فروش برنج ایرانی با قیمت سه برابر/ قیمت واقعی چقدر است؟
اقتصاد ایرانی: گرانی بی‌سابقه برنج ایرانی این روزها بحث‌برانگیز شده است؛ کارشناسان معتقدند افزایش هزینه‌های تولید، نهاده‌های گران، خرد بودن اراضی و ضعف مکانیزاسیون از عوامل اصلی افزایش قیمت برنج هستند.
قیمت بالای برنج ایرانی؛ علل و بررسی‌ها
قیمت هر کیلو برنج ایرانی به شکل قابل‌توجهی بیشتر از نرخ جهانی این محصول است. در حالی که برنج باکیفیت در بازارهای جهانی تنها حدود یک دلار قیمت دارد، مصرف‌کنندگان داخلی این محصول را با قیمتی سه برابر گران‌تر خریداری می‌کنند. این تفاوت قابل‌تأمل، علل متعددی همچون سودجویی واسطه‌ها، هزینه بالای تولید و ضعف نظارت بر واردات را نمایان می‌کند.
دلایل اختلاف قیمت بازار جهانی و داخلی
بررسی‌ها نشان می‌دهد که شکاف قیمتی میان بازار جهانی و داخلی به دلیل چندین عامل اساسی ایجاد شده است، از جمله:
دلالی و فعالیت واسطه‌ها
سودجویی واردکنندگان
افزایش هزینه تولید
ساختار نامناسب کشاورزی
امیر آقاجانیان، عضو انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج، اظهار داشت: «قیمت جهانی هر کیلو برنج باکیفیت حدود یک دلار است، اما برنج ایرانی با قیمتی تقریبا سه دلار عرضه می‌شود.» ایشان افزود: «قیمت تمام‌شده انواع برنج مانند طارم و هاشمی برای کشاورزان شمال کشور به حدود ۱۴۰ تا ۱۴۵ هزار تومان می‌رسد، در حالی که همین محصول در بازار با نرخ ۳۵۰ تا ۳۶۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.»
نقش واسطه‌ها و ضعف نظارت
آقاجانیان تأکید کرد که یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت برنج ایرانی ، فعالیت واسطه‌ها و ضعف نظام توزیع است. وی اضافه کرد: «مجوز واردات برنج می‌بایست منجر به تعدیل قیمت‌ها شود، اما ضعف در نظام توزیع و احتکار توسط سودجویان همچنان منجر به تلاطم در بازار شده است.»
از طرف دیگر، وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد که یکی از واردکنندگان برنج بیش از ۲۵۰ میلیون دلار سود غیرقانونی از محل گران‌فروشی کسب کرده است. این مسئله، نیاز به اتخاذ تدابیر جدی در نظارت بر واردات و قیمت‌گذاری را نشان می‌دهد.
هزینه‌های بالای تولید؛ یک عامل کلیدی
کارشناسان معتقدند تنها دلالی و سودجویی نیست که موجب افزایش قیمت‌ها شده است، بلکه هزینه‌های بالای تولید نیز تأثیر زیادی در این روند دارد. عوامل مهمی که موجب بالا رفتن هزینه تولید می‌شوند شامل:
افزایش قیمت نهاده‌ها
خرد بودن اراضی کشاورزی
کمبود مکانیزاسیون کشاورزی
بهره‌وری پایین
یک کارشناس بازار برنج اظهار کرد: «وقتی کشاورز با ابزار سنتی و در زمین‌های کوچک تولید می‌کند، به‌طور طبیعی هزینه تولید بالا می‌رود. از سوی دیگر، واردکنندگان با استفاده از رانت و نبود شفافیت بازار، با گران‌فروشی و احتکار بر قیمت‌ها تأثیر منفی می‌گذارند.»
راهکارهای کاهش قیمت برنج
امیر آقاجانیان تأکید کرد: «در صورتی که نظارت بر زنجیره واردات و عرضه در بازار تشدید نشود و دلالی مهار نگردد، کاهش قیمت در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نخواهد بود.»
برنج به‌عنوان یکی از کالاهای اصلی سبد غذایی خانوار ایرانی، نقش مهمی در معیشت مردم دارد. افزایش مداوم قیمت آن فشار زیادی به خانواده‌ها وارد کرده است. کارشناسان و فعالان حوزه کشاورزی معتقدند که برای بازگرداندن ثبات به این بازار، دولت باید به اصلاح مسیر تولید تا مصرف از طریق اقدامات زیر بپردازد:
ایجاد شفافیت در زنجیره تأمین
حذف واسطه‌ها
حمایت از مکانیزاسیون کشاورزی
تقویت نظارت و کنترل قیمت در بازار
با توجه به تأثیر چندجانبه عوامل مختلف بر قیمت برنج ایرانی ، بازنگری در سیاست‌های نظارتی و حمایتی ضروری به نظر می‌رسد. ایجاد توازن میان تولید داخلی، واردات و نظارت بر قیمت‌گذاری می‌تواند به کاهش فشار اقتصادی بر مصرف‌کنندگان و ثبات در بازار برنج منجر شود.
