غافلگیری بزرگ/ نقشه مخفی ایران برای تغییرات در افغانستان

موضوع ذخایر آبی و حق‌آبه رودخانه هیرمند همواره یکی از مسائل مهم بین ایران و افغانستان بوده است. اخیراً، برنامه‌ها و نقشه‌ای مخفی از سوی ایران برای همکاری با افغانستان در این حوزه خبرساز شده است. در این راستا، سخنگوی صنعت آب، آقای عیسی بزرگ‌زاده، اظهار داشت که همسایه شرقی یعنی افغانستان علی‌رغم ادعاهای خود مبنی بر پایبندی به معاهده ۱۳۵۱، تاکنون اقدامات عملی کافی برای تحقق این تعهدات انجام نداده است.

میزان حق‌آبه دریافت‌شده از رودخانه هیرمند

عیسی بزرگ‌زاده توضیح داد که ایران در سال آبی گذشته تنها ۱۱۹ میلیون مترمکعب از حق‌آبه خود را دریافت کرده است، در حالی که طبق معاهده، این رقم باید به حدود ۸۲۰ میلیون مترمکعب در سال نرمال برسد. این اختلاف چشمگیر نشانگر عدم همکاری موثر از جانب افغانستان در عمل به این تعهدات است.

پیشنهاد ایران برای اصلاح جریان آب

سخنگوی صنعت آب همچنین پیشنهاد داده است که جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل برای ارائه کمک‌های فنی و مهندسی به منظور اصلاح بند کمال‌خان و بازگرداندن آب به مسیر طبیعی و تاریخی خود دارد. ارائه این نوع همکاری‌ها می‌تواند به بهبود تنش‌های موجود در این زمینه و تثبیت روابط دو کشور کمک کند.

تحلیل و بررسی چالش‌های پیش‌رو

نقشه مخفی ایران برای تغییرات در افغانستان و حل مسئله هیرمند از منظر دیپلماتیک و فنی قابل توجه است. هرچند همکاری‌های فنی پیشنهاد شده از سوی ایران می‌تواند به بازگشت آب به مسیر سابق کمک کند، اما مسائل سیاسی، تاریخی، و اختلافات موجود می‌تواند مانع از پیشبرد این طرح‌ها شود. بدون شک، برای موفقیت در این زمینه، لازم است گفت‌وگوهای دیپلماتیک و همکاری‌های مشترک در سطوح بالاتر بین دو کشور تقویت شود.

مقایسه حق‌آبه دریافتی و حق‌آبه توافق‌شده

سال حق‌آبه توافق‌شده (میلیون مترمکعب) حق‌آبه دریافتی (میلیون مترمکعب)

۱۳۵۱	۸۲۰	نا مشخص
سال گذشته	۸۲۰	۱۱۹

ضرورت بازگشت آب رودخانه هیرمند به مسیر طبیعی خود، همکاری‌های دیپلماتیک، و پایبندی به تعهدات بین‌المللی در این زمینه کاملاً مشهود است. پیشنهاد ایران برای ارائه کمک‌های مهندسی می‌تواند گامی مثبت در مسیر این تغییرات باشد، اما تحقق این امر نیازمند تعامل فعال‌تر و جدی‌تر از طرف افغانستان است.