قیمت تضمینی گندم؛ تا کی باید منتظر اعلام رسمی باشیم؟

اقتصادایرانی:

گندم که همچون ستون فقرات امنیت غذایی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات استراتژیک کشور شناخته می‌شود، این روزها درگیر چالش‌های بزرگ و قابل‌تأملی در حوزه تولید، سیاست‌گذاری و تأمین است. کاهش تولید و افزایش هزینه‌های کشاورزان، همراه با اختلافات پیرامون قیمت تضمینی و ورود تأخیر به پرداخت مطالبات، همگی گره‌های به‌خصوص این مسئله را تشکیل می‌دهند.

تأثیر تغییرات اقلیمی و کاهش تولید گندم

بر اساس پژوهش‌های صورت‌گرفته، عواملی همچون خشکسالی‌های مداوم، کم‌بارشی و تغییرات آب‌وهوایی، به‌وضوح کیفیت و میزان تولید مزارع گندم را در سال‌های اخیر کاهش داده است. بنیاد ملی گندم‌کاران اعلام کرده که عملکرد برخی مناطق نسبت به سال گذشته تا ۳۰ الی ۳۵ درصد افت داشته است. کارشناسان بر این باورند که منابع آبی محدود و عدم بهره‌برداری مؤثر از الگوهای کشت، پیشرفت به سوی خودکفایی پایدار در تولید گندم را به چالش کشیده است.

هزینه‌های سنگین تولید؛ بزرگ‌ترین دغدغه کشاورزان

افزایش مداوم هزینه‌های تولید چون قیمت بالای کود، سموم، بذر، ماشین‌آلات و هزینه‌های حمل‌ونقل، فشار سنگینی بر کشاورزان وارد کرده است. شکایات بسیاری از گندم‌کاران در خصوص فاصله زیاد میان هزینه واقعی تولید و قیمت خرید تضمینی گندم شنیده می‌شود که موجب پایین آمدن انگیزه تولید شده است.

پرداخت مطالبات؛ همچنان درگیر تأخیر

اگرچه دولت تصمیم به افزایش قیمت خرید تضمینی گندم برای امسال گرفته، ولی باز هم شکاف قابل‌توجهی بین هزینه تولید و نرخ خرید وجود دارد که متأسفانه، عدم پرداخت به‌موقع مطالبات کشاورزان، بر مشکلات این قشر افزوده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که حتی با وجود تحویل گندم به سیلوهای دولتی، پرداخت‌ها با تأخیر انجام شده است و این مسئله باعث بروز نارضایتی کشاورزان شده است.

اختلاف‌نظر در تصمیم‌گیری‌های کلان

گفته می‌شود اختلافات میان نهادهای تصمیم‌گیر برای تعیین قیمت خرید تضمینی گندم ، فرآیندهای سیاست‌گذاری در کشاورزی را پیچیده کرده است. برخی متخصصان هشدار می‌دهند که ادامه این روند می‌تواند تهدیدی جدی برای امنیت غذایی کشور باشد و واردات گندم را بیش از پیش ضروری کند.

چالش‌های انبارداری و تأمین داخلی

عدم وجود سیستم یکپارچه در خرید، ذخیره‌سازی و توزیع گندم نیز یکی از ضعف‌های تأمین بازار است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که مشکلاتی نظیر عدم استاندارد کیفی، ضعف انبارداری و چالش‌های لجستیکی همواره بر مشکلات افزوده است. در صورتی که روند کنونی ادامه یابد، احتمال دارد تا برای تأمین نیاز داخلی، کشور ناچار به واردات میلیون‌ها تن گندم شود؛ امری که در شرایط اقتصادی ناپایدار به بار مالی فراوانی برای دولت و افراد منجر می‌شود.

لزوم اصلاح سیاست‌گذاری؛ برای امنیت غذایی پایدار

حمایت از کشاورزان و اصلاح ساختار خرید تضمینی، می‌تواند نه‌تنها انگیزه‌ تولید برای کشاورزان را افزایش دهد، بلکه ضمن حفظ امنیت غذایی، گامی روشن به سوی تحقق‌ اهداف بلندمدت خودکفایی واقعی در تولید گندم است.

