حذف ۴ صفر از پول ملی ایران/ فرصتی برای بازسازی اعتماد اقتصادی!
اقتصاد ایرانی: حذف ۴ صفر از پول ملی ایران وارد فاز اجرایی می‌شود؛ بانک مرکزی طی ۲ سال آینده آماده‌سازی کامل را انجام داده و در یک دوره گذار ۳ ساله، اسکناس‌ها و سکه‌های فعلی از چرخه حذف خواهند شد.
شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، با اشاره به فرآیند اصلاح واحد پولی و حذف ۴ صفر در سال‌های اخیر، اظهار داشت که بانک مرکزی دو سال زمان دارد تا مقدمات این تغییر را مهیا کند؛ از اطلاع‌رسانی گرفته تا اجرای عملیاتی آن، تا مردم با این تغییرات ناآگاهانه روبرو نشوند.
وی افزود: پس از گذشت این دو سال برای آماده‌سازی، اسکناس‌های فعلی و جدید به مدت سه سال به طور همزمان زیر گردش خواهند بود. این نماینده مجلس با تأکید بر اینکه این فرآیند مشکلی برای مردم ایجاد نخواهد کرد، تأکید کرد که این تجربه محدود به ایران نیست و کشورهای دیگر نیز اقدامات مشابهی انجام داده‌اند.
حسینی با اشاره به تسهیلاتی که این تغییر در مبادلات مالی به همراه دارد، توضیح داد: کاهش صفرهای پول موجب می‌شود که ارزش پول ایران دیگر جزو ارزهای کم‌ارزش در نشریات و گزارش‌های بین‌المللی نباشد.
پیام حذف ۴ صفر از اسکناس‌ها
بر اساس قانون اصلاح نظام پولی، هر «ریال جدید» معادل ۱۰ هزار ریال قدیم خواهد بود. به عبارت دیگر، اسکناس‌های هزار، پنج‌هزار، ۱۰ هزار و ۵۰ هزار ریالی قدیم از چرخه پولی کنار گذاشته خواهند شد و اسکناس‌های جدید جایگزین آنها می‌شوند.
همچنین با حذف صفرهای اضافی، واحد پول خرد ایران قران خواهد بود و هر ریال جدید برابر با ۱۰۰ قران تعریف می‌شود. اگرچه پیشنهاد دولت و بانک مرکزی معرفی واحد جدیدی با نام «تومان» همراه با زیرواحد «قران» بود، اما مجلس تصمیم گرفت همچنان از ریال استفاده شود و تومان کنار گذاشته شود.
این موضوع نخستین بار پس از انقلاب و در سال ۱۳۷۲ مطرح شد و در دولت‌های آتی نیز بحث‌های مختلفی پیرامون آن وجود داشت. اکنون، پس از ۳۲ سال، ایرانیان شاهد حذف ۴ صفر از اسکناس‌ها خواهند بود و ریال به چرخه رایج مالی بازخواهد گشت.
مزایای حذف ۴ صفر
۱- ایجاد ساده‌تر در محاسبات و تراکنش‌های روزمره
۲- کاهش هزینه چاپ اسکناس‌های با ارزش پایین
۳- احتمال بازگشت سکه به مبادلات مالی خرد
۴- اثر روانی مثبت بر کاهش نرخ تورم
۵- احیای جایگاه ریال و ایجاد انتظارات مثبت برای ثبات اقتصادی
چالش‌های حذف صفر
۱- هزینه بالا برای تولید و جایگزینی اسکناس‌های جدید
۲- نیاز به تغییر نرم‌افزارها و سامانه‌های پرداخت
۳- افزایش ریسک گرد شدن قیمت‌ها و احتمال تورم در خرده‌فروشی
۴- احتمال سردرگمی مردم در دوره انتقال به سیستم جدید
واکنش‌های موافق و مخالف
حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس: حذف صفرها اثر واقعی بر رشد اقتصادی یا کاهش تورم ندارد. از سوی دیگر، کاهش هزینه چاپ اسکناس نیز چشمگیر نیست، چرا که امروزه بخش عمده مبادلات از طریق پرداخت‌های الکترونیکی انجام می‌شود. همچنین گرد کردن قیمت‌ها معمولاً افزایشی است و احتمالاً تورم‌زا خواهد بود.
غلامرضا تاجگردون، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس: حذف صفرها به خودی خود تأثیری بر کنترل تورم ندارد و تنها در مدل‌های اقتصادی قابل مشاهده است. نباید تصور کرد که با این اقدامات تورم کاهش خواهد یافت؛ بلکه این اقدام بیشتر جنبه روانی داشته و منجر به ساده‌سازی برخی امور می‌شود.
