برنج پاکستانی و شوک قیمتی جدید/ علت این اختلاف چیست؟

مدتی است که بازار برنج در کشور با مشکلات جدی مواجه شده و قیمت‌ها روندی صعودی را طی می‌کنند. این وضعیت، نه تنها مصرف‌کنندگان را تحت فشار قرار داده بلکه به گفته مجیدرضا خاکی، دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران، به دلیل سیاست‌های نادرست ارزی، مشکلات بیشتری را ایجاد کرده است. خاکی ضمن انتقاد از تخصیص ارز ترجیحی برای واردات برنج، پیشنهاد حذف کامل این ارز را مطرح کرده است.

ضرورت اصلاح سیاست‌گذاری ارزی

خاکی در گفت‌وگوی خود تأکید کرده است که در شرایط فعلی، بهترین زمان برای اصلاح سیاست‌های ارزی و تجاری فراهم است. وی معتقد است که حذف ارز ترجیحی نه تنها فشار منابع ارزی کشور را کاهش می‌دهد بلکه در نهایت به سود مصرف‌کننده تمام خواهد شد و امکان تنظیم بهتر قیمت‌ها فراهم خواهد شد.

به گفته او، مکاتبات متعددی با مقامات عالی کشور انجام شده و از آنها درخواست شده تا این امر هرچه سریع‌تر اجرایی شود. اما همچنان شائبه‌هایی درخصوص تخصیص ارز ترکیبی (۶۰ درصد ارز مبادله‌ای و ۴۰ درصد ارز ترجیحی) وجود دارد که نگرانی‌های واردکنندگان را افزایش داده است.

مشکلات ناشی از سیاست ارز ترکیبی

یکی از مشکلات اصلی سیاست ارز ترکیبی، انتقال سود اصلی به حلقه‌های واسطه است. این سیاست، به جای کمک به هدف اصلی که حمایت از مصرف‌کننده نهایی است، منجر به افزایش سود غیرشفاف واسطه‌ها شده است.

مشکل دیگر این سیاست، عدم شفافیت در قیمت‌گذاری به دلیل شناور بودن نرخ ارز مبادله‌ای است. خاکی معتقد است که فاصله زمانی میان ترخیص کالا و تخصیص ارز باعث شده تا واردکنندگان در شرایطی مبهم تصمیم‌گیری کنند و جریان عرضه کالا نیز مختل شده است.

فرصت مناسب برای آزادسازی نرخ ارز

با توجه به اینکه قیمت برنج ایرانی به چندین برابر برنج وارداتی رسیده، خاکی این وضعیت را فرصتی مناسب برای آزادسازی نرخ ارز می‌داند. وی اشاره کرده است که برنج با قیمت مصوب نیز عملاً به دست مصرف‌کننده واقعی نمی‌رسد. در نتیجه، آزادسازی نرخ ارز می‌تواند حداقل یک میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی برای کشور به همراه داشته باشد.

همچنین این سیاست، شرکت‌های کاغذی که صرفاً برای استفاده از ارز یارانه‌ای ایجاد شده‌اند را حذف خواهد کرد و بازار را به سمت رقابتی‌سازی سوق می‌دهد.

تمرکز بر واردات برنج پاکستانی

یکی از پیشنهادات انجمن، آزادسازی ارز برای واردات برنج پاکستانی است. خاکی توضیح داده است که بازار برنج هندی به‌طور کلی متعادل است، اما برنج پاکستانی به دلایلی همچون شباهت زیاد به برنج ایرانی و افزایش قیمت در کشور مبدأ، بیشترین تخلفات از جمله گران‌فروشی و اختلاط را تجربه می‌کند.

وی اظهار داشت که رشد بی‌رویه قیمت برنج پاکستانی ناشی از همین اختلالات ساختاری است و آزادسازی ارز این گروه کالایی می‌تواند به کاهش قیمت در مبدأ و ایجاد ثبات در بازار کمک کند.

جدول مقایسه قیمت‌ها

تحلیل نهایی

بررسی وضعیت قیمت‌ها نشان‌دهنده شکاف قابل توجه میان بازارهای داخلی و خارجی است. آزادسازی نرخ ارز می‌تواند به تعدیل قیمت‌ها و کاهش تخلفات کمک کند. همچنین حذف ارز ترجیحی، مسیر رقابت سالم میان تأمین‌کنندگان را فراهم می‌کند و در نهایت به نفع مصرف‌کننده خواهد بود.