رسوایی مسکن ملی؛ حقیقت تلخ بالاخره آشکار شد
اقتصاد ایرانی: بلاتکلیفی و رکود در پروژه‌های نهضت ملی مسکن، موجی از نارضایتی و ناامیدی میان ثبت‌نام‌کنندگان ایجاد کرده است؛ وعده‌های غیرواقعی و عدم شفافیت در زمان‌بندی تکمیل واحدها، اعتماد مردم به این طرح ملی را به شدت کاهش داده است.
در بسیاری از شهرها، متقاضیان می‌گویند پروژه‌های نیمه‌کاره در سکوت رها شده‌اند. کارگاه‌ها تعطیل یا با حداقل نیرو فعال‌اند و مصالح ساختمانی مدت‌هاست روی زمین مانده است. کمبود منابع مالی، نوسان قیمت مصالح و تغییر مکرر سیاست‌های اعتباری دلایل این رکود اعلام می‌شود. اما از نگاه مردم، این دلایل دیگر قانع‌کننده نیستند. آنان انتظار دارند دولت به‌عنوان متولی اصلی پروژه، برنامه‌ای شفاف و زمان‌بندی مشخص برای اتمام واحدها ارائه دهد.
مشکلات تخصیص تسهیلات بانکی: دغدغه متقاضیان
عدم تخصیص به‌موقع تسهیلات بانکی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های متقاضیان است. بسیاری از پروژه‌ها به دلیل نبود منابع مالی متوقف مانده‌اند، در حالی که بانک‌ها از پرداخت وام‌های وعده‌داده‌شده طفره رفته یا شرایط سختی برای پرداخت تعیین کرده‌اند. نتیجه این تعلل، افزایش هزینه ساخت، بالا رفتن سهم آورده متقاضیان و فشار مضاعف بر اقشار کم‌درآمدی است که با امید به حمایت دولت در این طرح شرکت کرده‌اند.
عدم نظارت مؤثر بر عملکرد پیمانکاران
نبود نظارت مؤثر بر عملکرد پیمانکاران و دستگاه‌های اجرایی، بحران را تشدید کرده است. برخی پروژه‌ها فاقد پیشرفت فیزیکی ملموس، همچنان در فهرست فعال قرار دارند، در حالی که مردم ناچارند اقساط خود را پرداخت کنند. این وضعیت، احساس بی‌عدالتی، بی‌اعتمادی و حتی انصراف از طرح را میان متقاضیان افزایش داده است.
مطالبه مردم: شفافیت و پاسخ‌گویی
متقاضیان نه انتظار دارند معجزه شود و نه سرعت ساخت بالا باشد، بلکه خواهان اطلاع‌رسانی دقیق، مدیریت یکپارچه و اراده جدی برای اتمام پروژه‌ها هستند. بلاتکلیفی‌های مداوم موجب دامن زدن به بی‌اعتمادی عمومی شده است و هدف اصلی طرح یعنی تأمین مسکن برای اقشار متوسط و کم‌درآمد را به چالش کشیده است.
چالش‌های تأمین مالی در نوسازی بافت‌های فرسوده
عبدالرضا گلپایگانی، مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران، درباره روند نوسازی بافت‌های فرسوده کشور گفت: در زمینه نوسازی بافت‌ها، یکی از مسائل مهم تأمین مالی است. ساکنان این مناطق توانایی پرداخت هزینه‌های ساخت‌وساز را ندارند و به تسهیلات بانکی وابسته‌اند. اما اثرگذاری وام‌های بانکی در سال‌های اخیر کاهش یافته است.
کاهش سهم وام‌های بانکی در ساخت‌وساز
گلپایگانی گفت: زمانی بیش از ۵۰ درصد هزینه ساخت و ساز در قالب وام بانکی به سازندگان پرداخت می‌شد، اما افزایش قیمت مصالح و سایر هزینه‌ها باعث کاهش سهم وام شده است. طبق قانون، ۲۵ درصد از تسهیلات نهضت ملی مسکن باید به بافت‌های هدف بازآفرینی اختصاص یابد، اما این امر تحقق نیافته است.
عدم تحقق وعده تسهیلات بانکی در نهضت ملی مسکن
وی خاطرنشان کرد: در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۸ هزار متقاضی برای دریافت تسهیلات نوسازی معرفی شدند اما تنها ۴ هزار فقره وام پرداخت شده است. متأسفانه، بانک‌ها تعهد پرداخت ۸۰۰ فقره تسهیلات نهضت ملی مسکن را نیز کاملاً اجرا نکرده‌اند.
نقش مدیریت شهری در نوسازی بافت‌ها
در این میان، شهرداری‌ها نقش کلیدی در اجرای عملیات میدانی دارند. شرکت بازآفرینی شهری در کنار شهرداری‌ها و دستگاه‌های خدمت‌رسان تلاش می‌کند تا سرانه‌های خدماتی، آموزشی و درمانی، و سایر نیازها را در این مناطق تأمین کند.
مشکلات صدور پروانه‌های ساختمانی
وی اظهار داشت: توانمندسازی اجتماعی ساکنان و اتصال این مناطق به جریان‌های اقتصادی از اهداف شرکت بازآفرینی شهری است. اما صدور پروانه ساخت در برخی مناطق، به گردنه‌ای دشوار تبدیل شده است. زمان صدور پروانه در کلان‌شهرها پیچیده‌تر شده و تا ۷ یا ۸ ماه طول می‌کشد.
گلپایگانی تأکید کرد: تا زمانی که این آسیب‌ها اصلاح نشود و برای هر بخش از فرآیند صدور پروانه راهکار عملیاتی اجرا نگردد، مشکل صدور پروانه ساخت به‌ویژه در کلان‌شهرها همچنان پابرجا خواهد بود.
