلات موجود در بخش توزیع
مجتبی عالی معتقد است که شبکه توزیع لبنیات یکی از اصلی‌ترین مشکلات بازار لبنیات است. او بیان کرد: به طور کلی، قیمت محصولات لبنی درب کارخانه به طور میانگین ۴۰ درصد کمتر از قیمت مصرف‌کننده است. یعنی دامداران و تولیدکنندگان در مجموع تنها ۶۰ درصد از قیمت محصول نهایی را دریافت می‌کنند و بخش عمده سود به چرخه توزیع اختصاص دارد.
وی افزود که با توجه به هزینه‌های تولید شیر خام، اقتصاد دامداران ایجاب می‌کند که قیمت شیر خام به کیلویی ۳۴ هزار تومان افزایش یابد. اگر این افزایش قیمت قابل اجرا باشد، باید بخشی از سهم ۴۰ درصدی شبکه توزیع کاهش یابد. فقط در این صورت است که هم هزینه دامداران جبران خواهد شد و هم فشار اقتصادی به مصرف‌کننده کاهش می‌یابد.
اختلافات و نبود پاسخگویی
در پایان این جلسه، بحث به مسئله تسویه پول شیر خام رسید. دامداران از طولانی شدن فرآیند تسویه گلایه داشتند، اما نماینده صنایع لبنی این موضوع را تکذیب کرد. او مدعی شد که خرید شیر خام با پیش‌پرداخت انجام می‌شود. برای اثبات ادعاها، دو طرف اقدام به تماس با اشخاص مرتبط کردند. نتیجه این شد که بسیاری از ایستگاه‌های جمع‌آوری شیر، پول خود را با چک‌های مدت‌دار دریافت می‌کنند.
نهایتاً، هیچ‌یک از طرفین حاضر در میزگرد، مسئولیت گرانی لبنیات را نپذیرفتند و خود را تحت‌فشار هزینه‌ها معرفی کردند. هرچند که در این نشست جای نمایندگان شبکه توزیع خالی بود، اما به نظر می‌رسد آن‌ها نیز به سود ۴۰ درصدی خود از فروش محصولات لبنی در بازار خرده‌فروشی اشاره می‌کردند.
