تصمیم جنجالی دولت برای نحوه پرداخت یارانه‌ها در سال جدید!
اقتصاد ایرانی: احمد بیگدلی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، اعلام کرد که هزینه مسکن از فرمول محاسبه دهک‌بندی یارانه حذف شده و معیار جدید بر اساس سرانه درآمد خانوار (۱۰ میلیون تومان به ازای هر نفر) تعیین می‌شود. خانوارها با درآمد بالاتر از این معیار در دهک‌های حذف قرار می‌گیرند.
اقتصادایرانی:
تعیین دهک‌بندی برای دریافت یارانه: تحلیل روند جدید و چالش‌ها
احمد بیگدلی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، درباره روند جدید تعیین دهک‌بندی برای دریافت یارانه‌ها توضیحاتی ارائه کرد. وی اظهار داشت که طبق اطلاعات موجود، هزینه مسکن از فرمول محاسبه درآمد خانوار کنار گذاشته شده و معیار اصلی، سرانه درآمد خانوار است. بر این اساس، درآمد هر نفر در خانواده به طور تقریبی معادل ۱۰ میلیون تومان در ماه در نظر گرفته می‌شود. به عنوان نمونه، برای یک خانواده پنج نفره، درآمد ماهانه باید حداقل ۵۰ میلیون تومان باشد تا در گروه دهک‌های بالاتر (۸ تا ۱۰) قرار بگیرد.
بررسی وضعیت درآمدی خانوار
بیگدلی در توضیحات خود افزود: اگر همه اعضای خانواده دارای شغل نباشند یا درآمد کافی نداشته باشند، این خانواده نمی‌تواند در دهک‌های بالا قرار گیرد و در دهک‌های پایین‌تر طبقه‌بندی می‌شود. برای مثال، یک خانواده چهار نفره با درآمد ماهانه ۴۰ میلیون تومان (بدون احتساب هزینه مسکن) می‌تواند در دهک‌های بالا قرار گیرد، اما اگر درآمد کمتر باشد، دهک پایین‌تر خواهد بود.
نحوه محاسبه درآمد خانوار با احتساب هزینه مسکن
به گفته بیگدلی، میانگین هزینه مسکن در تهران حدود ۱۵ میلیون تومان در ماه برآورد شده است. بنابراین، یک خانواده چهار نفره برای قرار گرفتن در دهک‌های ۸ تا ۱۰، باید حداقل ۵۵ میلیون تومان درآمد ماهانه داشته باشد (۴۰ میلیون تومان درآمد + ۱۵ میلیون تومان هزینه مسکن). در غیر این صورت، در دهک‌های پایین‌تر طبقه‌بندی خواهد شد.
شاخص‌های دهک‌های پایین‌تر
عضو کمیسیون اجتماعی تأکید کرد که برای تعیین دهک‌های پایین‌تر (۱ تا ۷) نیازمند بررسی دقیق‌تر شاخص‌های متعدد هستیم. این شاخص‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
داشتن خودرو، خانه یا سایر املاک
میزان واقعی درآمد خانوار
بهره‌مندی از حمایت‌های مالی و خدمات دولتی
به گفته بیگدلی، تعیین دهک‌بندی نیازمند رویکرد جامع و دقیق است تا اطمینان حاصل شود که گروه‌های کم‌درآمد واقعاً در دهک‌های پایین قرار دارند.
چالش‌های خانواده‌های دارای نیازهای ویژه
بیگدلی درباره خانواده‌هایی که دارای بیماران خاص یا افراد دارای معلولیت هستند نیز اظهار داشت که عدم توجه به شرایط ویژه این خانواده‌ها می‌تواند یکی از چالش‌های اصلی در اجرای طرح یارانه‌ها باشد. بنابراین، برای عدالت اجتماعی، لازم است روش‌های محاسبه درآمد و دهک‌بندی، شرایط خاص خانوارها را نیز لحاظ کند.
ضعف شفافیت و لزوم سامانه جامع اطلاعات مالی
وی انتقاد شدیدی به نبود شفافیت در اطلاعات مرتبط با درآمد، املاک و دارایی‌ها وارد کرد و گفت:
«عدم وجود سامانه‌ای دقیق برای ثبت اطلاعات مالی، اجرای صحیح قانون را ناممکن می‌کند.»
بیگدلی پیشنهاد داد که وزارت تعاون قبل از اجرای هر طرح اصلاح یارانه، سامانه‌ای جامع و دقیق برای شناسایی دارایی‌ها، درآمدها و املاک افراد حقیقی و حقوقی ایجاد کند تا فرآیند دهک‌بندی دقیق و عادلانه باشد.
دهک‌بندی بر اساس درآمد ماهانه (برای خانواده چهار نفره)
دهک درآمد ماهانه خانوار (تومان)
۱ تا ۷ کمتر از ۵۵ میلیون
۸ تا ۱۰ بیش از ۵۵ میلیون
چالش‌های مدیریتی و مالیاتی
بیگدلی همچنین به مشکلات مدیریتی و ضعف قوانین مالیاتی کشور اشاره کرد و گفت که راه‌حل‌های کوتاه‌مدت مانند حذف سه دهک بالای درآمدی به تنهایی نمی‌تواند عدالت اجتماعی را تأمین کند. برای رسیدن به توزیع عادلانه یارانه، لازم است سیستم شفاف مالی ایجاد شود و اطلاعات دقیق دارایی‌ها و درآمدها در دسترس باشد.
در نهایت، تحقق عدالت در توزیع یارانه‌ها بدون شفافیت کامل مالی و سامانه دقیق شناسایی دارایی‌ها و درآمدها ممکن نیست. اجرای ناقص این طرح می‌تواند به نابرابری‌های اجتماعی و مشکلات جدی برای دهک‌های مختلف منجر شود و اثرات متفاوتی در جامعه بر جای بگذارد.
