قبرس/ نقش جدید در شرق مدیترانه و آینده حیفاى تل‌آویو

اقتصادایرانی:

جزیره قبرس در روزهای اخیر به دلیل تنش‌های ژئوپولیتیک میان اسرائیل و ترکیه در کانون توجهات قرار گرفته است. بخش جنوبی این جزیره، یعنی قبرس یونانی‌نشین ، به عنوان محور گسترش اقتصادی و امنیتی اسرائیل عمل می‌کند. تل‌آویو با سرمایه‌گذاری گسترده در حوزه‌های املاک و مستغلات ، پروژه‌های انرژی مشترک و همکاری‌های نظامی به طور چشمگیری حضور خود را در این منطقه تقویت کرده است. این روند باعث ایجاد نگرانی‌های جدی درباره شکل‌گیری نوعی استعمار جدید شده است که شباهت‌هایی با پروژه‌های اولیه صهیونیستی در فلسطین دارد.

روند ژئوپولیتیک متغیر در قبرس

رسانه‌های قبرسی گزارش می‌دهند که در حال حاضر صلح و آرامش نسبی میان اقوام مختلف و بخش‌های جزیره وجود دارد. با این حال، تعادل ژئوپولیتیک در منطقه‌ای که جزیره قبرس در آن قرار دارد، با خطر مواجه شده و بازیگران اصلی این رقابت، اسرائیل و ترکیه هستند. بعد از تضادهای میان این دو کشور در مسائل مرتبط با سوریه ، اسرائیل تلاش کرده تا حضور خود را در بخش یونانی‌نشین جنوب قبرس افزایش دهد.

سرمایه‌گذاری اسرائیل در مناطق جدید

یکی از جنبه‌های برجسته حضور اسرائیل در قبرس، سرمایه‌گذاری در املاک است. گزارش‌ها حاکی از آن است که موج خرید زمین توسط اسرائیلی‌ها در قبرس رو به افزایش است. اگرچه در مقیاس کلی این سرمایه‌گذاری‌ها هنوز محدودند، اما نشانه‌هایی از تأثیر این سرمایه‌گذاری‌ها بر تعادل ژئوپولیتیک منطقه دیده می‌شود.

لارناکا؛ حیفاى جدید اسرائیل

تمرکز سرمایه‌گذاری در شهرهایی مثل لارناکا منجر به هشدار برخی تحلیلگران شده است که این شهر ممکن است به یک «نسخه قبرسی حیفا » تبدیل شود. این روند یادآور تغییر ترکیب جمعیتی و کنترل اقتصادی شهری مانند حیفا در دهه ۱۹۲۰ به وسیله سرمایه‌گذاری‌های کلان یهودیان است. در حال حاضر، جمعیت یهودیان در قبرس حدود ۱۵ هزار نفر است که در مقایسه با دو دهه پیش افزایش یافته است.

نگرانی‌های مربوط به جوامع بسته

یکی از نگرانی‌های اصلی، شکل‌گیری جوامع بسته اسرائیلی در مناطقی مانند لارناکا و لیماسول است. این جوامع شامل مجتمع‌های مسکونی، مدارس مذهبی خاص، فروشگاه‌های کوشر و کنیسه می‌شود. گروه‌های مذهبی مانند جنبش جهانی «حباد » نیز نقش مهمی در تقویت هویت یهودی و ایجاد پایگاه‌های مذهبی در منطقه ایفا کرده‌اند.

تأثیرات حقوقی و فرهنگی

برخی گروه‌های سیاسی و اجتماعی در قبرس همچون حزب «آکیل» نسبت به تأثیرات خرید املاک توسط اسرائیلی‌ها هشدار داده‌اند. قوانین قبرس اجازه خرید محدود ملک به غیر اروپایی‌ها داده اما ایجاد شرکت‌های محلی این محدودیت‌ها را تضعیف کرده است. همچنین، تغییرات جمعیتی می‌تواند ساختار هویتی قبرس را دچار تغییرات اساسی کند.

همکاری‌های استراتژیک اسرائیل و قبرس

قبرس به دلیل موقعیت منحصربه‌فرد خود، به یک شریک استراتژیک برای اسرائیل تبدیل شده است. همکاری‌های دوجانبه در حوزه انرژی ، از پروژه‌های گازی گرفته تا اتصال برق مدیترانه با پروژه بزرگ Sea Interconnector ، جایگاه اقتصادی و امنیتی قبرس را تغییر داده است. این همکاری‌ها شامل فروش تجهیزات پیشرفته، توسعه نرم‌افزارهای جاسوسی و ایجاد کانال‌های مشترک علیه اهداف امنیتی نظیر ایران و حزب‌الله می‌شود.

رقابت و تنش با ترکیه

ترکیه به شدت نسبت به روند سرمایه‌گذاری اسرائیلی‌ها در قبرس واکنش نشان داده و این امر را به عنوان علامت نفوذ جدید اسرائیل تلقی کرده است. در عین حال، همکاری‌های گازی و امنیتی اسرائیل و قبرس به رقابت استراتژیک در منطقه شرق مدیترانه دامن زده و برای ترکیه چالش‌هایی جدی به وجود آورده است.

نقش بحرانی اسرائیل در تحولات منطقه

بر اساس استراتژی تدوین‌شده بنیامین نتانیاهو در طی پانزده سال گذشته، قبرس به عنوان یک شریک استراتژیک برای اسرائیل تلقی شده است. این جزیره علاوه بر اهمیت توریستی، به مکانی برای تقویت حضور امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل در شرق مدیترانه تبدیل شده است. نتانیاهو سرمایه‌گذاری کلان در پروژه‌های انرژی و ایجاد جوامع بسته اسرائیلی را بخشی از راهبرد خود برای گسترش نفوذ سیاسی و اقتصادی اسرائیل در منطقه می‌داند.

ملیتسهم خرید املاک در قبرس جنوبی

لبنانی‌ها	۱۶٪
چینی‌ها	۱۶٪
روس‌ها	۱۴٪
اسرائیلی‌ها	۱۰٪