این فیلم‌های ایرانی، ایده‌هایشان را از هالیوود دزدیده‌اند! +عکس
اقتصاد ایرانی: بحث کپی‌برداری یا الهام گرفتن از فیلم‌های خارجی در سینمای ایران همواره موضوعی جنجالی بوده است؛ در این گزارش به ۶ فیلم ایرانی می‌پردازیم که شباهت چشمگیرشان به آثار خارجی توجه‌ها را جلب کرده است.
در سینمای ایران، موضوع «الهام گرفتن» یا «کپی کردن» از آثار خارجی همواره بحثی جذاب و مورد توجه بوده است. برخی این کار را نوعی اقتباس خلاقانه می‌دانند، در حالی که دیگران معتقدند وقتی شباهت‌ها بیش از حد باشند، دیگر نمی‌توان آن را «اقتباس» نامید و عملاً با یک کپی مستقیم روبرو هستیم. در این مطلب، به بررسی ۶ فیلم ایرانی پرداخته‌ایم که شباهت آن‌ها به آثار خارجی چنان قابل‌توجه است که نمی‌توان نادیده گرفت. ببینیم هر کدام از این فیلم‌ها چه برداشتی از نسخه اصلی داشته‌اند و چقدر توانسته‌اند هویت ایرانی به این آثار بدهند.
عروس خوش‌قدم و What a Way to Go
فیلم ایرانی «عروس خوش‌قدم»، یک کمدی فانتزی است که داستان دختری را روایت می‌کند که شوهرهایش یکی پس از دیگری می‌میرند. این ایده اصلی به شدت شباهت به نسخه آمریکایی What a Way to Go دارد. حتی ساختار اپیزودیک روابط و مرگ‌های طنزآمیز شوهران در هر دو فیلم مشترک است. نسخه ایرانی تلاش کرده تا فضای بومی و شوخی‌های هماهنگ با فرهنگ ایران را ارائه دهد، اما در کلیت داستان تفاوت چندانی مشاهده نمی‌شود؛ در نتیجه این اثر بیشتر یک بازسازی بومی شده به نظر می‌رسد تا یک داستان کاملاً جدید.
مارمولک و We’re No Angels
فیلم کمدی اجتماعی ایرانی «مارمولک» با نقش‌آفرینی پرویز پرستویی یکی از محبوب‌ترین آثار این ژانر است. داستان مردی به نام رضا مارمولک که برای فرار از زندان لباس روحانی می‌پوشد، شباهت زیادی به ایده اصلی فیلم آمریکایی We’re No Angels دارد که در آن دو زندانی با لباس کشیش‌ها فرار می‌کنند. اگرچه داستان بسیار مشابه است، اما نسخه ایرانی با توجه به نقد اجتماعی، طنز ظریف و شخصیت‌پردازی قوی، توانسته هویتی مستقل پیدا کند. این فیلم نمونه‌ای موفق از اقتباس هوشمندانه محسوب می‌شود.
خواهران غریب و The Parent Trap
تقریباً همه می‌دانند که فیلم «خواهران غریب» نسخه ایرانی The Parent Trap است. داستان دوقلوهایی که در کودکی از هم جدا شده‌اند و بعدها با یکدیگر ملاقات می‌کنند و تلاش می‌کنند پدر و مادرشان را آشتی دهند، تقریباً با نسخه اصلی یکسان است. تفاوت نسخه ایرانی در فضاسازی نوستالژیک دهه ۷۰ شمسی و فرهنگ بومی خانوادگی است. در حالی که خلاقیت زیادی به داستان اضافه نشده، اجرای این فیلم چنان مورد پسند مخاطب ایرانی قرار گرفته که به یک اثر خاطره‌انگیز تبدیل شده است.
آژانس شیشه‌ای و Dog Day Afternoon
فیلم «آژانس شیشه‌ای» از نگاه بسیاری، یک درام اجتماعی-جنگی است که الهاماتی آشکار از فیلم Dog Day Afternoon دارد. در این فیلم آمریکایی، یک سارق برای حل مشکلات شخصی وارد بانک می‌شود و ماجرای گروگان‌گیری اتفاق می‌افتد. در نسخه ایرانی، رزمنده‌ای که احساس بی‌عدالتی می‌کند دست به گروگان‌گیری می‌زند. شباهت در ساختار «فشار روانی در فضای بسته» کاملاً مشخص است، اما تفاوت‌ها در انگیزه‌ها و پیام‌ها باعث می‌شود «آژانس شیشه‌ای» به اثری مستقل و عمیق تبدیل شود.
کافه ستاره و Midaq Alley
فیلم «کافه ستاره» که داستان زندگی چند شخصیت در یک محل فقیرنشین را روایت می‌کند، به شدت تحت‌تأثیر Midaq Alley اثر اقتباس‌شده از رمان نجیب محفوظ قرار دارد. شباهت ساختار چندداستانی در هر دو فیلم آشکار است، اما نسخه ایرانی با لحن بومی، موسیقی محلی و توجه به روابط انسانی توانسته یک فضای خاص و محلی خلق کند. این فیلم را می‌توان تلفیقی از اقتباس و الهام دانست.
رویای نیمه‌شب تابستان و An American Pickle
در فیلم «رویای نیمه‌شب تابستان»، شخصیتی پس از سال‌ها از خواب یا حالت انجماد خارج می‌شود و با دنیای مدرن روبه‌رو می‌شود. این طرح داستانی شباهت بسیاری به An American Pickle دارد که در آن مردی یهودی به شکلی مشابه از گذشته به آینده می‌رسد. هر دو فیلم از تضاد میان «گذشته و حال» برای خلق طنز و نقد اجتماعی استفاده می‌کنند، اما نسخه ایرانی ساده‌تر اجرا شده و عمق طنز نسخه خارجی را ندارد. با این حال، ایده کلی یکسان است.
