عامل اصلی افزایش قیمت مسکن شناسایی شد!
اقتصاد ایرانی: ورود بانک‌ها به بازار مسکن و بنگاه‌داری، علت رشد نجومی قیمت خانه و زمین و افزایش تعداد خانه‌های خالی است؛ موضوعی که چالش جدی برای اقتصاد و درآمدهای مالیاتی کشور ایجاد کرده است.
یکی از عوامل تأثیرگذار بر افزایش قیمت مسکن، نقش بانک‌ها و وضعیت خانه‌های خالی در بازار است. در این مقاله به بررسی ارتباط بین بنگاه‌داری بانک‌ها، اثرات این بنگاه‌داری بر بازار مسکن و چالش‌های مرتبط با خانه‌های خالی پرداخته‌ایم.
بنگاه‌داری بانک‌ها و تأثیر آن بر بازار مالیاتی
امروزه فعالیت‌های بانک‌ها تنها به ارائه خدمات مالی و اعتباری محدود نمی‌شود؛ بلکه این نهادها به‌صورت مستقیم در حوزه‌های مختلفی مانند ساخت‌وساز، کشاورزی و بورس مشارکت دارند. ورود بانک‌ها به این عرصه‌ها، علاوه بر ایجاد پیچیدگی در ساختار درآمدی، پیامدهای متعددی به‌همراه داشته است:
ایجاد چالش در نظارت مالیاتی به‌دلیل فعالیت‌های گسترده و متنوع.
کاهش ظرفیت مالیاتی به‌دلیل معافیت‌های مالیاتی برخی شرکت‌های زیرمجموعه.
اختلال در عدالت مالیاتی به‌علت تفاوت در مالیات درآمدهای بانکی و بنگاه‌داری.
تأثیر بر قیمت و عرضه مسکن
بانک‌ها با منابع مالی گسترده‌ای که در اختیار دارند، توانایی خرید و نگهداری املاک در مقیاس بالا را دارند. این موضوع باعث شده است که:
واحدهای مسکونی توسط بانک‌ها احتکار شوند.
عرضه واقعی مسکن کاهش یابد.
قیمت‌ها روندی صعودی و غیرواقعی پیدا کنند.
چالش خانه‌های خالی
پدیده خانه‌های خالی یکی دیگر از عوامل افزایش قیمت مسکن است که دولت‌ها در بسیاری از کشورها برای مقابله با آن، مالیات ویژه‌ای وضع کرده‌اند. در ایران نیز این موضوع مورد توجه قرار گرفته، اما اجرایی شدن این سیاست با مشکلاتی روبه‌رو بوده است:
مشکل تأثیر| شناسایی نادرست خانه‌های خالی | عدم وصول مالیات مورد انتظار |
| مقاومت مالکان | عرضه محدود واحدهای مسکونی |
| جرایم مالیاتی ناکارآمد | ادامه احتکار مسکن |
علاوه بر این، نبود ضمانت اجرایی مؤثر به یکی از موانع جدی اجرای این سیاست بدل شده است. اصلاح ابزارهای تنبیهی و تقویت نظام اجرایی می‌تواند به افزایش کارایی این طرح کمک کند.
راهکارها برای بهبود وضعیت
برای مقابله با تأثیرات منفی بنگاه‌داری بانک‌ها و چالش خانه‌های خالی، کارشناسان پیشنهادات زیر را مطرح کرده‌اند:
افزایش شفافیت: استفاده از سامانه‌های گزارش‌دهی مالی و جلوگیری از فرار مالیاتی.
اصلاح قوانین مالیاتی: یکپارچه‌سازی مقررات و الزامی شدن ارائه صورت‌های مالی تجمیعی برای بانک‌ها.
به‌کارگیری فناوری‌های نوین: شناسایی خانه‌های خالی از طریق داده‌های مصرفی (مانند آب، برق و گاز).
تقویت همکاری بین دستگاه‌ها: ایجاد هماهنگی بیشتر میان سازمان امور مالیاتی، بانک مرکزی و شهرداری‌ها.
طراحی نظام مالیاتی پلکانی: افزایش مالیات با طولانی‌تر شدن مدت خالی‌بودن املاک.
بنگاه‌داری بانک‌ها و خانه‌های خالی به‌عنوان دو چالش کلیدی نظام مالیاتی کشور، تأثییر گسترده‌ای بر بازار مسکن و درآمدهای مالیاتی دارند. برای کاهش این تأثیرات منفی، بهبود زیرساخت‌های قانونی، فناورانه و همکاری مؤثر میان دستگاه‌های اجرایی ضروری است. سیاست‌های مالیاتی هدفمند و مبتنی بر شفافیت می‌تواند به ایجاد تعادل در بازار مسکن و افزایش درآمدهای مالیاتی کمک کند.
