گرانی مرغ به دلیل کمبود نهاده؛ زنگ خطر برای سفره‌های ایرانی
اقتصادایرانی: کمبود نهاده‌های دامی و کاهش وزن استاندارد مرغ‌ها در کشتارگاه، بازار مرغ را با التهاب و افزایش قیمت مواجه کرده است؛ کاهش واردات این نهاده‌ها می‌تواند تأثیرات منفی بیشتری بر بازار کالاهای اساسی بگذارد.
مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی ایران اعلام کرد که به دلیل کمبود نهاده‌های دامی، مرغداران مجبور شده‌اند مرغ‌ها را پیش از رسیدن به وزن استاندارد یعنی ۲.۶ تا ۲.۷ کیلوگرم، و با وزن ۲.۲ تا ۲.۳ کیلوگرم به کشتارگاه ارسال کنند.
در قانون بودجه ۱۴۰۴ دولت تصمیم گرفت تا هزینه‌ها را از طریق کاهش اعتبار کالاهای اساسی از جمله نهاده‌های دامی کاهش دهد. این اقدام اما به مشکلاتی همچون افزایش هزینه‌ها و بی‌نظمی در بازار، به خصوص در نیمه دوم سال، منجر شده است.
اختلال در واردات نهاده‌های دامی به دلیل صرفه‌جویی ارزی در بخش کشاورزی و اختصاص بخشی از اعتبار سال جاری به تسویه بدهی‌های سال قبل، یکی دیگر از علل این مشکلات بوده است. برخی از تأمین‌کنندگان این نهاده‌ها معتقدند که خرید اعتباری بدون پرداخت مالی باعث شده که فروش نهاده‌ها به شرکت‌های ایرانی متوقف شود. در این میان، برخی از تجار بزرگ که از قدرت مالی بیشتری برخوردار بودند، موجودی نهاده‌های دامی را خریداری کردند، اما کشتی‌های حامل این کالاها در بنادر کشورهای همسایه معطل مانده‌اند تا با هدف کسب سود بیشتر، وارد بازار آشفته شوند.
طبق بررسی‌های هفتگی بازار کالاهای پایه، نوسانات قیمت در فرآورده‌های لبنی باعث تأثیرگذاری بر بازار گوشت مرغ و تخم‌مرغ شده است. قیمت گوشت مرغ به طور مداوم تغییر کرده و این نوسانات که بین نرخ مصوب و قیمت ۱۵۵ هزار تومان در هر کیلوگرم در نوسان است، باعث سردرگمی مصرف‌کنندگان شده است.
فعالیت واسطه‌گران و آشفتگی بازار نهاده‌ها
حبیب اسدالله‌نژاد، مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی ایران به افزایش نوسانات قیمت گوشت مرغ در نیمه دوم سال اشاره کرد و افزود: مرغداران با مشکلات بسیاری در تأمین نهاده‌های دامی مواجهند. به گفته وی، سویا در دو برابر قیمت مصوب بازارگاه تهیه می‌شود و با وجود ضرردهی، مرغداران محصول خود را با قیمت مصوب ۱۳۷.۵۰۰ تومان عرضه می‌کنند. این در حالی است که هرگونه افزایش قیمت در بازار به مشکلات شبکه توزیع مربوط می‌شود.
اسدالله‌نژاد اظهار داشت که نرخ مصوب به دلیل عدم عرضه نهاده‌ها با قیمت تعیین‌شده نادیده گرفته شده و بازارگاه به جای رفع این مشکلات به محلی برای فعالیت واسطه‌گران تبدیل شده است. وی هشدار داد که اگر نهاده‌های دامی با نرخ مصوب در دسترس مرغداران قرار نگیرد، ممکن است در آینده با کاهش عرضه و افزایش قیمت گوشت مرغ در بازار روبه‌رو شویم.
وی همچنین عنوان کرد: کاهش عرضه همیشه باعث افزایش قیمت می‌شود و در چنین شرایطی مرغداری‌ها یا مجبور به افزایش قیمت هستند یا ممکن است واحدهای خود را تعطیل کنند.
به گفته مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی، اخیراً اعلام شده که به منظور حذف واسطه‌گران و مهار التهاب ناشی از رانت در بازار، توزیع نهاده‌های دامی از طریق شرکت پشتیبانی امور دام انجام خواهد شد. اما این روش نیز کارآمد نبوده، روند توزیع نهاده‌ها را کندتر کرده و نهاده‌ها همچنان از طریق بازارگاه عرضه نشده‌اند.
وی همچنین به افزایش چند برابری قیمت نهاده‌های دام و طیور در بازار آزاد اشاره کرد. به طور مثال، در حالی که قیمت مصوب ذرت ۱۱.۳۰۰ تومان است، مرغداران ناچارند این محصول را با قیمت‌های ۳۴ تا ۳۵ هزار تومان تهیه کنند. همین‌طور، سویا با نرخ مصوب ۲۰.۹۰۰ تومان در بازار آزاد به قیمت ۴۴ تا ۴۵ هزار تومان فروخته می‌شود.
با وجود تمامی این مشکلات، مرغداران محصولات خود را با نرخ مصوب به بازار عرضه می‌کنند و اگر گوشت مرغ با قیمت‌های بالاتری از نرخ مصوب به فروش می‌رسد، این مسئله ناشی از ضعف نظارت است و نه تولیدکنندگان.
کمبود نهاده‌ها و تأثیر آن بر وزن مرغ‌ها
اسدالله‌نژاد همچنین درباره وضعیت جوجه‌ریزی در مرغداری‌ها توضیح داد و گفت: جوجه‌ریزی مطابق برنامه ادامه دارد و حتی از برنامه‌ریزی جلوتر رفته است. اما تداوم این روند به تأمین کافی نهاده‌های دامی وابسته است و در صورت کمبود، ممکن است جوجه‌ریزی با کاهش روبه‌رو شود.
او اضافه کرد: کمبود نهاده‌های دامی باعث شده است که مرغ‌ها پیش از رسیدن به وزن استاندارد، یعنی ۲.۶ تا ۲.۷ کیلوگرم، و با وزن ۲.۲ تا ۲.۳ کیلوگرم به کشتارگاه ارسال شوند. این کاهش وزن معادل کاهش ۱۵ درصدی تولید گوشت مرغ در بازار است و بحران کمبود منابع به صورت مستقیم بر این مسئله تأثیر داشته است.
