جایگزینی یارانه نقدی با کالابرگ الکترونیکی/ شایعه یا واقعیت؟
اقتصاد ایرانی: آغاز اجرای کالابرگ الکترونیکی در آبان؛ جایگزینی یارانه نقدی با اعتبار هدفمند برای تأمین کالاهای اساسی، تحولی در سیاست‌های حمایتی دولت برای ارتقای رفاه خانوارهای کم‌درآمد است
طرح دولت برای جایگزینی یارانه نقدی با کالابرگ الکترونیکی
در راستای اجرای سیاست‌های هدفمندی یارانه‌ها و بهبود قدرت خرید خانوارهای کم درآمد، برنامه جدیدی برای جایگزینی یارانه‌های نقدی با سیستم اعتباری جهت تأمین کالاهای اساسی آغاز شده است. هدف اصلی این طرح هدایت منابع یارانه‌ای به سمت دهک‌های پایین جامعه است.
ادامه حذف یارانه‌ها و اعتراضات صورت گرفته
فرآیند بررسی و حذف یارانه افراد پردرآمد با جدیت ادامه دارد. به گزارش رئیس مرکز اطلاعات و رفاه ایرانیان، حذف یارانه نقدی تاکنون شامل ۲ میلیون خانوار شده است. این اقدام در راستای تمرکز بر کمک به دهک‌های پایین‌تر جامعه صورت گرفته است.
همچنین، امکان ثبت اعتراض برای خانوارهای حذف شده از طریق سامانه‌های مشخص شده فعال است و تاکنون ۱۸۰ هزار نفر اعتراض خود را ثبت کرده‌اند. بررسی تاریخی نشان می‌دهد که احتمالات اشتباه نیز وجود دارد و مقدار قابل توجهی از این اعتراض‌ها مورد تأیید قرار می‌گیرد و یارانه مجدد برقرار می‌شود.
به‌روزرسانی دسته‌بندی درآمدی برای اجرای دقیق طرح کالابرگ
این فرآیند حذف یارانه‌های پردرآمد تا پایان سال ۱۴۰۲ ادامه خواهد داشت. دولت با همکاری سازمان‌ها همچون سازمان امور مالیاتی و تأمین اجتماعی به شکل دائم اطلاعات درآمدی را به‌روزرسانی می‌کند تا دقیقاً خانواده‌هایی با درآمد پایین‌تر تعیین شوند.
شروع فاز استانی اجرای کالابرگ الکترونیکی
از آبان ماه ، فاز جدید اجرای کالابرگ الکترونیک با هدف گسترش پوشش جغرافیایی آغاز خواهد شد و تمرکز اصلی آن بر حمایت از هفت دهک کم‌درآمد جامعه است. اعتبار این سیستم همچنان با استفاده از دهک‌بندی درآمدی تخصیص خواهد یافت.
مبالغ و جزئیات تخصیص اعتبار کالابرگ
در این طرح، مبالغ اختصاص یافته به افراد واجد شرایط عبارتند از:
دهک‌های ۱ تا ۳ : مبلغ ۵۰۰ هزار تومان اعتبار برای هر فرد در ماه.
دهک‌های ۴ تا ۷ : به ازای هر فرد، مبلغ ۳۵۰ هزار تومان اعتبار در ماه.
این مبالغ به صورت اعتبار الکترونیکی به کارت‌های سرپرست خانوار منتقل می‌شود.
اقلام مشمول کالابرگ و شبکه‌های توزیع کالا
از طریق کالابرگ، خانواده‌ها می‌توانند ۱۳ قلم کالا را که شامل موارد اساسی غذایی هستند خریداری کنند:
شیر
پنیر
ماست
تخم مرغ
گوشت و مرغ ماشینی
روغن مایع
ماکارونی
برنج
قند شکسته‌شده و شکر
حبوبات
گوشت منجمد گوساله
گوشت بوقلمون
شبکه توزیع مواد غذایی اکنون به بیش از ۲۶۰ هزار فروشگاه در سراسر کشور گسترش یافته است. همچنین، نرم‌افزار مخصوص کالابرگ امکان مشاهده مانده اعتبار ، سابقه تراکنش‌ها و شناسایی نزدیک‌ترین فروشگاه‌های طرف قرارداد را فراهم می‌کند.
محاسبه سه ماهه اعتبار و انطباق منطقه‌ای
تسهیلات کالابرگ برای خرید کالاهای ضروری تا سه ماه فعال خواهد بود تا خانواده‌ها زمان کافی برای استفاده داشته باشند. علاوه بر آن، برای مناطق جنوبی کشور، امکان خرید ماهی به‌عنوان بخشی از اعتبار کالابرگ فراهم شده است، هرچند این کالا جزو اقلام اصلی در سطح ملی نیست.
روند مدیریت قیمت‌ها در اجرای کالابرگ
دولت و مجلس برای حفظ ثبات قیمت کالاها و مدیریت بازار، دو سناریوی اجرایی را بررسی کرده‌اند:
سناریوی اول: حفظ ثابت نرخ ارز ترجیحی
این سناریو مبنای یارانه‌های تولید را بر این قرار می‌دهد که نرخ ارز ترجیحی (۲۸۵۰۰ تومان) برای اقلام وارداتی ثابت نگه داشته شود. با این حال، موفقیت این روش در کنترل قیمت نهایی برای مصرف‌کننده خیلی مورد اطمینان نبوده است.
سناریوی دوم: حفظ قدرت خرید مصرف‌کنندگان
در این شیوه، یارانه‌ها به صورتی طراحی می‌شوند که ارزش واقعی خرید حفظ شود. به این صورت که خانوارها می‌توانند مقدار مشخصی کالا را با قیمت ثابت خریداری کنند. در صورت خرید بیش از سهمیه یا کالای خارج از لیست، مابه‌التفاوت محاسبه خواهد شد.
مرحله بعدی و بودجه تخصیصی برای کالابرگ
مرحله جدید طرح کالابرگ در آبان ماه اجرا می‌شود و اعتبارات به شکل تخصصی و با روال گذشته به دهک‌های هدف اختصاص می‌یابد:
دهک‌های ۱ تا ۳ : دریافت ۵۰۰ هزار تومان در ماه.
دهک‌های ۴ تا ۷ : دریافت ۳۵۰ هزار تومان در ماه.
پس از جمع‌بندی فنی و اجماع در دولت و مجلس، برنامه تثبیت ارزش ریالی سبد غذایی خانوارها احتمالاً از آذر ماه اجرایی خواهد شد. لازم به ذکر است که اجرای مرحله کنونی این طرح نیازمند بودجه‌ای در حدود ۲۸ هزار میلیارد تومان در هر ماه است. این امر نشان‌دهنده گستردگی و اهمیت اجرای این پروژه ملی است.
