همبستگی دفاعی و تقویت اعتماد عمومی

اقتصاد ایرانی: جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر کشور، تنها یک تقابل نظامی و امنیتی نبود؛ بلکه پیامدهای عمیق اجتماعی و روانی گسترده‌ای نیز در سطح جامعه به‌جا گذاشت.

یادداشت را به طور کامل بخوانید : 

یکی از برجسته‌‌‌ترین این تحولات، افزایش سطح همبستگی داخلی مردم ایران بود؛ تغییری چشمگیر که نشان داد چگونه یک تهدید خارجی می‌تواند شکاف‌‌‌های درونی را کمرنگ کرده و حس اتحاد ملی را تقویت کند. پیش از آغاز جنگ، جامعه ایران با چالش‌‌‌های متعددی دست‌‌‌به‌‌‌گریبان بود: کاهش اطمینان نسبت به دستگاه‌های اجرایی، نارضایتی از وضعیت اقتصادی و اختلاف‌‌‌نظرهای سیاسی. در چنین شرایطی، مشارکت اجتماعی و سیاسی به‌‌‌طور محسوسی کاهش یافته بود. فضای رسانه‌‌‌ای و شبکه‌‌‌های اجتماعی، عمدتا درگیر انتقاد و اعتراض بود و انسجام ملی در سطحی نازل قرار داشت. با آغاز حملات اسرائیل، فضا به‌‌‌یک‌‌‌باره تغییر کرد.

تهدید خارجی، مردم را در برابر دشمن مشترک به هم نزدیک‌‌‌تر کرد؛ حتی گروه‌‌‌های منتقد نظام نیز مواضع حمایتی اتخاذ کردند. لحن فضای مجازی و رسانه‌‌‌ها از انتقاد به همبستگی تغییر یافت. تمرکز عمومی از مسائل داخلی به دفاع از کشور معطوف شد. در بسیاری از شهرها، مردم با روحیه داوطلبانه در مراسم تشییع شهدا، امدادرسانی، و پشتیبانی از نیروهای نظامی شرکت کردند. این رفتارها نشان داد که ریشه‌‌‌های سرمایه اجتماعی، با وجود فرسایش تدریجی، همچنان در جامعه زنده است و می‌تواند در لحظه بحران فعال شود. سرمایه اجتماعی، به‌‌‌زبان ساده، یعنی میزان اعتمادی که مردم به یکدیگر و به نهادهای اجتماعی دارند؛ میزان مشارکت، همکاری و مسوولیتی که برای حفظ امنیت، رفاه و انسجام جامعه از خود نشان می‌دهند. همبستگی داخلی یکی از اصلی‌‌‌ترین نمودهای این سرمایه است. جنگ ۱۲روزه نشان داد که در دل جامعه ایرانی، به‌رغم فشارهای سیاسی و اقتصادی، ظرفیت‌‌‌ همدلی و اتحاد همچنان وجود دارد.

در روزهای نخست جنگ، شاهد نوعی «فعال‌‌‌سازی اضطراری سرمایه اجتماعی» بودیم. جامعه‌‌‌ای که در حالت عادی با شکاف و واگرایی مواجه بود، ناگهان در برابر تهدید بیرونی واکنشی یکپارچه از خود نشان داد. از جناح‌‌‌های سیاسی تا شهروندان عادی، همگی در کنار هم قرار گرفتند. حتی جریان‌‌‌های منتقد نیز به‌‌‌صراحت از نیروهای مسلح حمایت کردند. رسانه‌‌‌های رسمی و غیررسمی نیز در تقویت روایت مقاومت و پایداری نقش داشتند. این همگرایی نشان داد که سرمایه اجتماعی در ایران، اگرچه در سال‌های اخیر تا حدودی تضعیف شده، اما از بین نرفته و در لحظات حساس می‌تواند به‌‌‌سرعت فعال شود.

منبع:دنیای اقتصاد