پزشکیان تصمیمش را گرفت / خبر خوش کالابرگی برای 7 دهک کم درآمد !

تعهد دولت به کالابرگ ماهانه

دولت اعلام کرده در راستای کاهش هزینه‌های معیشتی، طرح کالابرگ الکترونیک را به هفت دهک از مردم اختصاص خواهد داد. این طرح که طی سه مرحله قبلی در کشور اجرا شده، مرحله چهارم خود را با اعتبار ۲۷ هزار میلیارد تومان از شهریور ۱۴۰۴ شروع می‌کند. با توجه به تخمین‌های ارائه‌شده، طرح مذکور نیازمند بیش از ۳۲۰ هزار میلیارد تومان بودجه سالانه است که معادل تقریباً نیمی از بودجه عمرانی کشور خواهد بود.

معضل تأمین مالی طرح

در حال حاضر، دولت ماهانه حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان بابت یارانه نقدی به ۹ دهک جامعه اختصاص می‌دهد و اضافه شدن پرداخت کالابرگ به‌طور همزمان فشار مالی بیشتری بر بودجه کشور تحمیل کرده است. با وجود پیشنهادهایی نظیر جایگزینی یارانه نقدی با کالابرگ، دولت تاکنون تصمیم گرفته هر دو سیاست را به طور موازی اجرا کند.

کمبود منابع جایگزین

سازمان برنامه و بودجه برخی منابع کالابرگ را از عوارض واردات خودرو توسط ایرانیان خارج از کشور اعلام کرده، اما این منابع به‌مراتب کمتر از نیاز مالی طرح هستند. برای مثال، درآمد پیش‌بینی‌شده از این منبع در سال جاری کمتر از ۵ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده است. کارشناسان تأکید دارند که بدون اصلاحات اساسی، اجرای این طرح پایدار نخواهد بود.

انحراف از ماهیت اصلی کالابرگ

هدف اولیه طرح کالابرگ، حذف ارز ترجیحی و تثبیت قیمت کالاهای اساسی بود، اما نسخه کنونی آن به طرحی مشابه یارانه نقدی تبدیل شده است. در این طرح، مردم مجبورند کالاهای خود را به قیمت بازار خریداری کنند و تأثیر چندانی بر تورم یا شرایط اقتصادی نیافتاده است. مجلس بارها خواستار بازگشت طرح به اهداف اولیه شده است.

مواضع مجلس درباره طرح کالابرگ

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، تأکید کرده که طرح کالابرگ باید قیمت کالاهای اساسی را برای مصرف‌کنندگان تثبیت کند. همچنین بند ت تبصره ۱۳ قانون بودجه، دولت را موظف می‌کند که امکان تبدیل یارانه نقدی به کالابرگ را فراهم کند. با این حال، اجرای یارانه نقدی در کنار کالابرگ همچنان از منابع محدود استفاده می‌کند.

گزینه‌های جایگزین برای آینده کالابرگ

کارشناسان سه راهکار را برای اجرای طرح کالابرگ پیشنهاد می‌کنند:

۱. ادامه مدل فعلی، که شامل پرداخت همزمان یارانه نقدی و کالابرگ است و موجب افزایش کسری بودجه می‌شود.

۲. بازگشت به مدل اولیه، که یارانه نقدی کاملاً جای خود را به کالابرگ می‌دهد و قیمت کالاهای اساسی تثبیت می‌شود.

۳. مدل ترکیبی، که بخشی از یارانه به‌صورت نقدی و بخشی به‌صورت کالابرگ به دهک‌های پایین‌تر اختصاص یابد. حذف یارانه دهک‌های بالاتر می‌تواند منابع لازم برای اجرای این مدل را فراهم کند.

نیاز به اصلاح ساختاری

کارشناسان هشدار داده‌اند که بدون اصلاح ساختار مالی و اختصاص منابع پایدار، تداوم طرح کالابرگ ماهانه ممکن است به چالش‌های جدی مالی منجر شود. اجرای دقیق تبصره ۱۳ بودجه و تثبیت قیمت کالاهای اساسی می‌تواند فرمول موفقی برای حمایت از اقشار کم‌درآمد و رفع ناپایداری مالی باشد.