چرا واردات نهاده‌های کشاورزی با چالش کمبود ارز مواجه شده است؟
اقتصاد ایرانی: کمبود ارز، مشکلات گمرکی و خلف وعده بانک مرکزی در پرداخت مطالبات، واردات نهاده های کشاورزی را مختل کرده و زنجیره تولید را با بحران جدی کمبود و گرانی روبه‌رو ساخته است.
چالش‌های واردات نهاده های کشاورزی در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فعالان اقتصادی و کشاورزان تبدیل شده است.
کمبود ارز، بدقولی بانک مرکزی در بازپرداخت مطالبات واردکنندگان، رسوب کالا در بنادر و قوانین پیچیده گمرکی، همه دست‌به‌دست هم داده‌اند تا روند واردات این کالا استراتژیک با اختلال جدی مواجه شود. با توجه به این شرایط، این پرسش ایجاد می‌شود که آیا به دلیل کاهش واردات نهاده‌های کشاورزی امکان کاهش عرضه کالا در بازار وجود دارد؟
مشکل تأمین ارز در واردات نهاده‌ها
داود رنگی، نایب‌رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران، درباره چالش‌های واردات نهاده‌های کشاورزی در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد: در واردات نهاده‌های کشاورزی نظیر بذر، کود، سم و … مشکل تأمین ارز وجود دارد. زیرا بانک مرکزی ارز مورد نیاز واردات را تأمین نمی‌کند و اقدام مناسبی در راستای پرداخت بدهی ارزی خود به واردکنندگان انجام نداده است.
او افزود: واردکنندگان از هشت تا ۹ ماه گذشته تاکنون مطالبات خود را از بانک مرکزی دریافت نکرده‌اند. به دلیل شرایط ایجادشده، بسیاری از واردکنندگان از چرخه واردات نهاده‌های کشاورزی و دامی خارج شده‌اند.
آیا کاهش واردات به گرانی و کمبود منجر می‌شود؟
رنگی درباره تبعات کاهش واردات نهاده‌های کشاورزی در بازار تصریح کرد: اثرات کاهش واردات این کالاها به صورت کمبود و گرانی در بازار نمایان می‌شود.
این فعال صنفی درباره اقدامات انجام شده برای رفع این مشکل عنوان کرد: انتظار می‌رفت که مدیرکل بانک مرکزی، رئیس‌جمهوری و سایر مسئولان برای رفع این مشکل اقداماتی انجام دهند، اما هیچ اقدام مؤثری که قادر باشد مشکلات را حل کند، صورت نگرفته است.
چالش‌های پیچیده واردات: از رسوب کالا تا قوانین سخت
نایب‌رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران درباره چالش‌های واردات تصریح کرد: مشکلات واردات در کشور نظیر رسوب کالا در بنادر و توقف در مراحل ترخیص همچنان ادامه دارند. بسیاری از کالاهایی که با دشواری وارد کشور می‌شوند، در گمرکات به دلیل چالش‌های ثبت سفارش و پیچیدگی مقررات بانکی، معطل می‌مانند. این روند باعث فساد و خرابی کالاها شده و در بهترین حالت، کیفیت محصولات از بین می‌رود.
او یادآور شد: ساختار فعلی مانند یک قفس است و تجار و واردکنندگان در آن محبوس شده‌اند؛ قفسی که هر دستگاه دولتی با اعمال مقررات و محدودیت‌های تازه، فشار بیشتری بر فعالان اقتصادی وارد می‌کند.
بحران خشکسالی و فناوری عقب‌مانده
رنگی در پاسخ به پرسشی درباره امکان تولید نهاده‌های کشاورزی در داخل کشور گفت: ایران امروز با بحران کم‌آبی و خشکسالی روبه‌رو است. در کنار این معضل، ضعف دانش و فناوری‌های نوین نیز باعث شده بخش کشاورزی کشور از پیشرفت لازم برخوردار نباشد. چنین کشاورزی عقب‌مانده‌ای توان تأمین نیازهای غذایی جمعیت بیش از ۸۰ میلیون نفری ایران را ندارد.
این فعال بخش خصوصی درباره تأثیر کاهش واردات نهاده‌های کشاورزی بر تولید اظهار داشت: در حال حاضر نیز این شرایط بر تولید تأثیر گذاشته و بسیاری از دامداران و کشاورزان در تأمین کالاهایی نظیر جو، ذرت و … با مشکل مواجه‌اند.
بانک مرکزی، شفافیت و تعامل مؤثر
رنگی درباره راهکارهای رفع مشکلات حوزه واردات پیشنهاد داد: بانک مرکزی باید با واردکنندگان تعامل داشته باشد و به صورت شفاف عمل کند. تاجری که در مضیقه مالی قرار دارد، دلیلی برای پنهان‌کاری یا خدشه‌دار کردن اعتبار خود ندارد، بلکه انتظار دارد مشکلات او به‌طور واقعی دیده شوند.
او افزود: ایران کشوری ورشکسته نیست، اما کاهش درآمدها ایجاب می‌کند منابع موجود به‌صورت بهینه، عادلانه و شفاف هزینه شوند. با این حال، وجود رانت باعث شده مشکلات بعضی افراد سریع‌تر حل شوند، اما فعالان اقتصادی فاقد این دسترسی با دشواری‌های فراوان روبه‌رو هستند، که در نهایت یا از چرخه رقابت خارج می‌گردند یا روزبه‌روز ضعیف‌تر می‌شوند.
هزینه‌های پنهان و تورم پنهان در کشاورزی
پیش از این، علی‌قلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندم‌کاران، درباره مشکلات تأمین نهاده‌های کشاورزی به تجارت‌نیوز گفته بود: بخشی از هزینه‌های پنهان در محاسبات دولتی نادیده گرفته می‌شوند. برای نمونه، در حالی که قیمت دولتی کود اوره ۳۹۵ هزار تومان بود، کشاورزان ناچار شدند همین نهاده را در بازار آزاد تا یک‌میلیون و ۴۵۰ هزار تومان خریداری کنند.
او تأکید کرد که تورم واقعی بخش کشاورزی بسیار بالاتر از آمار رسمی بانک مرکزی است، زیرا دولت قادر به تأمین کامل نهاده‌ها، سوخت و خدمات مورد نیاز کشاورزان نیست و همین مسئله هزینه تولید را به‌شدت افزایش داده است.
بررسی سخنان فعالان اقتصادی نشان می‌دهد که مشکلات واردات نهاده‌های کشاورزی بیش از آنکه ناشی از کمبود منابع باشد، ریشه در سوءمدیریت، بی‌برنامگی و نبود شفافیت دارد.
ادامه این وضعیت نه‌تنها تولید داخلی را تضعیف می‌کند، بلکه امنیت غذایی کشور را نیز به خطر می‌اندازد. اگر شفافیت، عدالت و تعامل واقعی با بخش خصوصی در اولویت قرار نگیرد، کشاورزی ایران بیش از پیش عقب می‌ماند و هزینه آن را در نهایت مردم باید بپردازند.