توضیحات رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران

عطالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران، در یک مصاحبه تلویزیونی به مسائل مربوط به پرداخت مطالبات، بیمه، قیمت تضمینی و واردات گندم اشاره کرد. وی تصریح کرد مبلغ پنج همتی از مطالبات گندم‌کاران که باقی مانده بود، به حساب بانک کشاورزی واریز شده تا به‌طور مستقیم به حساب کشاورزان پرداخت شود. او تأکید کرد که با این پرداخت، بدهی‌های دولت به گندم‌کاران تسویه خواهد شد.

این مقام مسئول همچنین از تأخیر در پرداخت سخن گفت و به این موضوع اشاره کرد که سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اعلام کرده بود این پول آماده پرداخت است اما پرداخت‌ها با فاصله ۲۰ تا ۲۵ روزه انجام گرفت که مورد انتقاد او قرار گرفت.

چالش بیمه‌های کشاورزی

رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران در رابطه با بیمه‌های کشاورزی نیز گفت: سهم بیمه از کل مطالبات گندم‌کاران تنها ۲ تا ۲.۵ درصد است و تصور اینکه این پول به‌طور کامل برای بیمه متوقف شده، اشتباه است. به‌گفته او، عملکرد شفاف و مؤثر بیمه‌ها در پرداخت خسارت می‌تواند خود انگیزه‌ای برای کشاورزان شود و نیازی به اجبار در پرداخت حق‌ بیمه‌ها نخواهد بود.

ابهامات پیرامون قیمت تضمینی

هاشمی در ادامه به موضوع تعیین قیمت تضمینی گندم پرداخت و گفت سال گذشته قیمت ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومان پیشنهاد شد که با آن مخالف بود. به گفته او، هنوز نرخ نهایی رسماً اعلام نشده ولی اخیراً در شورای قیمت‌گذاری، نرخ نهایی بین ۲۷ تا ۳۰ هزار تومان تعیین گردیده است که به نظر وی این قیمت مناسب‌تر است. هاشمی اعلام کرد که اعلام رسمی قیمت به دلیل جنگ اخیر و تبعاتش به تأخیر افتاده و در غیر این صورت، این قیمت تا پایان تیرماه اعلام می‌شد.

چالش تولید داخلی بذر و نهاده‌های کشاورزی

رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران به مشکل اصلی تولید داخلی بذر اشاره کرد و گفت نیاز کشور به بذر حدود یک میلیون تن است، اما تنها ۳۵۰ هزار تن آن در داخل تولید می‌شود. بالا بودن قیمت بذر موجب شده بسیاری از کشاورزان توان خرید این محصول را نداشته باشند.

مشکلات زیرساختی؛ ضربه‌ای دیگر به کشاورزان

وی از مشکلات زیرساختی همچون قطعی برق چاه‌های کشاورزی و کمبود گازوئیل گلایه کرد و خاطرنشان کرد که این مشکلات منجر به کاهش بازدهی کشاورزی و آسیب به تجهیزات شده است.

مخاطرات واردات گندم

هاشمی با اشاره به پیامدهای وابستگی کشور به واردات، توضیح داد غالب گندم خارجی، کیفیت درجه‌یک ندارد و هزینه‌های جانبی واردات آن شامل بیمه، حمل‌ونقل و عوارض، این امر را از لحاظ اقتصادی توجیه‌ناپذیر می‌کند. همچنین، نوسانات ارزی و محدودیت‌های بین‌المللی ممکن است کشور را در تأمین گندم از بازارهای جهانی با مشکل روبه‌رو کند.

پیام پایانی به دولت و کشاورزان

هاشمی در انتها خواستار تلاش بیشتر کشاورزان برای تولید و درخواست از دولت برای ایجاد شفافیت و صداقت در وعده‌ها شد. او تأکید کرد نقش کشاورزان در تحقق امنیت غذایی کشور بی‌بدیل است و دولت باید برای جلب اعتماد این قشر متعهدانه عمل کند.