تصمیم جدید دولت پزشکیان/ ماهانه 900 هزار تومان به حساب مردم
اقتصاد ایرانی: طرح جدید دولت پزشکیان برای حمایت از اقشار کم‌درآمد: پرداخت ترکیبی یارانه نقدی و کالابرگ با مبلغ ماهانه تا ۹۰۰ هزار تومان آغاز شد؛ تمرکز این سیاست بر کاهش فشار تورم و تأمین نیازهای اساسی خانوارها است.
طبق ارزیابی‌های منتشر شده، در مرحله اخیر کالابرگ الکترونیکی حدود ۲۷ همت منابع تزریق شده و پیش‌بینی می‌شود برای نیمه دوم سال، مجموع منابع مورد نیاز این طرح از مرز ۱۶۰ هزار میلیارد تومان عبور کند. این ارقام زمانی اهمیت پیدا می‌کنند که بدانیم حذف یارانه‌های نقدی سه دهک پردرآمد جامعه حدوداً ۱۳۵ هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی به سایر دهک‌ها نیاز دارد. بر همین اساس، تامین اعتبار پایدار همچنان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سیاست‌گذاران باقی مانده است.
چالش‌های تامین منابع مالی یارانه‌ها
طبق گزارش دیوان محاسبات کشور، عملکرد طرح هدفمندی یارانه‌ها در سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که تنها ۵۷ درصد از منابع مصوب واقعاً وصول شده‌اند، اما در مقابل ۹۰ درصد مصارف برنامه‌ریزی شده عملیاتی شده است. به عبارتی، دولت برای جبران ناترازی مالی، مجبور به برداشت از منابعی مانند خزانه‌داری کل کشور، تنخواه بانک مرکزی و حساب‌های مالی شرکت‌های دولتی شده که این رقم بالغ بر ۲۶۶ هزار میلیارد تومان بوده است. این وضعیت بر ضرورت بازنگری در شمول یارانه‌ها و اصلاحات ساختاری در درآمد و هزینه‌ها تاکید دارد.
زمان و نحوه استفاده از کالابرگ الکترونیکی
کالابرگ الکترونیکی به عنوان یک اعتبار خرید، بر روی سبدی از ۱۱ قلم کالای اساسی قابل اعمال است. ذی‌نفعان می‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌ها یا درگاه‌های طرف قرارداد از این اعتبار استفاده کنند. طبق اطلاعیه‌های رسمی، شارژ مرحله‌ای شهریور ماه برای دهک‌های اول تا سوم آغاز شده است و سایر دهک‌ها نیز به ترتیب تا پایان بازه زمانی اعلام شده (مثلاً تا پایان آبان) امکان استفاده خواهند داشت.
مرحله شارژ دهک‌های مشمول مهلت مصرف| مرحله اول | دهک‌های ۱ تا ۳ | تا پایان شهریور |
| مرحله دوم | دهک‌های ۴ تا ۷ | تا پایان آبان |
حذف تدریجی یارانه دهک‌های پردرآمد
براساس گزارش‌های منتشر شده، دولت برنامه دارد از تابستان سال ۱۴۰۴ حذف تدریجی یارانه نقدی دهک‌های پردرآمد را آغاز کند. معیار این اقدام عمدتاً بر اساس اطلاعات درآمدی و دارایی افراد تنظیم خواهد شد. این فرآیند به دلیل پیچیدگی‌های مرتبط با شفافیت پایگاه داده‌ها، همواره با سازوکار اعتراض و بازبینی همراه خواهد بود.
تحلیل هزینه‌ها و پیامدها
با محاسبه مجموع هزینه‌های یارانه نقدی و کالابرگ برای هفت دهک، برآوردها از صرف هزینه‌ای نزدیک به ۳۰۰ هزار میلیارد تومان در نیمه دوم سال حکایت دارند. این رقم در صورت عدم تحقق کامل منابع درآمدی، مانند مالیات‌ها و واگذاری‌ها، فشار زیادی بر بودجه عمومی وارد خواهد کرد. این شرایط احتمالاً دولت را مجبور به بازنگری در نحوه پرداخت یا محدود کردن دامنه شمول یارانه‌ها خواهد کرد.
راهکارهای پیشنهادی برای اصلاح سیاست‌های یارانه‌ای:
تمرکز بر دهک‌های پایین: تخصیص یارانه کالایی به گروه‌های ضعیف اقتصادی برای کاهش فقر.
تقویت کالابرگ نسبت به نقدی: افزایش سهم اعتبار کالایی به منظور کاهش آثار تورمی.
تنظیم تقویم شارژ: هم‌زمان‌سازی واریز نقدی و شارژ کالابرگ با پرداخت حقوق.
افزایش شفافیت مالی: انتشار منظم آمارهای مربوط به منابع وصولی و مصرفی.
پیام اصلی دولت پزشکیان
در تصمیم اخیر دولت پزشکیان، مدل ترکیبی یارانه نقدی و کالابرگ برای حمایت از هفت دهک جامعه ادامه خواهد یافت. فرآیند پرداخت نقدی شهریور طبق اعلام قبلی انجام شده و اعتبار کالابرگ نیز به صورت مرحله‌ای شارژ خواهد شد. با این حال، پایداری این طرح به میزان تامین مالی آن وابسته است. بر همین اساس، آسیب‌شناسی مستمر و اصلاحات هدفمندی به عنوان یک ضرورت مطرح است
