استخدام 4800 مهاجر افغان غیرقانونی/ آیا پاکبان ایرانی به حقوق 25 میلیونی می‌رسد؟
اقتصاد ایرانی: زهرا نژادبهرام، عضو پیشین شورای شهر تهران، با انتقاد از استخدام غیرقانونی مهاجران افغان در شهرداری تهران، این اقدام را تخلف دانسته و تأکید می‌کند که شهرداری نمی‌تواند بابت پیامدهای این تصمیم، طلبکار باشد.
در ادامه، به بررسی جزئیات این ماجرا و تحلیل علمی و مدیریتی آن می‌پردازیم.
چرا استخدام مهاجران غیرقانونی در شهرداری تهران رخ داد؟
زهرا نژادبهرام در پاسخ به این موضوع که چرا ۴۸۰۰ نفر از مهاجران افغان در بخش‌های خدماتی تهران مشغول به کار بودند، می‌گوید: «این تصمیم از همان ابتدا خلاف مقررات بود. در قراردادهای شهرداری با پیمانکاران تأکید می‌شود که نیروهای داخلی و یا مهاجران مجاز با ویزای کار و کارت اقامت استخدام شوند. عدم نظارت بر اجرای قانونی این مهم باعث شد تا چنین تخلفی رخ دهد.»
نکته مهم دیگر، بهره‌وری اقتصادی پیمانکاران بود. وی اشاره کرد که پیمانکاران با استفاده از نیروهای مهاجر غیرقانونی، هزینه‌های کمتری متحمل می‌شدند. اما باید توجه داشت که سود اقتصادی کوتاه‌مدت پیمانکاران نمی‌تواند بر قوانین و مقررات کشور ارجحیت داشته باشد.
چالش‌های اخراج مهاجران و کمبود نیروی انسانی
پس از اخراج این نیروی کار غیرقانونی، شهرداری تهران اعلام کرد که حاضر است ۲۵ میلیون تومان به اضافه بیمه به نیروهای ایرانی پرداخت کند. اما این اعلام نگرانی‌های جدیدی ایجاد کرده است: آیا این بودجه واقعاً قابل تامین است؟ نژادبهرام معتقد است که اعلام چنین مواردی نباید مستقیماً توسط شهرداری صورت گیرد، زیرا مسئولیت استخدام و حقوق‌دهی برعهده پیمانکاران است.
حقوق پاکبان ایرانی؛ آیا ۲۵ میلیون تومان جذاب است؟
با توجه به شرایط اقتصادی، پیشنهاد حقوق ۲۵ میلیون تومانی (تقریبا دو برابر حداقل حقوق وزارت کار) می‌تواند جذاب باشد. اما عوامل دیگری مانند محل کار، شرایط کاری و ساعات کاری نیز بر تصمیم افراد برای ورود به این حوزه تأثیر می‌گذارد. این در حالی است که قبلاً به نیروهای مهاجر غیرقانونی حدود ۷ میلیون تومان حقوق پرداخت می‌شد که به گفته منابع مختلف، با اضافه‌کار به ۱۵ میلیون تومان نیز می‌رسید.
نکته‌های آموزشی و فرهنگی در خدمات شهری
یکی از موارد مطرح‌شده در این گفتگو، کاهش حس تعلق شهروندان به نظافت و زیبایی شهر بود. نژادبهرام تاکید دارد که آموزش فرهنگ شهرنشینی و مشارکت عمومی می‌تواند نقش عمده‌ای در کاهش نارضایتی‌های مردم داشته باشد. وی افزود: «اگر شهروندان احساس کنند که نظرشان جدی گرفته می‌شود و در امور شهری مشارکت دارند، خودشان نیز در پاکیزگی و نگهداری از شهر سهیم می‌شوند.»
آمار شکایت شهروندان افزایش یافته است
بر اساس آمار سامانه ۱۳۷، میزان شکایات ثبت‌شده شهروندان از خدمات شهری در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۴ نسبت به سال قبل بین ۴ تا ۵ درصد افزایش پیدا کرده است. این نشان‌دهنده کاهش رضایت مردم نسبت به عملکرد مدیریت شهری است. در این میان، نژادبهرام افزایش شکاف بین مدیریت شهری و شهروندان را یکی از دلایل مهم نارضایتی‌ها دانسته و عدم مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌های شهری را عامل کلیدی این معضل می‌داند.
نتیجه‌گیری و پیشنهادها
۱. برای پیشگیری از مشکلات مشابه، نظارت‌ها بر پیمانکاران باید به شدت افزایش یابد.
۲. استفاده از نیروهای داخلی و اتباع مجاز باید به یک اصل غیرقابل مذاکره تبدیل شود.
۳. شهرداری می‌تواند از ظرفیت رسانه‌های شهری برای فرهنگ‌سازی و ترغیب شهروندان به همکاری بیشتر بهره گیرد.
۴. مدیریت شهری باید به جای فرافکنی، مسئولیت کامل اجرای درست قراردادها را بپذیرد.
موضوع شرایط گذشته وضعیت کنونی| حقوق نیروها | ۷ تا ۱۵ میلیون تومان (مهاجران غیرقانونی) | ۲۵ میلیون تومان (نیروهای ایرانی) |
| نوع نیروها | مهاجران افغان غیرقانونی | نیروهای ایرانی |
| نظارت بر پیمانکاران | غیرسیستمی و اغلب ضعیف | نیازمند بهبود و تقویت |
