5 نکته جذاب درباره‌ی ایده‌ی انتقال پایتخت ایران به جنوب

مسعود پزشکیان ، نماینده مجلس، در یک پیشنهاد به رهبر انقلاب اظهار داشت: "پایتخت را به سمت خلیج فارس منتقل کنیم؛ امروز با دیدن مشکلات درمی‌یابیم که این پیشنهاد دیگر انتخاب نیست، بلکه اجبار است."

در شرایط فعلی، مطرح شدن چنین مباحثی جای سوال دارد. اما در خصوص جابجایی پایتخت ایران به جنوب کشور، موارد و چالش‌های کلیدی زیر مطرح است:

چالش امنیت: کاهش امنیت در نزدیکی خلیج فارس

پایتخت فعلی ایران، تهران ، به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود که در شمال کشور و در محاصره رشته کوه‌های البرز قرار دارد، دارای زیرساخت‌های امنیتی-نظامی متمرکز است. در حالی که قرار گرفتن پایتخت در کنار خلیج فارس به دلیل موقعیت استراتژیک و دسترسی راحت کشورهای دیگر، ممکن است این امنیت را به شدت تهدید کند.

نمونه‌ای از ضعف امنیتی در تهران، شهادت تعداد قابل توجهی از فرماندهان نظامی و دانشمندان هسته‌ای طی جنگ‌های اخیر است. اما در جنوب کشور، احتمال چنین حملاتی به دلیل دسترسی آسان‌تر دشمنان افزایش می‌یابد.

مشکل منابع آبی: هزینه‌های سنگین ایجاد زیرساخت‌های آب‌شیرین‌کن

کمبود آب یکی از چالش‌های انتقال پایتخت به جنوب ایران است. آب‌شیرین‌کن‌ها ، به عنوان راه‌حل تأمین آب در مناطق جنوبی، مستلزم صرف هزینه‌های کلان و اختصاص سرمایه‌گذاری‌های عظیمی از سوی دولت هستند. این محدودیت اقتصادی به تهدیدی جدی برای امکانات پایه‌ای موردنیاز پایتخت جدید تبدیل می‌شود.

محدودیت مالی: بودجه ناکافی برای توسعه زیرساخت‌ها

بررسی‌ها نشان می‌دهد که بودجه‌هایی مانند ۷۰ میلیارد تومان دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران در سال آخر مدیریت حسین دهقان کافی نیستند. انتقال پایتخت به جنوب نیازمند تخصیص بودجه‌های بسیار بزرگی است که بنا به منابع اعلام‌شده احتمالاً برای دولت ایران غیرممکن خواهد بود.

تمرکز استعدادها: چالش انتقال ظرفیت‌های انسانی و تخصصی

یکی دیگر از مشکلات اساسی، تمرکز شدید استعدادها و امکانات در پایتخت فعلی، تهران، است. مهاجرت نخبگان و متخصصان به جنوب کشور برای ایجاد زیرساخت‌ها و امکانات حیاتی ممکن است سال‌ها زمان ببرد، که همین امر انتقال بلافاصله پایتخت را دشوار می‌سازد.

برآوردهای زمانی و مالی: فرآیند انتقال طولانی و هزینه‌بر

پیش‌بینی‌ها نشان داده‌اند که انتقال پایتخت به جنوب ایران حداقل ۲۵ سال زمان و ۲۳ میلیارد دلار هزینه در بر خواهد داشت. با توجه به مشکلات اقتصادی، این رقم می‌تواند به ده‌ها سال و صدها میلیارد دلار افزایش یابد، که باعث می‌شود دسترسی به اهداف مورد نظر بسیار طولانی و پیچیده شود. این امر موجب می‌شود احتمال عدم تجربه زندگی در دوران عملیاتی شدن پایتخت جدید برای نسل‌های فعلی وجود داشته باشد.

 تحلیل

مطرح شدن ایده‌های بزرگ مانند انتقال پایتخت به جنوب ایران در وضعیت تحریم‌های پیچیده و سوءمدیریت‌های فراوان قابل تأمل است. آیا چنین برنامه‌ای واقعاً در راستای توسعه نامتوازن سرزمینی و حل مشکلات اساسی کشور عمل خواهد کرد یا تنها باعث افزایش قیمت زمین‌های آن منطقه و بروز مشکلات بیشتر خواهد شد؟ این موضوع نیاز به بررسی‌های علمی و عملی بیشتری دارد