سرمایه ملت ایران به جیب امارات و افغانستان رفت
اقتصاد ایرانی: سایه سنگین کاسبان تحریم بر اقتصاد ایران؛ درآمدهای نفتی و گازی کشور به جای تقویت اقتصاد ملی، به کانالهای واسطهگری و بازارهای خارجی مانند امارات و افغانستان سرازیر میشود.

موفقیتهای اخیر ایران در زمینه تولید نفت تنها بخشی از دستاوردهای اقتصادی کشور محسوب میشود. پرسش اصلی اینجاست که این درآمدهای ارزی به چه شکلی به اقتصاد ملی تزریق میشوند. یکی از موانع بزرگ در این مسیر، وجود شبکهای قدرتمند از کاسبان داخلی و خارجی است که از محدودیتها سودهای کلانی کسب میکنند.
دلالی داخلی؛ ضربهای به اقتصاد و معیشت مردم
روزنامه اطلاعات گزارش میدهد: «بخش کوچکی از این گروه در ایران مستقر هستند و شامل دلالان نفت، طلا، خواربار، کالاهای خانگی و انواع اقلام قاچاق میشوند.» فعالیت این واسطههای قدرتمند نه تنها قیمت کالاها را افزایش میدهد، بلکه معیشت مردم را نیز تحت تاثیر قرار داده و کنترل گلوگاههای اقتصادی را به دست میگیرد. حتی بوروکراسی کشور نتوانسته جلوی فساد گسترده این شبکهها را به طور مؤثر بگیرد. به گفته این گزارش، «گاهی تفتیش هم نمیتواند سرنخی از این افراد به دست آورد.»
این دلالان با ظاهری مافیایی، ضرباتی مهلک به اقتصاد ملی و نظام کشور وارد میکنند. دولت و حاکمیت وظیفه دارند برای مقابله با این شبکههای فساد، اقدامات قاطع و جدی انجام دهند؛ چرا که ادامه فعالیت این گروهها به معنای به هدر رفتن دستاوردهای بزرگ ملی، نظیر رکوردشکنی در تولید نفت است.
انتفاع کشورهای منطقه از تحریم ایران
علاوه بر شبکههای داخلی، بخش زیادی از سود مالی ناشی از تحریمها به کشورهای همسایه منتقل میشود. بنا بر گزارشها، بازارهای امارات متحده عربی، شیخنشینهای جنوبی و همچنین عراق از اصلیترین ذینفعان اقتصادی این فرآیند هستند. در این میان، حتی صرافیهای هرات افغانستان نیز نقش مهمی در جابهجاییهای غیررسمی ارز و طلا ایفا میکنند.
در این میان، کشور ترکیه نیز به عنوان یکی دیگر از بهرهجویان از این شرایط شناخته شده است. اما رفتار ترکیه اخیراً خصمانهتر شده و با انسداد میلیاردها دلار ارز و داراییهای قانونی ایرانیان، ضربههایی شدید به ایران وارد کرده است. این اقدامات تا حدی پیشرفته که تحلیلها آن را «مکیدن خون ایرانیان» توصیف کردهاند. علاوه بر انتفاع اقتصادی، ترکیه سیاستهایی را در راستای برنامههای ناتو دنبال میکند که میتواند خطرات مهمی برای ایران و منطقه به همراه داشته باشد.
با افزایش تولید نفت، ضرورت دارد که ارادهای ملی برای جلوگیری از فعالیتهای این دلالان داخلی و خارجی به وجود آید تا سود حاصل از این تولید مستقیماً وارد چرخه اقتصاد کشور شود.