نبرد پایتخت با تشنگی؛ آخرین لحظه‌های تهران در برابر خشکسالی
اقتصادایرانی: تهران در آستانه بحران بی‌سابقه آب قرار دارد؛ کاهش ۸۳ درصدی بارش‌ها و افت شدید منابع آبی احتمال جیره‌بندی و حتی تخلیه برخی مناطق پایتخت را افزایش داده است.
بر اساس آخرین داده‌ها در رابطه با شرایط منابع آبی کشور، به ویژه پایتخت، کاهش شدیدی در میزان دسترسی به آب در مقایسه با سال‌های گذشته مشاهده می‌شود.
این کاهش شامل ورودی آب به سدها، ذخایر موجود و میانگین بارش‌ها است. به حدی که رئیس‌جمهور تاکید کرده است در صورت عدم بارش تا آذرماه در تهران، ممکن است آب جیره‌بندی شود و اگر روند بارش همچنان باقی بماند، احتمالاً تهران خالی از سکنه شود.
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، نیز وضعیت را بسیار بحرانی دانسته و اظهار داشته است که شاید برخی شب‌ها، فشار آب تا صفر کاهش یابد. وی از شهروندان درخواست کرده که برای جلوگیری از مشکلات، از مخازن و ذخایر آب خانگی در مواقع ضروری بهره گیرند.
به گفته عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور، پیش‌بینی‌ها حکایت از پاییزی خشک در ایران دارند. وی بیان داشته که در تهران نه‌تنها کم‌بارشی، بلکه بی‌بارشی را تجربه کرده‌ایم و روان‌آب‌های معمول هم فراهم نیستند.
او میانگین مصرف فعلی آب در استان تهران را ۳۳.۵ مترمکعب بر ثانیه اعلام کرده و افزود که از این مقدار، تقریباً ۱۶ مترمکعب بر ثانیه از منابع زیرزمینی و ۱۷.۵ مترمکعب بر ثانیه از منابع سطحی تأمین می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهند سهم سدهای طالقان، لتیان، ماملو، لار و امیرکبیر در تامین این منابع بین ۷ تا ۷.۵ مترمکعب بر ثانیه است. اما پایتخت هنوز با کمبود حدود ۳ مترمکعب بر ثانیه روبه‌رو است که نیازمند مدیریت شدید در مصرف آب می‌باشد.
به طور کلی، ظرفیت کنونی ذخایر سدهای تهران در سال آبی جدید نزدیک به ۲۵۰ میلیون مترمکعب است، که در مقایسه با سال آبی پیشین (۴۹۰ میلیون مترمکعب) تقریباً نصف شده است.
سدها و منابع آب ورودیتا تاریخ ۱۷ آبان سال آبی جاری، میزان ورود آب به سدها به ۱ میلیارد و ۴۸۰ میلیون مترمکعب رسیده است، در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۲ میلیارد و ۴۵۰ میلیون مترمکعب بود. این تغییر ۴۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
همچنین خروجی آب از سدها از ابتدای سال آبی تاکنون حدود ۲۶ درصد کاهش یافته است.
حجم آب در سدهای کشوردر حال حاضر، حجم آب موجود در سدهای کشور برابر با ۱۷ میلیارد و ۱۲۰ میلیون مترمکعب است. این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته که برابر با ۲۲ میلیارد و ۹۲۰ میلیون مترمکعب بود، حدوداً ۲۵ درصد کاهش نشان می‌دهد.
وضعیت پرشدگی سدهامیزان پرشدگی سدها در سراسر کشور به طور میانگین ۳۳ درصد محاسبه شده است.
سدهای اصلی تهران و البرزوضعیت سدهای تامین‌کننده آب تهران و البرز به شرح زیر است:
سد امیرکبیر: با ذخیره ۱۲ میلیون مترمکعب آب و میزان پرشدگی ۶ درصد، حجم آب آن نسبت به سال گذشته ۸۵ درصد کاهش داشته است.
سد لار: تنها ۱۳ میلیون مترمکعب آب ذخیره کرده و با پرشدگی ۱ درصد، نسبت به پارسال، ۵۱ درصد کاهش نشان می‌دهد.
سد طالقان: ذخیره ۱۴۷ میلیون مترمکعبی و پرشدگی ۳۵ درصد دارد، که نشان‌دهنده ۴۰ درصد کاهش موجودی است.
سدهای لتیان و ماملو: این سدها مجموعاً ۲۵ میلیون مترمکعب آب ذخیره کرده‌اند و میزان پرشدگی آن‌ها ۸ درصد است. این مقدار ۶۰ درصد کمتر از سال گذشته است.
کاهش چشمگیر بارش‌هااز ابتدای مهرماه تا ۱۶ آبان سال آبی جاری، ارتفاع کل بارندگی در کشور به ۳.۴ میلیمتر رسیده است. این رقم نسبت به میانگین بلندمدت (۱۷.۸ میلیمتر) ۸۱ درصد و نسبت به سال گذشته (۱۹.۵ میلیمتر) ۸۳ درصد کاهش داشته است.
بارندگی صفر در بیش از نیمی از کشوراز مجموع ۳۱ استان کشور، ۲۰ استان تاکنون هیچ بارشی را در سال آبی جاری ثبت نکرده‌اند و استان‌های دیگر نیز کاهش بارندگی را نسبت به میانگین بلندمدت تجربه کرده‌اند.
بارندگی صفر درصدی در تهرانبارش در تهران در سال آبی جاری عملاً صفر بوده است. این رقم نسبت به میانگین بلندمدت (۲۶.۲ میلیمتر) و مدت مشابه سال قبل (۲۲.۴ میلیمتر) کاهش ۱۰۰ درصدی را نشان می‌دهد.
تهران با ۲۲۱ میلیون مترمکعب کمبود، در سال ششم خشکسالیشرایط منابع آبی کشور، خصوصاً در تهران، در سال آبی جاری به شدت اضطراری است. کاهش بارش‌ها، کمبود حجم آب سدها و برداشت بیش از حد از منابع زیرزمینی نمایانگر وضعیت حساس پایتخت است. تا به حال، عدم انتقال آب از سد طالقان، بحران آبی تهران را در مردادماه به اوج رسانده است. با این حال، امید به بارندگی در آبان‌ماه بی‌نتیجه مانده و این کلان‌شهر با ۲۲۱ میلیون مترمکعب کمبود آب، وارد ششمین سال خشکسالی خود شده است. اگر بارش‌های کافی رخ ندهند یا مصرف مدیریت نشود، احتمالاً مجبور به اجرای سیاست‌های جیره‌بندی آب از دی‌ماه خواهیم شد. اقدامات فوری و برنامه‌ریزی دقیق برای پیشگیری از بحران‌های شدید آینده ضروری به نظر می‌رسد.
