تکلیف قیمت بنزین مشخص می شود / احتمال سه‌نرخی شدن بنزین + جزییات
اقتصاد ایرانی: مجلس برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین و گازوئیل ندارد و تنها گزینه مطرح، عرضه بنزین سوپر با نرخ آزاد است؛ خبری که به تغییرات محدود در دسترسی به سوخت اشاره دارد.
سید اسماعیل حسینی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس، در مورد مشکلات *ناترازی* در بخش انرژی توضیح داد: این ناترازی‌ها مربوط به این دوره از مدیریت نیست، بلکه نتیجه ترک فعل‌ها و نظارت‌های نادرستی است که در گذشته انجام شده و اکنون ما را به چنین شرایطی رسانده است. ایشان تاکید کرد که حل این مشکلات نیازمند اقداماتی جدی در زمینه‌های *تولید*، *بهینه‌سازی مصرف* و *اقتصاد انرژی* است که متأسفانه تا کنون کم‌کاری‌هایی در این حوزه‌ها دیده شده است.
وی همچنین اضافه کرد: در حوزه‌هایی مانند مدیریت خاموشی‌ها، کاهش تلفات شبکه، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و مقابله با ماینرها و انشعابات غیرمجاز، ضرورت مدیریت بهینه‌تر احساس می‌شود که به صورت انتقادی به دولت منتقل شده است. اما با وجود این نقدها، فضای کلی به سمت استیضاح وزیر سوق پیدا نکرده است.
اختیارات قیمت‌گذاری بنزین؛ دولت یا مجلس؟
حسینی در خصوص موضوع قیمت‌گذاری *بنزین* به نکاتی اشاره کرد و گفت: مجلس در حال حاضر هیچ برنامه‌ای برای اصلاح قیمت *بنزین* و *گازوئیل* ندارد، زیرا این تصمیمات در اختیار دولت قرار دارد و مجلس مداخله‌ای در این زمینه نمی‌کند. تنها برنامه‌ای که وجود دارد، ارائه بنزین سوپر با قیمت آزاد برای کسانی است که تمایل و توان استفاده از این سوخت را دارند.
چالش‌های گازی در فصل زمستان
وی با اشاره به نگرانی‌های مربوط به قطعی احتمالی برق و گاز در فصل زمستان یادآور شد: در زمستان گذشته با مشکل تأمین برق روبرو بودیم، زیرا بیشتر نیروگاه‌های ما بر اساس سوخت *گاز طبیعی* فعالیت می‌کنند و تأمین این سوخت با دشواری‌هایی همراه است. برای گذر از چالش‌های امسال، برنامه‌هایی برای تأمین گاز و افزایش ذخایر نفت و گاز تدوین شده است.
با این حال، حسینی هشدار داد که مصرف انرژی سالانه در حال افزایش است و پیش‌بینی می‌شود که این روند در زمستان امسال نیز ادامه یابد. بنابراین، *صرفه‌جویی* در مصرف انرژی همچنان اهمیت بالایی دارد و باید به آن توجه ویژه‌ای شود.
اولویت بهینه‌سازی مصرف پیش از توسعه نیروگاه‌ها
حسینی در خصوص گسترش نیروگاه‌های تجدیدپذیر اعلام کرد: دولت توانسته طی ۱۱ ماه گذشته حدود ۸۰۰ مگاوات به ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر کشور اضافه کند. اما تاکید کرد که پیش از هر اقدامی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، باید موضوع *بهینه‌سازی مصرف* در کشور به طور جدی پیگیری شود تا اتلاف انرژی کاهش یابد.
وی افزود: بهینه‌سازی مصرف اولویتی است که به ما اجازه می‌دهد بهره‌وری لازم را از نیروگاه‌های خورشیدی که هزینه‌های بالایی دارند دریافت کنیم. همچنین اعلام شد که حدود ۲.۳ میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای توسعه ۷ هزار مگاوات انرژی خورشیدی در نظر گرفته شده است.
کاهش تلفات در شبکه توزیع برق
سخنگوی کمیسیون انرژی در ادامه به میزان *هدررفت* انرژی برق اشاره کرد و گفت: تلفات در شبکه انتقال و توزیع برق کشور به ترتیب حدود ۱۲ درصد و ۱۵ درصد است. این در حالی است که میانگین جهانی هدررفت در این حوزه تنها ۵ درصد است. وی تاکید کرد که با کاهش تنها یک درصد از تلفات در شبکه، معادل افزایش ۸۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق اضافه خواهد شد.
