ترامپ و نوسانات غافلگیرکننده/ پشت پرده تصمیمات جنجالی
احمد زیدآبادی

دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین آمریکا، همچنان با تصمیمها و اظهارنظرهای غیرمنتظره خود خبرساز است. رفتار غیرقابل پیشبینی او میان دیپلماسی و تهدید نظامی، رهبران جهان را سردرگم کرده است.
سیاستهای خارجی دونالد ترامپ همچنان با نوسانات غافلگیرکنندهای همراه است. او در مورد موضوعاتی همچون مسائل بینالمللی، جنگ، مهاجرت، و بحرانهای جهانی، مسیرهای متناقضی را دنبال میکند. گاه مواضع صلحطلبانه اتخاذ میکند و گاه با لحن تهدیدآمیز و استفاده از قدرت نظامی اظهارنظر میکند. این رویکرد ترامپ باعث شده است که رهبران خارجی در مواجهه با او نتوانند پیشبینی قطعی از رفتارهایش داشته باشند.
نوسانات موضعگیری ترامپ
ترامپ تاکنون نشان داده است که در مواقع زیادی از سیاستهای ثابتی پیروی نمیکند. در سخنرانیهایی که در مجمع عمومی سازمان ملل انجام داده، شاهد تضادهای بسیاری در اظهارات او بودهایم؛ از انتقاد به مهاجرت و عملکرد سازمان ملل گرفته تا مسائل جنگ و بحرانهای جهانی. او اغلب به جای ایجاد اجماع، زبان تند خود را علیه متحدان و غیرمتحدان به کار میبرد.
معاملۀ قرن و مسئلۀ فلسطین
در دور نخست ریاستجمهوری، ترامپ خود را بهعنوان حلکننده بحران فلسطین معرفی کرد. طرحی که تحت عنوان «معاملۀ قرن» ارائه داد، از نظر بسیاری به سود کامل اسرائیل جهتگیری شده بود. با این وجود، ادعای او مبنی بر حمایت از راهحل دو کشوری، در سطح جهانی مقبول نیفتاد.
در دور دوم ریاستجمهوری، ترامپ بارها وعده پایان جنگ در غزه را داده است اما همچنان شرایط واضح و مشخصی برای پایان این بحران اعلام نشده است. او گاه از خروج فلسطینیان و تبدیل نوار غزه به منطقهای توریستی سخن میگوید و گاه به طرحهایی مانند طرح تونیبلر برای ادارۀ بینالمللی این منطقه تمایل نشان میدهد.
جنگ روسیه و اوکراین
در موضوع جنگ روسیه علیه اوکراین، ترامپ مواضع متناقضی داشته است. در ابتدا، او از ولادیمیر پوتین حمایت کرد و حتی از رئیسجمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی انتقاد کرد. اما در ادامه، در نطقهای اخیرش خواستار تحریم جهانی نفت روسیه، فشار اقتصادی بیشتر بر مسکو و کمک نظامی به اوکراین شد. این تغییر رویکرد ترامپ احتمالاً با هدف کشاندن پوتین به میز مذاکره باشد.
رویکرد ترامپ نسبت به ایران
در مورد ایران، ترامپ همچنان سیاستهای گذشتۀ خود را تکرار میکند. او مدعی شده است که پیشنهاد سخاوتمندانهای به ایران داده اما بازخوردی جز تهدید دریافت نکرده است. با وجود این، هیچ جزئیاتی از پیشنهاد ترامپ یا چشماندازی از روابط میان دو کشور مطرح نشده است. او بارها بر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای تأکید کرده اما جزئیات عملی سیاستهایش همچنان مبهم هستند.
جدول مقایسۀ مواضع ترامپ در مسائل مهم بینالمللی
موضوع موضع اولیه موضع فعلی نتیجهگیریفلسطین و غزه | راهحل دو کشوری و حمایت از اسرائیل | حمایت تلویحی از خروج فلسطینیان و ادارۀ بینالمللی | موضعگیری نامشخص |
جنگ روسیه و اوکراین | حمایت از پوتین | فشار اقتصادی و کمک نظامی به اوکراین | تغییر رویکرد به سود اوکراین |
ایران | مخالفت با توافقات هستهای | پیشنهاد سخاوتمندانه (نامشخص) | بلاتکلیفی در سیاستها |
تحلیل نهایی
نوسانات در تصمیمات ترامپ نشاندهندۀ نبود یک استراتژی جامع و منسجم در سیاستهای خارجی او است. این نوسانات ممکن است ناشی از رویکرد تهاجمی او باشد که بیش از نتیجهگیری منطقی به دنبال جلب توجه و ایجاد فشار است. این مسئله باعث میشود که کشورهای طرف مقابل برای پیشبینی حرکات ترامپ دچار سردرگمی شوند. در نتیجه، ایجاد یک نظم جهانی مؤثر و توافقات پایدار در زمان ریاست او دشوار به نظر میرسد.