بنزین گران‌تر می‌شود؟ خبرهای جنجالی درباره نرخ سوخت
اقتصادایرانی: دولت اعلام کرد قیمت بنزین سهمیه‌ای ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی فعلاً تغییری نمی‌کند؛ اما تصمیمات جدیدی درباره خودروهای دولتی، لوکس و مناطق آزاد در راه است.
پس از مدت‌ها بحث و شایعات پیرامون تغییر قیمت بنزین، سرانجام دولت موضع رسمی خود را اعلام کرد. سخنگوی دولت با ارائه توضیحاتی جدید، تأکید کرد که نرخ فعلی بنزین سهمیه‌ای تغییری نخواهد کرد. با این حال، برنامه‌ریزی‌هایی برای خودروهای دولتی، لوکس و مناطق آزاد در دست بررسی است؛ تصمیماتی که می‌تواند آغازگر فصل تازه‌ای در سیاست انرژی کشور باشد.
ثبات قیمت بنزین ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در روز گذشته ضمن توضیح در خصوص تصمیمات اخیر اعلام کرد: «دولت برنامه‌ای برای تغییر قیمت بنزین سهمیه‌ای ندارد و این سوخت همچنان با نرخ‌های ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان عرضه خواهد شد.»
وی افزود: «قیمت بنزین برای خودروهای دولتی، لوکس و خودروهای مناطق آزاد هنوز قطعی نشده و زمان اجرای این طرح‌ها در آینده اعلام می‌شود.» به گفته او، تغییرات اولیه در مصرف سوخت خواهد بود و از نهادهای دولتی آغاز خواهد شد.
دیدگاه رسمی وزیر نفت در خصوص افزایش قیمت سوخت
شروع تغییرات از نهادهای دولتی
جعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور، پیش‌تر بیان کرده بود: «در صورتی که هرگونه تغییری در نرخ انرژی مانند برق، گاز یا بنزین در دستور کار قرار گیرد، ابتدا از دستگاه‌های دولتی آغاز خواهد شد.»
این رویکرد نشان از آن دارد که دولت قصد دارد در اصلاح سیاست‌های انرژی، به‌جای تحمیل فشار مستقیم به مردم، ابتدا ساختارهای داخلی را مورد بازنگری قرار دهد.
ابهام درباره نرخ سوم بنزین
برخی شایعات در مورد تعیین نرخ سوم برای بنزین شنیده شده است. با این وجود، مهاجرانی بیان کرد: «هنوز تصمیمی درباره تعیین نرخ سوم بنزین اتخاذ نشده و این موضوع همچنان در حال بررسی است.»
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، نیز پیش‌تر تأکید کرده بود: «هرگونه تغییر احتمالی در قیمت بنزین، به اطلاع‌رسانی دقیق نیاز دارد و مردم در برابر چنین تغییراتی غافلگیر نخواهند شد.»
سهمیه‌های موجود پایدار است؛ مبارزه با قاچاق سوخت ادامه دارد
سخنگوی دولت بار دیگر تأکید کرد که برنامه‌ای برای تغییر سهمیه‌های فعلی وجود ندارد و گفت: «سهمیه‌های کنونی پا بر جا هستند، اما قاچاق سوخت به عنوان یک خط قرمز باقی خواهد ماند.»
او به این موضوع اشاره کرد که هزینه بنزین برای دولت حدود ۳۰ هزار تومان تمام می‌شود و نباید به سادگی قاچاق شود. مقابله با این پدیده از اصول کلیدی سیاست‌گذاری دولت در بخش انرژی است، اگرچه آمار دقیقی درباره میزان قاچاق سوخت وجود ندارد.
براساس اظهارات محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، «روزانه نزدیک به ۳۰ میلیون لیتر فرآورده‌های نفتی از کشور قاچاق می‌شود.» این میزان حدود ۱۵ درصد از تولید روزانه بنزین و گازوئیل در کشور را تشکیل می‌دهد.
اکثریت مردم با سهمیه فعلی مشکلی ندارند
آمارها نشان می‌دهد که حدود ۹۵ درصد از دارندگان خودرو می‌توانند نیاز ماهانه خود را با سهمیه‌های فعلی—یعنی ۶۰ لیتر بنزین با نرخ ۱۵۰۰ تومان و ۱۰۰ لیتر با نرخ ۳۰۰۰ تومان—تأمین کنند. این امر می‌تواند از ایجاد نارضایتی عمومی جلوگیری کرده و به ایجاد ثبات نسبی در بازار سوخت کمک کند.
نگاهی به تجربیات کشورهای دیگر
ونزوئلا :برای سال‌ها بنزین ارزان‌قیمت به‌صورت تقریباً رایگان در اختیار مردم قرار می‌گرفت. این سیاست به قاچاق گسترده، کمبود داخلی سوخت و مشکلات اقتصادی بزرگ برای این کشور منجر شد. سهمیه‌بندی دیجیتال نیز نتوانست این مشکلات را برطرف کند.
نیجریه :حذف یارانه سوخت در این کشور منجر به اعتراضات و ناآرامی‌های اجتماعی شد و نشان داد که اصلاح قیمت سوخت نیازمند زمینه‌سازی اجتماعی و حمایت مالی برای اقشار آسیب‌پذیر است.
اندونزی :این کشور روشی هدفمند اتخاذ کرد و یارانه‌ها را تنها برای اقشار نیازمند و وسایل نقلیه عمومی حفظ نمود، در حالی که سایر افراد از سوخت آزاد استفاده می‌کنند. این اقدام توانست از لحاظ مالی فشار بر دولت را کاهش دهد بدون آن که آسیب جدی به معیشت عمومی وارد شود.
تجربه این کشورها نشان می‌دهد که در ایران نیز بهبود سیاست‌های سوختی باید با شفافیت ، تدبیر و عدالت همراه باشد. مقامات دولتی تأکید می‌کنند که اگرچه فعلاً افزایش قیمت بنزین در دستور کار قرار ندارد، اما اقداماتی جهت جلوگیری از هدررفت یارانه‌ها و کاهش قاچاق سوخت در نظر گرفته شده است. تحقق این اهداف نیازمند هماهنگی بین نهادها، اقناع عمومی و نظارت مستمر خواهد بود.
