جزئیات تصویب یارانه 2 میلیون تومانی برای افراد واجد شرایط

اما سوال اساسی این است که آیا این طرح می‌تواند به طور موثر اجرا شود یا به سرنوشت برنامه‌های گذشته مانند طرح یسنا دچار خواهد شد؟

جزئیات مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی

زمان آغاز پرداخت یارانه مادران

بر اساس این مصوبه، مادرانی که فرزندشان از ابتدای سال ۱۴۰۵ به دنیا بیاید، به مدت دو سال ماهانه دو میلیون تومان یارانه دریافت خواهند کرد.

جامعه هدف طرح

تمام مادران دارای فرزند متولد از سال ۱۴۰۵

بدون شرط دهک‌بندی یا محدودیت درآمدی (طبق اظهارات اولیه شورای عالی)

پرداخت از طریق کارت امید مادر

منبع تأمین بودجه

حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورا، اعلام کرده است که بودجه این طرح در سازمان برنامه و بودجه پیش‌بینی شده است.

تجربه طرح‌های گذشته؛ از یسنا تا کارت امید

طرح یسنا؛ حمایت از مادران باردار و کودکان زیر دو سال

تحت پوشش: بیش از ۲.۵ میلیون مادر

مبلغ پرداختی: ۱.۵ میلیون تومان در مرحله اول، مبالغ تکمیلی برای مادران چندقلو

پوشش کودکان دچار سوءتغذیه: ۱۳۵ هزار نفر در سال گذشته

مشکلات اصلی: تأخیر در تخصیص اعتبارات، پرداخت‌های ناقص، پوشش محدود به دهک‌های یک تا هفت

شباهت‌ها و تفاوت‌ها

شباهت: هر دو طرح به دنبال حمایت مالی مستقیم از مادران هستند.

تفاوت: کارت امید مادر، بر خلاف یسنا، ظاهراً محدودیت دهک‌بندی ندارد و مبلغ پرداختی نیز بیشتر است.

مشکلات احتمالی اجرای یارانه جدید

۱. تأخیر در تخصیص اعتبارات

زهرا قیومی، مدیرکل دفتر امور حمایتی وزارت رفاه، تأکید کرده است که تخصیص دیرهنگام بودجه، مانند آنچه در طرح یسنا مشاهده شد، یکی از دلایل اصلی ناکامی طرح‌های مشابه است. اگر این مشکل تکرار شود، برنامه جدید ممکن است با شکست مواجه شود.

۲. محدودیت‌های احتمالی در جامعه هدف

اگرچه مصوبه جدید شامل همه مادران است، اما تجربه گذشته نشان داده است که دولت‌ها برای کاهش هزینه‌ها معمولاً دهک‌بندی یا محدودیت‌های اجرایی اعمال می‌کنند.

۳. پرداخت‌های غیرنقدی و محدودیت مصرف

در برخی طرح‌های گذشته، پرداخت‌ها به شکل بسته‌های غذایی شامل ۱۶ قلم کالا انجام شد و مادران امکان برداشت نقدی نداشتند. این مسئله می‌تواند اثربخشی حمایت‌ها را کاهش دهد.

۴. ضعف نظارت و ارزیابی

نبود ابزارهای ارزیابی دقیق، باعث می‌شود نتوان میزان تحقق اهداف جمعیتی و رفاهی طرح را سنجید.

اثرات مثبت احتمالی طرح یارانه مادران باردار

تقویت انگیزه فرزندآوری

پرداخت مستمر و نقدی می‌تواند بخشی از هزینه‌های دوران بارداری و دو سال نخست زندگی کودک را جبران کند.

بهبود وضعیت تغذیه و سلامت مادر و کودک

افزایش یارانه تا سقف ۲ میلیون تومان می‌تواند به دسترسی بهتر خانواده‌ها به کالاهای ضروری و خدمات درمانی کمک کند.

کاهش فشار اقتصادی بر خانواده‌ها

در شرایط اقتصادی فعلی، حمایت مالی مستقیم از مادران می‌تواند بار هزینه‌های خانواده‌ها را کاهش دهد.

مقایسه یارانه مادران در ایران و سایر کشورها

نمونه ترکیه

پرداخت کمک‌هزینه تولد کودک و بسته‌های حمایتی نقدی و غیرنقدی

حمایت تا سه سال اول زندگی کودک

نمونه فرانسه

کمک‌هزینه ماهانه فرزندآوری

معافیت‌های مالیاتی برای خانواده‌های پرجمعیت

نتیجه مقایسه

اجرای طرح کارت امید مادر می‌تواند ایران را به الگوی کشورهای پیشرفته نزدیک کند، به شرط آنکه تأمین بودجه و اجرای مستمر تضمین گردد.

راهکارهای افزایش اثربخشی یارانه مادران

1. تخصیص به‌موقع و مستمر بودجه از ابتدای سال مالی

2. حذف محدودیت‌های غیرضروری مانند دهک‌بندی سختگیرانه

3. پرداخت نقدی به‌جای بسته‌های غیرنقدی برای انعطاف بیشتر خانواده‌ها

4. نظارت مردمی و شفافیت مالی در تخصیص اعتبارات

5. ایجاد زیرساخت‌های الکترونیکی برای واریز مستقیم و بدون واسطه

نگرانی‌های کارشناسان

کارشناسان هشدار می‌دهند:

در صورت عدم اجرای کامل طرح، اعتماد عمومی به سیاست‌های جمعیتی آسیب خواهد دید.

سلامت نسل آینده در معرض خطر قرار می‌گیرد.

نابرابری و تبعیض میان خانواده‌ها افزایش می‌یابد.

یارانه مادران باردار که قرار است از سال ۱۴۰۵ به ماهانه ۲ میلیون تومان برسد، یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های حمایتی در حوزه خانواده و جمعیت است. اما مسائل و چالش‌هایی همچون تأخیر بودجه، محدودیت جامعه هدف و ضعف نظارت می‌تواند این وعده را به شعارهای کاغذی تبدیل کند.

برای موفقیت طرح کارت امید مادر، دولت باید به تخصیص به‌موقع اعتبارات، شفافیت و نظارت دقیق توجه کند تا اهداف این طرح به طور واقعی محقق شود.