راهکارهای طلایی برای مبارزه با بحران آب در ایران
اقتصاد ایرانی: یک کارشناس حوزه آب با تاکید بر بحران کمآبی در ایران، تخصیص منابع آب را ۳.۵ برابر توان بومشناختی دانست و خواستار مدیریت فوری و بازنگری در حقابهها برای جلوگیری از خشکیهای گسترده شد.
داریوش مختاری، کارشناس حوزه آب، در گفتوگو با خبرنگار درخصوص ارزیابی بحران آب در دشتهای ایران و ارائه راهکارهایی برای مقابله با این معضل اظهار داشت: چالشهای متعددی در زمینه مدیریت منابع آبی کشور وجود دارد که منجر به تشدید مشکلات و ورود این مسائل به وضعیت بحران شدهاند. مشکلاتی مانند فرونشست زمین و کاهش آبهای سطحی به سطح هشدار رسیدهاند و زنگ خطر جدی را برای محیط زیست و جوامع بشری به صدا درآوردهاند.
پیچیدگی مسائل و تأثیر آن بر بحران آب
وی افزود: ترکیب مشکلات اجتماعی، فنی و هیدرولوژیک، حل بحران آب را پیچیدهتر از پیش کرده است. افزایش بارگذاریهای ناشی از فعالیتهای صنعتی، کشاورزی و گسترش شهری و روستایی، نیاز به حقابههای جدیدی را ایجاد کرده است. این موضوع منجر به کاهش شدید حقابههای زیستمحیطی و خشکی تالابها شده است. افزایش بارگذاریها تا سه برابر توان بومشناختی منطقه، انعکاس ناتوانی در مدیریت منابع آب است.
راهکارهای پیشنهادی برای مدیریت بحران آب
مختاری با تأکید بر ضرورت اتخاذ راهکارهای اصولی و بنیادین، برخی از این راهکارها را تشریح کرد:
| راهکار | توضیحات |
| تعریف قلمرو مطالعاتی و حوضههای آبریز | برای مدیریت صحیح، ابتدا باید محدوده مطالعاتی مشخصی برای هر منطقه تعریف شده و بررسی دقیق منابع آب، میزان بارش و الگوهای بهرهبرداری انجام شود. |
| تخصیص عادلانه منابع آب | تخصیص آب باید بر اساس توان بومشناختی منطقه باشد تا تعادل و پایداری زیستمحیطی حفظ شود. |
| مدیریت حقابهبرها | حقابهها باید بر اساس قوانینی منصفانه میان ذینفعان توزیع گردد تا تعادل هیدرولوژیکی بازگردانده شود. |
| کاهش مصرف در بخش کشاورزی | حرکت به سمت کشاورزی گلخانهای و جایگزینی آن با کشت فضای باز میتواند مصرف آب را بهطور چشمگیری کاهش دهد. |
| جایگزینی صنایع آببر | باید صنایع ناکارآمد و آببر با فناوریهای دانشبنیان و کممصرف جایگزین شوند. |
| مدیریت ساختوساز | جلوگیری از ساختوسازهای غیرضروری و استفاده از واحدهای مسکونی خالی میتواند به کاهش مصرف آب و برق منجر شود. |
ضرورت مدیریت مشارکتی در منابع آب
این کارشناس تأکید کرد: استقرار مدیریت مشارکتی منابع آب بهعنوان یکی از مهمترین اصول برای حل بحران ضروری است. به عقیده وی، مشارکت مردم و بهرهبرداران در حفظ منابع آبی، کلید پایداری محیط زیست کشور در طول تاریخ بوده است. بنابراین، بازگشت به این رویکرد میتواند ابزار اصلی در کاهش مشکلات فعلی باشد.
لزوم برنامهریزی بلندمدت
مختاری با بیان اینکه اقدامات مذکور نیازمند زمان و برنامهریزی دقیق هستند، گفت: برای دستیابی به تعادل بومشناختی و پیشگیری از بحرانهای آتی، باید از زیربنا شروع کرد و با رویکرد کارشناسی و عقلانی پیش رفت. تنها از طریق مشارکت عمومی و اجرای گامبهگام میتوان به زیست پایدار ایران دست یافت.