صادرات نفت ایران در لبه پرتگاه/ آیا مکانیسم ماشه به کار افتاده است؟
اقتصاد ایرانی: هشدار درباره سقوط صادرات نفت ایران؛ در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، صادرات نفت ایران حتی به چین متوقف می‌شود و به زیر ۴۰۰ هزار بشکه در روز کاهش می‌یابد.
مکانیسم ماشه راهکاری است که در قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و توافق هسته‌ای برجام پیش‌بینی شده و این امکان را فراهم می‌کند که در صورت نقض قابل‌توجه تعهدات هسته‌ای توسط ایران، تحریم‌های شورای امنیت بدون نیاز به رأی‌گیری جدید و بدون حق وتوی کشورها به طور خودکار و طی ۳۰ روز بازگردانده شوند. کشورهای اروپایی عضو برجام یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان هشدار داده‌اند که اگر پیشرفت مشخصی در مذاکرات هسته‌ای یا همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا پایان ماه اوت صورت نگیرد، امکان فعال‌سازی این مکانیسم وجود دارد.
فضای سیاسی این موضوع بر مسائل اقتصادی و به خصوص صادرات نفت ایران تاثیر قابل توجهی خواهد گذاشت. تاکنون ایران تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد و از روش‌های مختلفی همچون استفاده از ناوگان دریایی با پرچم کشورهای دیگر تلاش می‌کند صادرات نفت خود را ادامه دهد. به این ترتیب، روزانه حدود ۱.۵ میلیون بشکه نفت صادر می‌کند. پرسش اصلی این است که اگر مکانیسم ماشه فعال شود، آیا این مسیرهای محدود برای دور زدن تحریم‌ها و ادامه صادرات نفت نیز مسدود خواهند شد؟
چین: تنها مسیر صادرات، در آستانه مسدود شدن؟
در صورتی که ایران بار دیگر تحت تحریم‌های سازمان ملل قرار گیرد، خرید نفت توسط چین نیز به عنوان اقدامی غیرقانونی تلقی خواهد شد. مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس نفت و انرژی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اظهار کرد: واقعیت این است که تحریم‌های ثانویه آمریکا تأثیر اصلی را بر صادرات نفت ایران گذاشته‌اند و عملاً دست کشور را در بازار جهانی بسته‌اند. اکنون تنها مقصد صادرات نفت ایران کشور چین است و مشکلات نقل و انتقال پول نیز به شدت تأثیرگذار هستند.
او اضافه کرد: اگر مکانیسم ماشه فعال شود، ایران بار دیگر به دوران مشابه زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد بازگشت خواهد کرد؛ زمانی که تحت تحریم‌های شورای امنیت قرار داشت. این تحریم‌ها می‌تواند حتی خرید نفت توسط چین را غیرقانونی کند و مسیر صادرات به پایین‌ترین مقدار خود برسد.
کشتی‌ها در خطر: بازرسی در آب‌های آزاد و مصادره محموله‌ها
براساس قوانین قطعنامه‌های شورای امنیت، کشورها این اجازه را خواهند داشت تا کشتی‌هایی که مظنون به حمل کالاهای ایرانی هستند، در هر نقطه‌ای از جهان بازرسی کنند. مرتضی بهروزی‌فر عنوان کرد: نکته مهم این است که اگر ثابت شود کشتی حاوی نفت ایران است، محموله ممکن است مصادره شود. این وضعیت بدون شک می‌تواند شرایط اقتصادی کشور را به مراتب دشوارتر کند.
این کارشناس انرژی توضیح داد که پیش از توافق برجام، تحریم‌های مشابه منجر به کاهش شدید صادرات نفت ایران شده بود. اکنون نیز صادرات عمدتاً توسط شرکت‌های کوچک چینی انجام می‌شود که فشارهای آمریکا برایشان اهمیتی ندارد. اما باید توجه داشت که حتی اگر تحریم‌های شورای امنیت مطرح نباشد، آمریکا می‌تواند با تهدید چین به نحوی تجارت نفت را محدود سازد.
سقوط آزاد: پیش‌بینی صادرات نفت به زیر ۴۰۰ هزار بشکه در روز!
به گفته بهروزی‌فر، فعال‌سازی مکانیسم ماشه می‌تواند صادرات نفت ایران را دچار سقوط آزاد کند و حتی به زیر ۴۰۰ هزار بشکه در روز برساند. اگر تحریم‌های بین‌المللی تصویب شوند، چین نیز قادر به همکاری نخواهد بود و مسیرهای باقی‌مانده برای صادرات نفت مسدود خواهد شد.
