غافلگیری بزرگ! امارات و چین وارد میدان شدند برای کمک به ایران
اقتصادایرانی: بازارهای صادراتی ایران طی دهه گذشته از بیش از ۲۱ کشور به تنها ۵ کشور محدود شده و در این میان، امارات و چین نقش کلیدی در حفظ تجارت خارجی ایران دارند؛ اما بدون اصلاح موانع داخلی و گسترش بازارهای هدف، تمرکز بیش از حد تجارت بر چند شریک خارجی چالش‌های جدی‌تری ایجاد خواهد کرد.
طبق گزارشی از مرکز پژوهش‌های مجلس ، در سال ۱۳۸۳ بازارهای صادراتی ایران شامل بیش از ۲۱ کشور بودند، اما اکنون بنا به گفته‌های رئیس کنفدراسیون صادرات ایران ، این تعداد به حدود پنج کشور کاهش یافته است.
این کاهش قابل توجه در تعداد شرکای تجاری ایران، یک معضل جدی برای تجارت خارجی کشور به خصوص با تشدید تحریم‌ها محسوب می‌شود. در گذشته، ۸۰ درصد از صادرات ایران بین ۲۱ کشور مختلف توزیع می‌شد. اما در حال حاضر حجم بزرگی از صادرات ایران محدود به چند بازار خاص شده است؛ وضعیتی که نشان‌دهنده کاهش تنوع و وابستگی فزاینده به تعداد محدودی از کشورها است.
در این راستا، محمد اتابک ، وزیر صنعت، معدن و تجارت، در مراسم روز ملی صادرات با هشدار به رئیس سازمان توسعه تجارت درباره کاهش تعداد بازارهای صادراتی ایران، اظهار داشت: «با وجود صادرات ۲۶ میلیارد دلاری در نیمه اول سال جاری، از این میزان تنها ۱۵ میلیارد دلار مربوط به کشورهای همسایه بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که تنوع جغرافیایی صادرات کاهش پیدا کرده و لازم است برای گسترش بازارهای هدف، برنامه‌های جدیدی طراحی و اجرا کنیم.»
رشد چشمگیر در تجارت ایران با اتحادیه اوراسیا
محمد لاهوتی ، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، درباره وضعیت بازارهای صادراتی کشور بیان کرد که عمده کشورهای هدف صادراتی ایران پس از آغاز تحریم‌ها ، به پنج کشور محدود شده‌اند و در این میان امارات و چین نقش مهمی به عنوان بازارهای صادراتی و وارداتی ایفا می‌کنند. با این حال، طی سال‌های اخیر پیوستن ایران به پیمان‌های بریکس، شانگهای و اتحادیه اوراسیا ، رشد قابل توجهی در تجارت خارجی کشور ایجاد کرده است؛ به طوری که تجارت ایران با کشورهای عضو اوراسیا و CIS افزایش یافته و شاهد رشد ۶۰ تا ۷۰ درصدی در این زمینه بوده‌ایم.
وی همچنین اضافه کرد که در حال حاضر بیشتر فعالیت‌های اقتصادی بین ایران و اتحادیه اوراسیا در حوزه صادرات صورت گرفته و دیگر جنبه‌های این همکاری اقتصادی نیز در حال گسترش هستند.
<
چالش‌های پیش روی صادرکنندگان ایرانی
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، با اشاره به رشد ۶۰ تا ۷۰ درصدی تجارت با اوراسیا ، بیان کرد که با وجود این رشد، حجم کلی تجارت ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا همچنان عدد قابل توجهی نیست.
لاهوتی توضیح داد که چالش‌ها و موانع متعدد موجود، باعث محدودیت‌های فراوان برای صادرکنندگان ایرانی شده است. مسائلی همچون تغییرات پی‌درپی قوانین صادراتی، وجود چند نرخ ارزی ، عدم استفاده از سیستم بانکی مناسب و البته تحریم‌ها ، اصلی‌ترین عوامل کاهش مشارکت صادرکنندگان ایرانی در بازارهای خارجی است.
فشار کاهش نرخ کالاها بر صادرکنندگان ایرانی
لاهوتی با اشاره به روند کاهشی صادرات ایران به برخی بازارها از جمله عراق ، گفت: با وجود اینکه عراق یک بازار مهم برای ایران محسوب می‌شود، صادرات کشور به این مقصد در سال جاری کاهش پیدا کرده است. دلیل اصلی این موضوع، متفاوت بودن نرخ ارز خریداران خارجی از نرخ ارز داخلی است؛ به طوری که مشتریان عراقی مجبور به خرید کالاها با ارز آزاد هستند.
وی افزود: در این شرایط، صادرکنندگان ایرانی ناچار هستند قیمت محصولات خود را کاهش دهند تا در رقابت با سایر کشورها بتوانند بازارهای خود را حفظ کنند.
هدف‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری برای صادرات خدمات فنی و مهندسی
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، درباره وضعیت صادرات خدمات فنی و مهندسی در کشور گفت: در پایان دهه ۸۰، صادرات این خدمات رقمی بالغ بر ۴ میلیارد دلار بوده است. اخیراً تفاهم‌نامه‌ای میان سازمان توسعه تجارت و صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی منعقد شده که هدف‌گذاری رسیدن به ۱۰ میلیارد دلار برای صادرات این خدمات را دنبال می‌کند.
لاهوتی اظهار داشت که دستیابی به این هدف، نیازمند فراهم شدن شرایط خاص و اجرای اقدامات مناسب است. به گفته وی، اگر این ملزومات تحقق یابند، امکان دستیابی به هدف‌گذاری صادرات در میان‌مدت دور از انتظار نخواهد بود.
