اقدام غیرمنتظره ترامپ/ آیا تحریم‌های ایران لغو شد؟
اقتصاد ایرانی: آمریکا معافیت تحریمی بندر چابهار ایران را که از سال ۲۰۱۸ با هدف کمک به بازسازی افغانستان اعمال شده بود، لغو کرد. این تصمیم از تاریخ ۷ مهرماه ۱۴۰۴ اجرایی خواهد شد و تأثیرات مهمی بر همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای خواهد داشت.
آمریکا در سال ۲۰۱۸ میلادی و در دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن، بندر چابهار را از تحریم‌های ایالات متحده مستثنی کرد. این اقدام با هدف کمک به بازسازی و توسعه افغانستان انجام شد. اما این معافیت، طبق اعلام رسمی، از تاریخ ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۵ (مطابق با ۷ مهر ۱۴۰۴) دیگر تمدید نخواهد شد.
اهمیت راهبردی بندر چابهار
بندر چابهار به عنوان یکی از اصلی‌ترین مسیرهای دسترسی هند به بازارهای منطقه، از موقعیت جغرافیایی و اقتصادی قابل توجهی برخوردار است. این بندر به دلیل تنش‌های موجود میان پاکستان و هند، گزینه‌ای موثر برای کاهش هزینه‌های دسترسی هند به بازارهای منطقه‌ای محسوب می‌شود.
در اردیبهشت ماه ۱۴۰۱، قرارداد سرمایه‌گذاری ۱۰ ساله میان ایران و هند برای توسعه بندر چابهار امضا شد. در این مراسم، وزیر بنادر، کشتیرانی و آبراهه‌های هند، آقای سورباناندا سونوال، این قرارداد را گامی تاریخی در روابط اقتصادی و تجاری دو کشور دانست.
سال رخداد| ۲۰۱۶ | انعقاد اولین توافقنامه همکاری ایران و هند درباره بندر چابهار |
| ۲۰۱۸ | اعطای معافیت چابهار از تحریم‌های آمریکا |
| ۲۰۲۲ | جشن معرفی چابهار به عنوان روز ملی همکاری هند-ایران |
| ۱۴۰۱ | امضای قرارداد ۱۰ ساله برای توسعه بندر چابهار |
اظهارات مقامات هند درباره قرارداد چابهار
به گفته سورباناندا سونوال، بندر چابهار از پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به یکی از کانون‌های اصلی تجارت بین‌المللی برخوردار است. وی تاکید کرد که هند قصد دارد تا سال ۲۰۴۵ به کشوری توسعه‌یافته بدل شود و پروژه چابهار را جزئی از مسیر تحقق این هدف می‌داند.
سونوال اظهار کرد: «این قرارداد بلندمدت، نشانه‌ای از اعتماد میان دو کشور ایران و هند است.» همچنین وی به استفاده از امکانات این بندر برای افزایش رفاه دو کشور و نظارت مستقیم بر توسعه آن اشاره کرد.
تاکید آمریکا بر پابرجایی تحریم‌ها
در واکنش به قرارداد توسعه بندر چابهار، معاون سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا در کنفرانسی خبری تأکید کرد که تحریم‌های آمریکا علیه ایران همچنان پابرجا بوده و واشنگتن به اجرای آنها ادامه خواهد داد. وی به شرکت‌ها و نهادهای متمایل به همکاری تجاری با ایران هشدار داد که باید از خطرات بالقوه تحریم‌ها آگاه باشند.
بندر چابهار یکی از محورهای مهم در تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی است که همواره توجه قدرت‌های بزرگ و منطقه‌ای را به خود جلب کرده است. از سوی دیگر، معافیت چابهار از تحریم‌های آمریکا، ابزاری موثر برای هند و ایران در توسعه همکاری‌های اقتصادی به شمار می‌رفت.
با این حال، پایان یافتن این معافیت در سال ۲۰۲۵ ممکن است تاثیری جدی بر عملیات تجاری و سرمایه‌گذاری‌های هند در چابهار داشته باشد. از سوی دیگر، تاکید آمریکا بر ادامه اجرای تحریم‌ها نشان‌دهنده نوعی هشدار به شرکت‌های بین‌المللی است که ممکن است در این پروژه مشارکت کنند. به همین منظور، موفقیت ایران و هند در مدیریت چنین چالش‌هایی می‌تواند عاملی تعیین‌کننده در آینده نقش راهبردی بندر چابهار باشد.