احتمال سه‌نرخی شدن بنزین در ایران قوت گرفت
با وجود تاکید سخنگوی دولت بر عدم تغییر قیمت بنزین سهمیه‌ای، زمزمه‌ها درباره ایجاد نرخ سوم برای بنزین، به ویژه برای مصرف مازاد ۱۶۰ لیتر در ماه، قوت گرفته است.
سخنگوی دولت: قیمت بنزین سهمیه‌ای تغییر نمی‌کند
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، روز سه‌شنبه ۱۳ آبان در نشست خبری اعلام کرد: «دولت هیچ برنامه‌ای برای تغییر قیمت بنزین سهمیه‌ای، چه ۱۵۰۰ تومان و چه ۳۰۰۰ تومان، ندارد.» او افزود که هدف دولت از هر گونه تغییر در سیاست سوخت، ساماندهی منابع ارزی و بهبود معیشت مردم است.
همچنین ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس، با اشاره به زمزمه‌های افزایش قیمت بنزین گفت: «مجلس در جریان این موضوع نیست و هرگونه اجرای ناگهانی آن می‌تواند خطرآفرین باشد.»
نرخ سوم بنزین در حال بررسی است
رضا سپهوند، دبیر کمیسیون انرژی مجلس، خبر داد که دولت در حال بررسی طرحی است که در صورت تصویب از سال ۱۴۰۵ اجرایی خواهد شد. طبق این طرح، علاوه بر سهمیه‌های ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی، نرخ سومی برای بنزین ایجاد خواهد شد که رقم پیشنهادی آن ۷۵۰۰ تومان است.
سپهوند دلیل نیاز به این نرخ جدید را مصرف بالای خودروهای داخلی و پرمصرف بودن آنها عنوان کرد: «میانگین مصرف خودروهای ایرانی ۱۱ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است، در حالی که این رقم در ترکیه ۸ لیتر است. موتورهای خودروهای داخلی قدیمی هستند و سرمایه‌گذاری روی آنها چندان منطقی نیست.
آیا نرخ سوم فشار بر مردم ایجاد می‌کند؟
احسان جان‌محمدی، دبیر انجمن صنفی CNG کشور، معتقد است که اجرای نرخ سوم تنها گروه کوچکی از مصرف‌کنندگان پرمصرف را تحت تاثیر قرار می‌دهد: «۹۵ درصد دارندگان خودرو با سهمیه‌های فعلی یعنی ۶۰ لیتر با نرخ ۱۵۰۰ تومان و ۱۰۰ لیتر با نرخ ۳۰۰۰ تومان، تمام نیاز ماهانه خود را تامین می‌کنند.»
با این حال، بررسی‌های فنی نشان می‌دهد که مصرف واقعی خودروهای داخلی اغلب از میانگین جهانی بالاتر است و برخی خانوارها حتی با مصرف متوسط، ممکن است مشمول نرخ سوم شوند. از عوامل اصلی مصرف بالای بنزین می‌توان به پرمصرف بودن خودروهای داخلی، کیفیت پایین بنزین تولیدی، رشد جمعیت و توسعه‌نیافتن حمل‌ونقل عمومی اشاره کرد.
ابهام در نرخ‌ها؛ ۵۰۰۰ تومان یا ۷۵۰۰ تومان؟
حسین صمصامی، نماینده مجلس، در شبکه‌های اجتماعی مدعی تصویب طرحی برای تعیین قیمت بنزین سه‌نرخی شد و به نرخ‌های ۱۵۰۰، ۳۰۰۰ و ۵۰۰۰ تومانی اشاره کرد. او همچنین نسبت به احتمال ایجاد رانت و فساد در نظام چندنرخی هشدار داد و پرسید که چرا دولت با وجود خطر رانت، به این سیاست ادامه می‌دهد.
با توجه به اظهارات مسئولان و کارشناسان، به نظر می‌رسد دولت قصد ندارد قیمت بنزین سهمیه‌ای را تغییر دهد، اما نرخ سوم برای مصرف مازاد خودروها در دست بررسی است. اجرای این سیاست می‌تواند فشار مالی بر گروه محدودی از مصرف‌کنندگان پرمصرف وارد کند، اما اثر آن بر اکثریت مردم محدود خواهد بود. با این حال، مصرف بالای واقعی خودروهای داخلی ممکن است باعث شود برخی خانوارهای متوسط نیز مشمول نرخ سوم شوند و بحث درباره عدالت سوختی و بهینه‌سازی مصرف همچنان ادامه دارد.
