شوک بزرگ به یارانه‌بگیران/ حذف یارانه 6 میلیون نفر!
اقتصاد ایرانی: شوک به یارانه‌بگیران؛ حذف گسترده یارانه نقدی در شهریورماه! یارانه نقدی نیمسال نخست در روزهای پایانی شهریور واریز شد، اما بیش از شش میلیون نفر از دریافت یارانه محروم شدند؛ اقدامی که همچنان معیارهای آن از سوی وزارت رفاه مبهم باقی مانده است.
آمار کلی حذف یارانه در سه ماه اخیر
مطابق اعلام سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، در ایستگاه ۱۷۵ شهریورماه، یارانه گروه‌های پایین‌تر به مبلغ ۴۰۰ هزار تومان و گروه‌های دیگر به مبلغ ۳۰۰ هزار تومان برای هر نفر واریز شد. این آمار نشان داد تعداد مشمولان یارانه در دهک‌های چهارم تا نهم برابر با ۴۳ میلیون و ۷۴۱ هزار و ۲۷۴ نفر بوده که نسبت به ماه قبل، کاهش چشمگیری داشته است. جدول زیر مقایسه‌ای از یارانه‌بگیران در سه ماه اخیر را نشان می‌دهد:
ماه تعداد یارانه‌بگیران تغییرات نسبت به ماه قبل| خرداد | ۴۹ میلیون و ۶۴۳ هزار و ۵۲۵ نفر | - |
| مرداد | ۴۶ میلیون و ۵۷۶ هزار و ۳۳۱ نفر | کاهش ۳ میلیون و ۶۷ هزار و ۱۹۴ نفر |
| شهریور | ۴۳ میلیون و ۷۴۱ هزار و ۲۷۴ نفر | کاهش ۲ میلیون و ۸۳۵ هزار و ۵۷ نفر |
چه کسانی از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند؟
بخش بزرگی از کسانی که از دریافت یارانه نقدی حذف شده‌اند، از دلایل این حذف‌ها بی‌خبر مانده‌اند. در گذشته، حسن نوروزی مدیرعامل سازمان هدفمندی یارانه‌ها معیار اصلی حذف را داشتن درآمد ماهانه بیش از ۱۰ میلیون تومان پس از کسر اجاره‌بها عنوان کرده بود. این در حالی است که میدری وزیر رفاه نیز حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی را تا پایان شهریور اعلام کرده بود، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد هنوز بسیاری از افراد در این دهک‌ها باقی مانده‌اند.
انتقادات نسبت به معیارهای حذف یارانه‌ها
اصلی‌ترین معیار حذف، درآمد بالای ۱۰ میلیون تومان در ماه عنوان شده است؛ اما بسیاری معتقدند این رقم نه‌تنها با شرایط اقتصادی فعلی ایران و نرخ تورم همخوانی ندارد، بلکه ناعادلانه نیز هست. درآمد روزانه ۳۳۳ هزار تومان (معادل ۱۰ میلیون تومان ماهانه) حتی قادر نیست نیازهای اولیه زندگی در مناطق شهری بزرگ را پوشش دهد.
از سوی دیگر، داده‌های مورد استفاده برای شناسایی دهک‌ها نیز به دلیل قدیمی بودن پراشتباه به نظر می‌رسند. نمونه‌هایی از این اشتباهات شامل خانوارهایی است که به دلیل دریافت وام اجاره یا انجام سفر کاری در گذشته در دهک‌های پردرآمد دسته‌بندی شده‌اند. در گذشته معیارهایی همچون مالکیت خانه، خودروی لوکس و تراکنش‌های مالی غیرمتعارف مطرح بود، اما به‌یکباره معیار درآمد به شکل ساده‌تری به عنوان مرز حذف معرفی شده است.
توصیه به دولت برای شفافیت بیشتر
ابهامات و تناقضات در شاخص‌های حذف یارانه، باعث اعتراضات گسترده مردمی شده است. پرسش اصلی این است که چگونه می‌توان در شرایط جهش روزانه قیمت ارز و کالاهای اساسی، درآمد ۱۰ میلیون تومانی را معیار کافی برای دهک‌بندی در نظر گرفت؟ انتظار می‌رود وزارت رفاه با شفاف‌سازی روند حذف‌ها، ابهامات موجود را از بین ببرد.
در نهایت، دولت باید با ارائه معیارهای عادلانه‌تر و استفاده از داده‌های به‌روزتر، اعتماد عمومی را جلب کند و از فشارهای مضاعف بر خانوارهای متوسط و کم‌درآمد جلوگیری نماید.
